Ενα χρόνο μετά την αποκάλυψη ότι η Volkswagen εξοπλίζει τα ντιζελοκίνητα οχήματά της με ειδικό λογισμικό ώστε να εξαπατά τους ελέγχους ρύπων, είναι πλέον σαφές ότι η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία βρίσκεται απλά στην κορυφή του παγόβουνου και ότι αυτό που ξεκίνησε ως πρόβλημα σε μια συγκεκριμένη εταιρεία έχει μετατραπεί συνολικά σε σκάνδαλο ντιζελοκίνησης. Ενα σκάνδαλο που κοστίζει ώς και 72.000 ζωές ετησίως, σύμφωνα με τις μετρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους πρόωρους θανάτους που οφείλονται στη ρύπανση από οξείδια του αζώτου. (Συνολικά οι πρόωροι θάνατοι που αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση είναι έξι φορές περισσότεροι).
Εκθεση του ινστιτούτου Transport & Environment (Τ&Ε) με αφορμή τον ένα χρόνο από τις πρώτες αποκαλύψεις, δείχνει ότι οι παραβιάσεις των ορίων ρύπων είναι μαζικές και συστηματικές όχι μόνο στα παλαιότερα αλλά και στα τελευταίας κυκλοφορίας ντιζελοκίνητα, εγείροντας εύλογες προσδοκίες για αποφασιστικότερη δράση των ρυθμιστικών αρχών. Επιπλέον, το γεγονός ότι η πραγματική μείωση των ρύπων θα απαιτούσε πολυέξοδες παρεμβάσεις, αλλάζει τα οικονομικά της πετρελαιοκίνησης, οδηγώντας κατασκευαστές όπως η Renault να ανακοινώσουν ότι θα διακόψουν την ανάπτυξη ντιζελοκινητήρων σε όλα τα μικρού και μεσαίου κυβισμού οχήματα. Τα δε στρεβλά φορολογικά προνόμια του πετρελαίου κίνησης αποδεικνύεται ότι κοστίζουν στα κράτη διπλά, αφού η καθαρή ντιζελοκίνηση είναι ένα διαφημιστικό κόλπο, ενώ αντιθέτως οι ασθένειες που συνδέονται με το φωτοχημικό νέφος είναι απολύτως πραγματικές και επιβαρύνουν τα συστήματα υγείας.
«Ενα χρόνο αφότου οι ΗΠΑ έπιασαν τη Volkswagen να εξαπατά, όλοι οι κατασκευαστές εξακολουθούν να πωλούν εξαιρετικά ρυπογόνα ντιζελοκίνητα οχήματα, με τη συγκατάθεση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων», δήλωσε ο υπεύθυνος της εκστρατείας καθαρών οχημάτων του Τ&Ε Γκρεγκ Αρτσερ. «Η αυτοκινητοβιομηχανία έχει αιχμαλωτίσει τις ρυθμιστικές αρχές και οι ευρωπαϊκές χώρες οφείλουν να υπερασπιστούν τους πολίτες τους, σταματώντας τη σκανδαλώδη συγκάλυψη».
Στην έρευνα του T&E, οι παραβιάσεις των ορίων ρύπων δεν υπολογίζονται με υποδιαιρέσεις της μονάδας αλλά με πολλαπλάσια αυτής. Δηλαδή, οι αυτοκινητοβιομηχανίες κατατάσσονται ανάλογα με το πόσες φορές πάνω από τα όρια βρίσκονται οι εκπομπές των οχημάτων τους, με πρωταθλήτριες στις μετρήσεις αυτές τις Fiat, Suzuki και Renault-Nissan, τα οχήματα των οποίων στέλνουν στην ατμόσφαιρα 14 φορές περισσότερους ρύπους από τα επιτρεπόμενα όρια. Οι μετρήσεις αυτές αφορούν τα νέα οχήματα, που κυκλοφόρησαν από το 2015 και υπόκεινται στους κανονισμούς ρύπων Euro 6. Για τα αμέσως προηγούμενης γενιάς οχήματα, που υπόκεινται στους κανονισμούς Euro 5, η σκυτάλη του πρωταθλητή ρύπων περνά στη Renault με υπέρβαση των ορίων 8 φορές, ενώ η VW τα υπερβαίνει κατά 5 φορές.
15 δισ. δολάρια
Στις Ηνωμένες Πολιτείες η VW ήρθε σε εξωδικαστικό διακανονισμό με τις Αρχές, συμφωνώντας να καταβάλει 15 δισ. δολάρια για παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και για παραπλάνηση καταναλωτών, αλλά και για την επαναγορά των οχημάτων όσων πελατών το επιθυμούν. Στην Ευρώπη, ούτε η VW ούτε καμία άλλη εταιρεία δεν θεωρούν ότι οφείλουν κάτι, γιατί, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί έχουν δημιουργηθεί έτσι ώστε να μην είναι ξεκάθαρα παράνομη η χρήση λογισμικού που εξαπατά τους ελέγχους. Ερευνητές που παρακολούθησαν τις καταθέσεις των διευθυντικών στελεχών τόσο της VW όσο και της Renault στις αρμόδιες ευρωπαϊκές και εθνικές επιτροπές έκαναν λόγο για «υπεροψία και διάθεση αποφυγής των ζητημάτων». Πάντως, το ύψος των αποζημιώσεων που ζήτησαν οι μέτοχοι της Volkswagen στην προσφυγή τους στο δικαστήριο του Μπραουνσβάιγκ, την Τετάρτη, ανέρχεται στα 8,2 δισ. ευρώ και σίγουρα δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Η VW έχει ανακοινώσει ότι ώς το φθινόπωρο του 2017 θα έχει ανακαλέσει τα 8,5 εκατ. πετρελαιοκίνητα που έχει πωλήσει στην Ευρώπη, για να απενεργοποιήσει το ένοχο λογισμικό και να προσθέσει κάποια φίλτρα. Και βέβαια, οι υπόλοιπες εταιρείες δεν προτίθενται να κάνουν ούτε αυτό.
Ανακεφαλαιώνοντας, η μελέτη της T&E δείχνει ότι 29 εκατ. ντιζελοκίνητα (περίπου ένα στα πέντε οχήματα στους δρόμους της Ευρώπης) κλείνουν το σύστημα επεξεργασίας ρύπων όταν έχει κρύο, όταν έχει ζέστη, σε υψηλές ταχύτητες, σε απότομη κλίση, όταν τα οχήματα είναι φορτωμένα κ.τ.λ. και όμως δεν έχουν ληφθεί άμεσα μέτρα για τη συμμόρφωση των κατασκευαστών, ώστε να βελτιωθεί δραστικά η ατμόσφαιρα των πόλεων. Μακροπρόθεσμα, πάντως, οι ειδικοί θεωρούν ότι έρχεται το τέλος της ντιζελοκίνησης και μαζί με αυτό, η κατάρρευση του μύθου ότι μπορεί να υπάρξουν «καθαρά» ορυκτά καύσιμα.