Κάτω από τα 50 δισ. ευρώ υποχώρησε το όριο έκτακτης χρηματοδότησης των εγχώριων τραπεζών τον Αύγουστο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, στο τέλος Αυγούστου το όριο χρηματοδότησης των εγχώριων τραπεζών μέσω του έκτακτου μηχανισμού ρευστότητας (ELA) περιορίστηκε κατά 2,6 δισ. ευρώ, στα 48,9 δισ. ευρώ, έναντι 51,5 δισ. ευρώ που ήταν τον περασμένο Ιούλιο.
Πρόκειται για ιδιαίτερα θετική εξέλιξη που οφείλεται στη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.
Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης οδήγησε στην επαναφορά του waiver, δηλαδή της εξαίρεσης με βάση την οποία η ΕΚΤ δέχεται ως εγγυήσεις τα ελληνικά ομόλογα για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζας, και η οποία έχει κάνει τη μεγάλη διαφορά. Στη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας συμβάλλει θετικά και η (μικρή) αύξηση των καταθέσεων. Σημειώνεται ότι τον Ιούλιο του 2015, στην κορύφωση της κρίσης, η χρηματοδότηση των εγχώριων τραπεζών από τον ELA είχε ανέλθει στα 90,9 δισ. ευρώ. Ο ELA είναι εξαιρετικά ακριβό εργαλείο καθώς παρέχεται με επιτόκιο 1,50% έναντι μηδενικού επιτοκίου που παρέχεται η βασική χρηματοδότηση της ΕΚΤ προς τις τράπεζες. Η μείωση του ELA κατά 42 δισ. ευρώ μειώνει σημαντικά το κόστος χρήματος για τις εγχώριες τράπεζες.
Ωστόσο, η σημαντική βελτίωση της εικόνας τους τελευταίους μήνες δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς καθώς εξακολουθεί να απέχει πολύ από την ομαλοποίηση. Σημειώνεται ότι στο τέλος του 2014 η έκθεση των εγχώριων τραπεζών στον ELA ήταν μηδενική ενώ τον Ιανουάριο του 2015, όταν ξεκίνησε το νέο κύμα εκροών καταθέσεων, ο ELA διαμορφώνονταν σε μόλις 5,2 δισ. ευρώ. Από το επίπεδο των 164,3 δισ. ευρώ, που ήταν οι καταθέσεις τον Νοέμβριο ’14, υποχώρησαν στα 120,9 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2015, αποτέλεσμα της παρατεταμένης «διαπραγμάτευσης» που οδήγησε στην επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών και έφερε τη χώρα αντιμέτωπη με το φάσμα εκδίωξής της από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Από τότε η βελτίωση των καταθέσεων είναι αναιμική καθώς στο τέλος Ιουλίου διαμορφώθηκαν μόλις στα 122,6 δισ. ευρώ, καθώς η αβεβαιότητα και η δυσπιστία εξακολουθούν να κυριαρχούν. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, τον Αύγουστο σημειώθηκε ισχυρή αύξηση καταθέσεων, αποτέλεσμα της καλής πορείας του τουρισμού αλλά και της χαλάρωσης των κεφαλαιακών περιορισμών, ωστόσο παραμένουν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 13 ετών.
Τραπεζικά στελέχη σημειώνουν ότι τα οφέλη από την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και την επαναφορά του waiver –που οδηγεί σε σημαντική μείωση της «ακριβής» χρηματοδότησης μέσω του ELA– θα αποτυπωθούν στα αποτελέσματα των τραπεζών από το δεύτερο εξάμηνο και μετά. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η ολοκλήρωση της αξιολόγησης ενεργοποιεί μια σειρά θετικών εξελίξεων για τις τράπεζες (waiver, μείωση ELA, ένταξη Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης κ.ά.) που θα έχουν άμεσο οικονομικό όφελος της τάξης των 400 με 500 εκατ. ευρώ.
Στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι είναι εξαιρετικά κρίσιμη η έγκαιρη ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης εντός του 2016, η οποία θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη και θα συμβάλει στην επιστροφή της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά και στη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος.