Δεν είναι ο πρώτος και πιθανώς δεν θα είναι ούτε ο τελευταίος πρώην αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που μετά τη λήξη της θητείας του βρήκε μια χρυσοπληρωμένη θέση στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Δεν είναι καν ο πρώτος και πιθανώς δεν θα είναι ούτε ο τελευταίος πρώην αξιωματούχος της Επιτροπής που κατέληξε στην αγκαλιά της Goldman Sachs. Κανένας, όμως, δεν έχει δεχθεί τόσο δριμείες κριτικές από το προσωπικό των ευρωπαϊκών θεσμών και από την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη όσο ο Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, πρώην πρόεδρος της Κομισιόν κατά τη δεκαετία 2004-2014. Επικρίσεις που τελικά ανάγκασαν τον διάδοχό του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ να δώσει –ίσως κάπως απρόθυμα– εντολή να διερευνηθεί αν ο διορισμός του κ. Μπαρόζο σε υψηλόβαθμη και ίσως στρατηγικής σημασίας θέση στον αμερικανικό επενδυτικό κολοσσό παραβιάζει το κοινοτικό δίκαιο.
Μέχρι τη στιγμή που συντασσόταν το παρόν κείμενο, περισσότεροι από 140.000 Ευρωπαίοι πολίτες είχαν προσυπογράψει την αίτηση με την οποία υπάλληλοι της Κομισιόν και των άλλων θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. ζητούσαν να διακοπεί η παχυλή σύνταξη που εισπράττει ο κ. Μπαρόζο ως συνταξιούχος πρώην στέλεχος της Κομισιόν. Το επιχείρημά τους ήταν ότι δυσφημεί την Ε.Ε., αναλαμβάνοντας επικεφαλής του διεθνούς βραχίονα της αμφιλεγόμενης τράπεζας που βρέθηκε στο στόχαστρο πολιτικών και απλών πολιτών για τον ρόλο της στη χρηματοπιστωτική κρίση. Ο αριθμός των υπογραφών είναι συντριπτικός, καθώς υπερβαίνει εξόφθαλμα τις 46.000 των υπαλλήλων της Ε.Ε. που απασχολούνται στις Βρυξέλλες, στο Λουξεμβούργο αλλά και στις πρωτεύουσες των χωρών-μελών. Προηγήθηκε τον Ιούλιο η έκκληση της γαλλικής κυβέρνησης προς τον άλλοτε πρόεδρο της Κομισιόν να μην αναλάβει καθήκοντα στην Goldman Sachs, με τον Γάλλο υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αρλέμ Ντεζίρ να χαρακτηρίζει «σκανδαλώδη» τον διορισμό του, καθώς θέτει θέμα σύγκρουσης συμφερόντων και διαπλοκής της Ε.Ε. με τα συμφέροντα του χρηματοπιστωτικού κλάδου.
Είναι σαφές ότι ο διορισμός του κ. Μπαρόζο στη συγκεκριμένη θέση έχει εξοργίσει τους διοικητικούς υπαλλήλους των κοινοτικών οργάνων, καθώς ήταν αυτοί που υπογράμμισαν τον ρόλο που διαδραμάτισε στη χρηματοπιστωτική κρίση η Goldman Sachs, πουλώντας τοξικά τιτλοποιημένα στεγαστικά δάνεια. Σε μια κίνηση απροκάλυπτης αγανάκτησης κατά του πρώην προϊσταμένου τους, οι υπάλληλοι της Κομισιόν χαρακτήρισαν «καταστρεπτικό σύμβολο» για την Ε.Ε. τη θέση του επικεφαλής στην Goldman, «δώρο προς τους ευρωσκεπτικιστές» αλλά και «ένα ακόμη παράδειγμα ανεύθυνης επαγγελματικής αναρρίχησης που πλήττει τους κοινοτικούς θεσμούς και, αν δεν είναι παράνομο, είναι ηθικά μεμπτό».
Την πρωτοβουλία ανέλαβε αρχικά μια μικρή ομάδα κοινοτικών στελεχών που, μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα The Guardian, εξήγησαν ότι ένιωθαν πως «ήταν δουλειά του νυν προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ να καταδικάσει κατηγορηματικά» την επιλογή του κ. Μπαρόζο, αλλά διαπίστωσαν ότι «γινόταν μια προσπάθεια για να μην παρουσιασθεί το θέμα σαν να μην υφίσταται».
Οσον αφορά το τυπικό κομμάτι, φαίνεται ότι ο διορισμός Μπαρόζο δεν παραβιάζει τους κανόνες της Κομισιόν που είναι σαφώς χαλαροί, καθώς δεν δεσμεύουν τους πρώην αξιωματούχους της παρά μόνον 18 μήνες από τη στιγμή που θα λήξει η θητεία τους. Αυτό ανέφερε, άλλωστε, και ο εκπρόσωπος της Κομισιόν όταν άρχισαν να εκδηλώνονται οι πρώτες δριμείες αντιδράσεις. Σε ό,τι αφορά τον κ. Γιούνκερ, είχε δηλώσει στη βελγική εφημερίδα Le Soir πως δεν θα πήγαινε ποτέ να εργαστεί στην Goldman Sachs, αλλά απέφυγε να καταδικάσει την επιλογή του κ. Μπαρόζο.