«Μαύρο ‘ν’ και το γαρούφαλο, μα πουλιέται με το δράμι». Επί πραγμάτων φαινομενικά απολύτως ολιγοτίμων και όντως πολυτίμων στην ουσία. Παροιμία εκδοθείσα στα χρόνια εκείνα που οι πωλητές ζύγιζαν, ακόμη, με το δράμι της οκάς (της οποίας αποτελούσε το 1/400), όπου το μαύρο χρώμα ταυτιζόταν σχεδόν αποκλειστικά με τον θάνατο ή άλλα μαύρα γεγονότα (αλλά και πρόσωπα) και η προαναφερόμενη μονάδα βάρους, η οκά, αποτελείτο από 1.200 γραμμάρια ενός σημερινού κιλού.
Αυτά για να μην υπάρχουν απορίες, με τις παραπάνω πληροφορίες να αντλούνται από το πολύτιμο, γεμάτο μικρούς θησαυρούς Μπαχαρικό Λεξικό του Νίκου Δ. Πλατή – κυκλοφόρησε πριν από αρκετά χρόνια. Θυμήθηκα αυτήν την πολύ όμορφη παροιμία με αφορμή ένα πρόσφατο περιστατικό: Tους διαρρήκτες που μπήκαν ανενόχλητοι προ ημερών –για άλλη μία φορά– στο Θεατρικό Μουσείο της οδού Ακαδημίας· τόσο ανενόχλητοι και άνετοι μάλιστα, που κάπνισαν και μερικά τσιγάρα προτού αποχωρήσουν φορτωμένοι με υπολογιστές και την προτομή του Καρόλου Κουν, που εν συνεχεία εγκατέλειψαν. Την αξιολόγησαν ως ολιγότιμη διότι δεν ήταν φτιαγμένη από ορείχαλκο, αλλά από κερί.
Δεν τους αδικεί κανείς νομίζω. Η αξιολόγησή τους, άλλωστε, ήταν σε απόλυτη ευθυγράμμιση με αυτήν που κάνει εδώ και χρόνια για το Θεατρικό Μουσείο η πολιτεία, μη δίνοντας δεκάρα – μεταφορικά και κυριολεκτικά. Δεν έχει όμως κανένα νόημα να γκρινιάξουμε για ακόμη μία φορά.
Διότι είναι αδιέξοδο να ζητάς δράση, λύσεις από ανθρώπους οι οποίοι όχι μόνο δεν αντιλαμβάνονται τη σημασία του μουσείου, ότι πρόκειται για μια κιβωτό της ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου που θα έπρεπε να είναι προσβάσιμη στους μελετητές, τους ηθοποιούς, τους σκηνοθέτες, αλλά το σημαντικότερο, δεν βλέπουν καν αυτό το σπουδαίο κύμα που διαρκώς φουσκώνει στον χώρο του ελληνικού θεάτρου και που αφορά μεγάλο μέρος του κοινού.
Από την αρχή της κρίσης το θέατρο είναι ίσως ο μοναδικός τομέας πολιτισμού που αντιστέκεται και συνεχίζει έστω και με λιτές σε πολλές περιπτώσεις παραγωγές, αμοιβή με ποσοστά, διαρκείς μετακινήσεις ομάδων και καλλιτεχνών. Νέοι ηθοποιοί μπαίνουν στον χώρο, αν και γνωρίζουν ότι η επιβίωσή τους δεν μπορεί να βασιστεί στο θέατρο, γίνονται εφευρετικοί για να τα καταφέρουν, κάνουν συνέργειες, επιμένουν, δημιουργούν, παράγουν νέα σκέψη. Η σύγχρονη θεατρική δημιουργία, που εμπλουτίζεται συνεχώς και αγγίζει όλο και περισσότερο κόσμο, δεν είναι ασύνδετη με την ιστορία. Τροφοδοτείται από το παρελθόν, το συντηρεί, φροντίζει ώστε να παραμένει στο βάθρο που του αξίζει, το προστατεύει.