Φίλοι τους οποίους εμπιστεύομαι απολύτως για την κρίση τους, κοσμογυρισμένοι και κανονικοί άνθρωποι ως προς τις γαστρονομικές τους απαιτήσεις, μου μετέφεραν κάποιες εντυπώσεις τους από ένα πρόσφατο ταξίδι στη βόρεια Ελλάδα, που νομίζω ότι αξίζει να μοιραστώ μαζί σας. Πρόκειται για δύο εκ διαμέτρου αντίθετες εμπειρίες, η μία σε πολυτελές, πανάκριβο ξενοδοχείο και η άλλη σε μια καλόγουστη αγροτουριστική μονάδα στον Εβρο, και αφορούν στο πρωινό που προσφέρεται. Στο πολυτελές ξενοδοχείο, όπου η φθηνότερη τιμή δίκλινου είναι 250 ευρώ, τιμή πόρτας για Ελληνες, περνούσαν τις διακοπές τους εκατοντάδες γείτονες Βούλγαροι, εκπρόσωποι της μεσαίας ανερχόμενης τάξης που απολαμβάνει τις ελληνικές θάλασσες.
Στη μικρή μονάδα, που δεν έχει σχέση με θάλασσα, αλλά με ένα θαυμάσιο τοπίο της παραμεθορίου, διανυκτερεύουν Ελληνες κυρίως που περιηγούνται την περιοχή. Τα ονόματα των μονάδων δεν έχουν εδώ σημασία, γι’ αυτό δεν θα δώσω λεπτομέρειες. Περισσότερο θα ήθελα παραδειγματικά να αναφερθώ σε δύο λογικές εκ διαμέτρου αντίθετες, σε δύο πρακτικές που η μία προσθέτει στο τουριστικό προϊόν την αξία του διατροφικού πολιτισμού και η άλλη την αφαιρεί. Η μία μας πλουτίζει και η άλλη μας φτωχαίνει.
Πάρτε μολύβι και χαρτί και σημειώστε τον πρωινό μπουφέ του πολυάστερου ξενοδοχείου: σε μικρές ποσότητες, κομμένη σε τετραγωνάκια, γλυκιά μπουγάτσα, για να κάνουμε το καθήκον μας όσον αφορά τα τοπικά εδέσματα. Μέτριας ποιότητας, αλλά ας κάνουμε ότι δεν το καταλάβαμε. Corn flakes σε αφθονία, γιαούρτι χωρίς εξηγήσεις προέλευσης ή ποιότητας, βιομηχανικό ψωμί, αλλαντικά της σειράς, βιομηχανικοί χυμοί, άγουρα φρούτα, λίγα για να υπάρχουν, τυρί για τοστ, ντόνατς της σειράς, χύμα βιομηχανική μαρμελάδα και αυγά. Μιζέρια, απουσία τοπικών ονομαστών προϊόντων, απουσία της χώρας που φιλοξενεί.
Στη μικρή μονάδα υπήρχε ένας λιτός μεν, αλλά ποιοτικός μπουφές πρωινού: κατ’ αρχάς, προσφέρουν ένα θαυμάσιο προζυμένιο ψωμί που ζυμώνουν και ψήνουν εκεί, από αυτά που αποτελούν πλήρες γεύμα από μόνα τους. Σερβίρουν ακόμη διαλεκτές ντομάτες από μποστάνια της περιοχής, ποικιλίες από ελιές, τυρί φέτα και χειροποίητες μαρμελάδες από φρούτα εποχής, ενώ όποιος το ζητήσει μπορεί να απολαύσει φρεσκότατα αυγά με όλους τους τρόπους. Η επιτομή ενός θερινού χωριάτικου πρωινού, αυθεντικότητα προσαρμοσμένη στα μέτρα της μονάδας. Δυστυχώς, εδώ έρχονται ελάχιστοι ξένοι.
Νομίζω ότι όλοι έχουμε αντιμετωπίσει αντίστοιχες περιπτώσεις, και μάλιστα πολύ περισσότερες αρνητικές από ό,τι θετικές. Η ελληνική γαστρονομία δεν εξαντλείται βεβαίως στο πρωινό, από εκεί απλώς αρχίζει, επειδή όλοι, μικρές και μεγάλες μονάδες, προσφέρουν πρωινό. Είναι το λιγότερο που μπορεί να κάνει ο κάθε επιχειρηματίας του τουρισμού τόσο για τα ελληνικά προϊόντα όσο και για τον κλάδο. Ταξιδιωτική εμπειρία χωρίς γαστρονομία είναι μισή εμπειρία και αυτό είναι μέγεθος οικονομικό, άρα εθνικό. Αφού αφορά την εθνική μας βιομηχανία.