Η δήλωση του Γερμανού υπουργού Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ, ότι η χώρα του θα δώσει ζωή και πάλι στο καθεστώς της συνθήκης του Δουβλίνου, επαναπροωθώντας πρόσφυγες στην Ελλάδα, δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές στο Βερολίνο, αντίστοιχες εισηγήσεις υπήρχαν από την άνοιξη του 2016 στο γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών, τόσο από υπηρεσιακούς παράγοντες, όσο και από Βαυαρούς πολιτικούς στο Μόναχο. Τότε η κ. Μέρκελ είχε απορρίψει αυτές τις εισηγήσεις. Αλλά και η τωρινή δήλωση του υπουργού Εσωτερικών δεν φαίνεται να εκφράζει τη γραμμή της καγκελαρίας και κυρίως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ότι τα δικαστήρια θα κρίνουν το κατά πόσον μπορεί ή όχι να επαναπατρισθεί ένας πρόσφυγας στην Ελλάδα.
Κρίσιμο ζήτημα, πάντως, για τις συζητήσεις που γίνονται στο Βερολίνο είναι η τύχη όσων Τούρκων πολιτών ζητήσουν άσυλο τους επόμενους μήνες στη χώρα μας, καθώς η Γερμανία θέλει για λόγους εξωτερικής πολιτικής να αποφύγει τη σύγκρουση με την Αγκυρα. Να σημειωθεί ότι τα γερμανικά δικαστήρια από το 2011 αρνούνταν την επαναπροώθηση αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, διότι δεν εκπληρώνονταν «τα ελάχιστα ευρωπαϊκά στάνταρτ από τις συνθήκες φιλοξενίας» στη χώρα μας. Το υπουργείο Εσωτερικών στο Βερολίνο ήρθε να επιβεβαιώσει την πρακτική των δικαστηρίων με εγκύκλιό του τον Ιανουάριο του 2015. Αυτή την εγκύκλιο θέλει να τροποποιήσει τώρα.
Οι Τούρκοι πρόσφυγες
Τίποτα δεν ανησυχεί το Βερολίνο τόσο όσο το θέμα των –σε μικρό αριθμό είναι αλήθεια– Τούρκων πολιτών που καταφεύγουν στην Ελλάδα ή σε άλλες χώρες της Ε.Ε. (π.χ. Βουλγαρία) και στη συνέχεια συνεχίζουν τον δρόμο τους για τη Γερμανία, την Ολλανδία ή άλλες χώρες στον πυρήνα της Ενωσης, όπου και τελικά ζητούν άσυλο για πρώτη φορά. Αν και αξιωματούχος του βαυαρικού υπουργείου Εσωτερικών παραδέχθηκε ότι πολλοί Τούρκοι ταξιδεύουν με τρίμηνη τουριστική βίζα στη Γερμανία, «κάτω από το ραντάρ» (σ.σ. αφού ουδείς είναι σε θέση να τους εντοπίσει) για να ζητήσουν να ενταχθούν στη διαδικασία ασύλου, το Βερολίνο «θα πρέπει να στείλει ένα ισχυρό σήμα στην Αθήνα ότι δεν θα κρίνονται αιτήσεις ανθρώπων που έχουν ταξιδέψει από την Ελλάδα εδώ».
Ενας άλλος αξιωματούχος της υπηρεσίας χορήγησης ασύλου στο Βερολίνο είπε στην «Κ», υπό τον όρο της ανωνυμίας, ότι «η συζήτηση αυτή είναι ακόμα πολύ πρόωρη. Πρέπει πρώτα να τεθεί το αίτημα αυτό στο δικαστήριο και να κρίνει το δικαστήριο, για να έχουμε την κατάσταση που κάποιοι φοβούνται στα υπουργεία Εξωτερικών και Εσωτερικών. Πάντως, η συζήτηση αυτή είναι τυπικά γερμανική, καθώς πολλοί από εκείνους που έρχονται, είτε επειδή είναι οπαδοί του Γκιουλέν είτε επειδή η τουρκική κυβέρνηση τους υποπτεύεται ως τέτοιους, παίρνουν το αεροπλάνο και έρχονται σαν κύριοι χωρίς να περάσουν από την Ελλάδα».
Η γερμανική κυβέρνηση είχε μεγάλη δυσκολία να διατυπώσει δημόσια τη θέση ότι η κυβέρνηση της Αγκυρας είχε το δικαίωμα να αντιδράσει με κατασταλτικά μέσα στην απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου. Την περασμένη Τετάρτη ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μ. Ροτ είπε από το Στρασβούργο ότι «είναι νόμιμο δικαίωμα των τουρκικών αρχών να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες εναντίον εκείνων που εξύφαναν τη συνωμοσία και να τους φέρουν ενώπιον της Δικαιοσύνης…».
Ο Ροτ όμως, που είναι, όπως και ο Σταϊνμάγερ, Σοσιαλδημοκράτης, επανέλαβε ότι αυτό πρέπει να γίνει στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών εγγυήσεων για τα δημοκρατικά δικαιώματα. Να σημειωθεί ότι αυτή την εβδομάδα οι ενώσεις δικαστών της Γερμανίας διαμαρτυρήθηκαν και δημόσια, αναφέροντας ότι διαθέτουν πολύ λίγους δικαστές για να αντεπεξέλθουν στον φόρτο εργασίας που δημιουργεί η μέχρι τώρα προσέλευση προσφύγων και μεταναστών στη χώρα.
Ομως στις ίδιες δηλώσεις του, ο κ. Ντε Μεζιέρ διευκρίνισε ότι το Βερολίνο δεν θα προχωρήσει μόνο του στην απόφαση να στείλει πρόσφυγες πίσω στη χώρα μας, αλλά θα το κάνει στο πλαίσιο αποφάσεων της Ε.Ε. Η στόχευση αυτή καθιστά τη θέση της Αθήνας ακόμα πιο δυσχερή, όπως φάνηκε και από τις σχετικές δηλώσεις του πρωθυπουργού της Σλοβενίας, που αμφισβήτησε ότι η Αθήνα κάνει αρκετά για το προσφυγικό. Η κ. Μέρκελ, σύμφωνα με πληροφορίες, ήθελε να θέσει το ζήτημα των «προσπαθειών της Αθήνας» σε μια πιθανή συνάντηση με τον κ. Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο. Επειδή ο πρωθυπουργός δεν μετέβη στη γερμανική πρωτεύουσα για τεχνικούς λόγους, η συζήτηση αυτή θα γίνει αργότερα.
Η Αθήνα από την πλευρά της μπορεί να επικαλεσθεί –και αυτό το παραδέχονται στο Βερολίνο– ότι ούτε την απαραίτητη τεχνική βοήθεια έχει λάβει ούτε η υπεσχημένη αλλά ελάχιστα υλοποιημένη διανομή των προσφύγων από την Ελλάδα σε άλλες χώρες της Ενωσης έχει υλοποιηθεί, με εξαίρεση μερικές εκατοντάδες ανθρώπους. Το μόνο καλό νέο για την Αθήνα είναι ότι η Τουρκία έκανε σαφές σε Γερμανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι δεν πρόκειται να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου προς τις ελληνικές ακτές χωρίς κατάργηση της βίζας, όπως απειλούσε. Η Αγκυρα διαβεβαίωσε ότι η βίζα μπορεί να περιμένει ένα τουλάχιστον εξάμηνο.