Το πολύ εμπεριστατωμένο άρθρο των πρώην υπουργών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και Φ. Σαχινίδη στην «Κ» της 11/9, με τίτλο «Τα δημοσιονομικά στοιχεία του 2009 και οι ευθύνες», μου θύμισε την ατμόσφαιρα που επικρατούσε τότε. Ο αποκλεισμός της Ελλάδος από τις χρηματαγορές είχε φέρει στην επιφάνεια με μιας όλα τα χρόνια προβλήματα της οικονομίας μας, προβλήματα που είχε δημιουργήσει ο τρόπος που τη διαχειρίστηκαν οι κυβερνήσεις από το 1981 και μετά. Ολοι όσοι είχαν σχέση με την οικονομία την περίοδο αυτή, και δεν εξαιρώ τους τραπεζίτες, καμώνονταν ότι αιφνιδιάστηκαν, ενώ από καιρό γνώριζαν πόσο κρίσιμη ήταν η κατάσταση. Τα μεγέθη των προβλημάτων σε κάθε τομέα ήταν γνωστά, τα χρέη των ΔΕΚΟ, τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων, οι υστερήσεις σε έσοδα από φόρους…
Ολα αυτά και πολλά άλλα ήταν γνωστά σε όσους ασχολούνταν με την οικονομία. Αποτελούσαν τρύπες μετρήσιμες που βαθαίνουν από χρόνο σε χρόνο και ήταν σε δημόσια θέα για όποιον ήξερε ανάγνωση. Απλώς απέφευγαν οι υπεύθυνοι να κάνουν τη σούμα. Τα αντιμετώπιζαν και προέβαλλαν σαν χωριστά προβλήματα, ενώ κατέληγαν σε βάρος της ίδιας τσέπης. Ηταν η στάση αυτή αποτέλεσμα εκείνου που η Ψυχιατρική ονομάζει «άρνηση» (denial) της πραγματικότητας; Ισως για μερικούς. Για πολλούς ήταν εσκεμμένη τακτική με την ελπίδα η μπόμπα να σκάσει στα χέρια κάποιου άλλου. Υπήρχαν και οι αιώνιοι αισιόδοξοι που πίστευαν ότι θα μας δανείζουν επ’ άπειρον. Η ουσία είναι ότι όλοι γνώριζαν τα μεγέθη και είναι αστείο να συζητάμε για δεκαδικά σημεία όταν η τάξη των μεγεθών ήταν τέτοια που φώναζε ότι η χώρα βρισκόταν από καιρό σε αδιέξοδο. Σταμάτησαν τα δανεικά και έτρεχαν κατόπιν όλοι να κρυφτούν, και τρέχουν ακόμη.
Οι συγγραφείς του άρθρου που αναφέρω παραπάνω δέχτηκαν υπουργεία στην κυβέρνηση του «λεφτά υπάρχουν». Τάχα το έμαθαν κατόπιν ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν τουλάχιστον 10%; Τι έκαναν όταν ήταν στην αντιπολίτευση; Δεν μελετούσαν τα στοιχεία της οικονομίας; Ολοι φταίνε, άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο για την κατάντια που βρισκόμαστε τώρα και είναι τόσο χωμένο μέσα ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, ώστε αν γινόταν κάποιου είδους δίκη της Νυρεμβέργης για τους υπεύθυνους της χρεοκοπίας μας δύσκολα θα βρίσκονταν κριτές που να μην είχαν κι εκείνοι κάποια ανάμειξη στα γενόμενα. Είτε με την ενεργή τους συμβολή, διορίζοντας και τάζοντας αβέρτα, είτε γιατί έκλειναν τα μάτια απαιτώντας και απολαμβάνοντας όλο και υψηλότερες αποδοχές, ενώ γνώριζαν ότι η οικονομία δεν τις αντέχει. Ούτε εκείνοι που τώρα κυβερνούν εξαιρούνται γιατί με το ψέμα και τους άλλους χειρισμούς τους πολλαπλασιάζουν τη ζημιά που κληρονόμησαν.
Το ενάμισι εκατομμύριο άνεργοι και η παράδοση της χώρας στους δανειστές ζητούν κάθαρση, αλλά ο τρόπος δεν είναι οι αλληλοκατηγορίες. Τέτοια ξύνουν τις πληγές και μας εκθέτουν ακόμη περισσότερο. Ούτε βοηθά η ανάμειξη της Δικαιοσύνης και βέβαια όχι με τη στοχοποίηση των μόνων ανεύθυνων στην ιστορία αυτή, του Ανδρέα Γεωργίου και των δύο συνεργατών του. Η κάθαρση απαιτεί βαθιές θεσμικές μεταρρυθμίσεις που να εξαλείψουν τις αιτίες που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία.