Με την παραδοχή ότι το υπουργείο Εργασίας διαθέτει ελάχιστους πόρους για την υλοποίηση προγραμμάτων καταπολέμησης της ανεργίας, η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου αναλύει στην «Κ» τις δράσεις που έχουν επανασχεδιαστεί και θα τρέξουν το επόμενο διάστημα και ξεκαθαρίζει ότι τα σημάδια μείωσης της ανεργίας είναι ενθαρρυντικά, χωρίς να δημιουργούν όμως περιθώρια εφησυχασμού. Η κ. Αντωνοπούλου μάλιστα παραδέχεται ότι όλα τα προγράμματα σχεδιάστηκαν με δεδομένους τους ελάχιστους πόρους που υπάρχουν και αποκαλύπτει ότι αναζητεί νέους τρόπους χρηματοδότησης, πέραν των γνωστών χρηματοδοτικών εργαλείων.
– Είστε ικανοποιημένη από τις επιδόσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στα ποσοστά της ανεργίας;
– Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει σταθερά μείωση του ποσοστού της ανεργίας και ταυτόχρονα αύξηση της απασχόλησης και του εργατικού δυναμικού της χώρας. Το ποσοστό της ανεργίας, από 25,9% τον Ιανουάριο του 2015 υποχώρησε στο 24,4% τον Ιανουάριο του 2016, ενώ βάσει των τελευταίων επίσημων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, τον περασμένο Μάιο το ποσοστό της ανεργίας καταγράφηκε στο 23,5%. Αναμφισβήτητα, τους τελευταίους 18 μήνες οι νέες θέσεις που δημιουργήθηκαν είναι αριθμητικά περισσότερες από εκείνες που χάθηκαν. Επομένως, διαπιστώνεται ότι υπάρχει τάση προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν εφησυχάζουμε, διότι η δυναμική της είναι ακόμα περιορισμένη.
– Τα στοιχεία πάντως είναι κάπως συγκεχυμένα. Για παράδειγμα, πώς εξηγείτε το γεγονός ότι ενώ ανακοινώνονται 250.000 νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα το επτάμηνο του έτους, τα ποσοστά της ανεργίας δεν μειώνονται αναλόγως;
– Υποθέτω με ρωτάτε γιατί, ενώ οι νέες θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 17%, δεν μειώθηκε ισόποσα το ποσοστό ανεργίας, ή ακόμα γιατί το ποσοστό της ανεργίας μεταξύ Δεκεμβρίου 2015 και Μαΐου 2016 δεν υποχώρησε κατά 4,2%, όσο δηλαδή αυξήθηκαν οι καθαρές νέες θέσεις εργασίας το ίδιο διάστημα, αλλά μειώθηκε μόλις κατά 0,7% τον Μάιο.
– Ναι…
– Η εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός ότι η απασχόληση και η ανεργία δεν είναι μεγέθη που λειτουργούν απόλυτα ως συγκοινωνούντα δοχεία, ούτε υπολογίζονται με απλή αριθμητική. Υπάρχουν τρεις διαφορετικές πηγές από τις οποίες αντλούμε στοιχεία για την πορεία της απασχόλησης και της ανεργίας: η ΕΛΣΤΑΤ, ο ΟΑΕΔ και το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ. Στο ΕΡΓΑΝΗ, οι εργοδότες υποχρεούνται να καταχωρίζουν σε πραγματικό χρόνο, προσλήψεις, απολύσεις και οικειοθελείς αποχωρήσεις και, με βάση το ισοζύγιο εισροών – εκροών που προκύπτει, ανακοινώνονται κάθε μήνα οι νέες θέσεις εργαζομένων που δημιουργούνται στον ιδιωτικό τομέα. Δεν καταγράφει τον αριθμό θέσεων εργασίας που δημιουργούνται ή χάνονται ούτε στον δημόσιο τομέα (εκτός από τις συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου), ούτε στον χώρο των αυτοαπασχολουμένων, οι οποίοι αποτελούν το 25% του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού, ποσοστό υπερδιπλάσιο έναντι του μέσου ευρωπαϊκού όρου.
– Κάτι που κάνει η ΕΛΣΤΑΤ…
– Πράγματι, η ΕΛΣΤΑΤ, για τον υπολογισμό της απασχόλησης που δημιουργείται στη χώρα (αλλά και της ανεργίας), συμπεριλαμβάνει όλες τις κατηγορίες του ανθρωπίνου δυναμικού, δηλαδή εργαζόμενους στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αυτοαπασχολούμενους με ή χωρίς εργαζομένους, ακόμα και όσους συνεισφέρουν αμισθί σε οικογενειακές επιχειρήσεις. Συνεπώς, ο μεγάλος αριθμός νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν εντός του 2016 –253.945 το πρώτο επτάμηνο του 2016, σύμφωνα με το ΕΡΓΑΝΗ– είναι πραγματικός, όμως δεν συμπεριλαμβάνει τις τάσεις των υπολοίπων μορφών απασχόλησης που προφανώς παρουσίασαν κάμψη.
– Παράλληλα βέβαια καταγράφεται και αύξηση των εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ. Αυτό πώς εξηγείται;
– Η αύξηση ή η μείωση των εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ δεν καθορίζεται μόνο από τον αριθμό των θέσεων εργασίας που δημιουργούνται ή χάνονται, αλλά και από παράγοντες όπως είναι το περιεχόμενο και τα οφέλη των προγραμμάτων απασχόλησης και επαγγελματικής κατάρτισης, ακόμη και κοινωνικής ένταξης. Η αύξηση των εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ αντανακλά σε ένα σημαντικό βαθμό την απόφαση των ανέργων πολιτών να παρουσιαστούν στον Οργανισμό και να δηλώσουν ότι βρίσκονται σε καθεστώς ανεργίας, ακριβώς προκειμένου να μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτά τα προγράμματα και να αποκτήσουν πρόσβαση σε παροχές, όπως η κάρτα σίτισης και η δωρεάν χρήση Μέσων Μεταφοράς στην Αττική. Αυτές οι κοινωνικές παροχές δεν προβλέπονταν τα προηγούμενα χρόνια και εξηγούν σε ένα βαθμό την αύξηση των εγγεγραμμένων ανέργων.
– Eχετε εξαγγείλει μια σειρά από δράσεις υποστήριξης των ανέργων για το 2016. Για τα επόμενα χρόνια υπάρχουν πόροι για προγράμματα απασχόλησης;
– Το 2016 εντάσσονται συνολικά σε Προγράμματα Εγγυημένης Απασχόλησης και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης περισσότεροι από 143.000 άνεργοι. Συγκεκριμένα, 47.500 μακροχρόνια άνεργοι ή άνεργοι χαμηλού εισοδήματος, δηλαδή οι πιο ευάλωτες ομάδες, επανασυνδέονται με τον χώρο της εργασίας, μέσα από τη νέα γενιά προγραμμάτων Κοινωφελούς Εργασίας στους δήμους και τις προσφυγικές δομές. Για πρώτη φορά, τα νέα προγράμματα παρέχουν στους ωφελουμένους 8μηνη απασχόληση, με πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα, καθώς και τη δυνατότητα βελτίωσης του βιογραφικού τους μέσω σεμιναρίων επαγγελματικής εκπαίδευσης, τα οποία συνοδεύονται από πιστοποίηση των προσόντων. Οι υπόλοιποι 96.500, ανάλογα με την ηλικία και τα χαρακτηριστικά τους, εντάσσονται σε στοχευμένα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, σε δυναμικούς κλάδους της οικονομίας που σχεδίασε το υπουργείο Εργασίας με τον ΟΑΕΔ. Σε συνεργασία με τη διοικήτρια του ΟΑΕΔ έχουμε προγραμματίσει δύο παρεμβάσεις, μία για ηλικίες 50 και άνω και μία για ανέργους ηλικίας 55 ετών και άνω, οι οποίες απευθύνονται στην κατηγορία των ανέργων που δυσκολεύεται ιδιαίτερα να επανενταχθεί στην αγορά εργασίας. Και για να απαντήσω στο ερώτημά σας, όλος ο σχεδιασμός των προγραμμάτων έγινε έχοντας στη διάθεσή μας ελάχιστους πόρους.
– Χρήματα για νέες δράσεις υπάρχουν;
– Προχωρήσαμε στον εξορθολογισμό των δαπανών και καταφέραμε με τους ίδιους πόρους να ωφελήσουμε περισσότερους ανέργους και να ενισχύσουμε ουσιαστικά τα προσόντα τους, ώστε να μπορούν να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας όταν η οικονομία το επιτρέψει. Ομως είναι γεγονός ότι τα χρήματα για την υποστήριξη των ανέργων δεν αρκούν. Από την πρώτη στιγμή αναζητούμε νέους πόρους, πέραν των διατιθέμενων χρηματοδοτικών εργαλείων και η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται προς όλες τις κατευθύνσεις.
Εισήγηση για τους εργαζομένους στον Τύπο
– Βάσει των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες, εκατοντάδες εργαζόμενοι θα μείνουν χωρίς δουλειά. Ως υπουργός, υπεύθυνη για την αντιμετώπιση της ανεργίας, πώς σκοπεύετε να βοηθήσετε το προσωπικό των καναλιών που πλέον προστίθεται στον μακρύ κατάλογο της ανεργίας;
– Τα τελευταία χρόνια, ο κλάδος των ΜΜΕ και ειδικότερα ο χώρος των τηλεοπτικών καναλιών έχει πληγεί σημαντικά εξαιτίας της κατακόρυφης μείωσης της διαφημιστικής δαπάνης. Μετά τον πρόσφατο διαγωνισμό των τηλεοπτικών καναλιών εκφράζεται ευλόγως η ανησυχία για τους εργαζόμενους των καναλιών που δεν κατάφεραν να πάρουν τηλεοπτική άδεια. Η κυβέρνηση ερωτάται επίμονα τι πρόκειται να κάνει; Με δεδομένο ότι το επόμενο διάστημα θα διεξαχθεί ο διαγωνισμός για τις περιφερειακές τηλεοπτικές άδειες, ενώ παράλληλα υπάρχουν και οι συνδρομητικές πλατφόρμες από τις οποίες εκπέμπουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί που δεν απέκτησαν άδεια στον διαγωνισμό, η δική μου εισήγηση στην κυβέρνηση είναι ότι χρειάζεται να περιμένουμε να δούμε πώς θα διαμορφωθεί το νέο τηλεοπτικό τοπίο. Να δούμε δηλαδή πόσες θέσεις εργασίας εντέλει θα δημιουργηθούν και πόσες θα χαθούν, εάν χαθούν. Οταν λοιπόν ξεκαθαρίσει το τοπίο, το υπουργείο Εργασίας είναι ήδη σε θέση να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για την υποστήριξη της επανένταξης των εργαζομένων στον χώρο του Τύπου. Υπάρχουν δράσεις που αφορούν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις τηλεοπτικές επιχειρήσεις, με την υποστήριξη από την πολιτεία του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους, αλλά και δράσεις που σχετίζονται με την επιχειρηματικότητα.