Η συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα που τελειώνει και το σχετικό δελτίο που κυκλοφόρησε δεν άφησαν πολλές απορίες ως προς το σκεπτικό των διοργανωτών της περιώνυμης διεθνούς έκθεσης Documenta, που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στην Αθήνα μέσα στους επόμενους μήνες. Κατ’ αρχήν, ο τίτλος της έκθεσης είναι «Μαθαίνοντας από την Αθήνα». Υποτίθεται ότι η διεθνής αυτή δράση συνολικά θα φώτιζε με πολυπρισματικό τρόπο ζητήματα και σχήματα της πόλης και της ιστορίας της, σύγχρονα αλλά και διαχρονικά, όχι αποκομμένα από τον υπόλοιπο κόσμο.
Η Documenta ήταν μια ευκαιρία να σκύψει δημιουργικά κάποιος πάνω από μια πόλη σε καιρό κατάρρευσης, πολύ μακριά από τις στερεοτυπικές γραφικότητες μιας προγονοπληξίας και αρχαιολαγνείας, μακριά επίσης από εξιδανικεύσεις τουριστικού φολκλόρ. Αυτά είναι τα αυτονόητα το 2016 και, τουλάχιστον από τις μέχρι πρότινος εξαγγελίες, η Documenta έδειχνε να πετυχαίνει.
Αλίμονο· εάν διαβάσει κάποιος το δελτίο Τύπου, θα διαπιστώσει πως η 14η κατά σειρά Documenta εδράζεται σε ένα στρατευμένο σκεπτικό, αφόρητα περιοριστικό και μονομερές (έως και εμμονικό) ως προς το ιδεολογικό του φορτίο, με παραπομπές και αναφορές στη «ριζοσπαστική Αριστερά της δεκαετίας του ’60», καθώς επίσης στο δεδομένο (!) ότι από τη χούντα η χώρα πέρασε στον… νεοφιλελευθερισμό.
Ισως κάποιοι να ονειρεύονταν η χώρα να περάσει από τη δικτατορία των συνταγματαρχών στη δικτατορία του προλεταριάτου και να θρηνολογούν σήμερα. Δικαίωμά τους. Μόνον όμως κάποιος ανιστόρητος θα θεωρήσει πως η αφόρητα κρατικίστικη Ελλάδα υπήρξε μεταπολιτευτικά μια κόλαση του νεοφιλελευθερισμού.
Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τις δράσεις καθεαυτές για να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα, φοβάμαι όμως πως αυτή η Documenta δεν θα αφορά παρά ελάχιστους νοσταλγούς ενός παρωχημένου μαρξιστικού ιδεολογήματος. Ας μην το παίρνουμε και πολύ στα σοβαρά, μπορεί και να ψυχαγωγηθούμε με αυτά που θα δούμε και θα ακούσουμε. Ωστόσο εξοργίζει το ότι από τη γραφικότητα του Ζορμπά οι ξένοι φίλοι έχουν περάσει σε μια νέα, εξίσου μονοδιάστατη προοπτική της σύγχρονης Ελλάδας: αυτή μιας τριτοκοσμικής χώρας που φαντασιώνεται εξεγέρσεις. Μη μας περνάνε και για κορόιδα ότι όλο αυτό είναι μια σύγχρονη ματιά…