Πόσες αποφάσεις του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας χρειάζεται για να δικαιωθεί ένας πολίτης (και με ποιο κόστος για τον ίδιο); Στο ερώτημα αυτό καλείται να απαντήσει η πολιτεία, με αφορμή την υπόθεση των αυθαιρέτων που έχουν κριθεί καταδικαστέα με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Προ ημερών, το Εφετείο Τρίπολης καταδίκασε την πολιτεία (υπουργείο Περιβάλλοντος και αυτοδιοίκηση) γιατί δεν έχει προχωρήσει στην κατεδάφιση αυθαιρέτου στην Πελοπόννησο, παρά το πλήθος των δικαστικών αποφάσεων.
Η πρόσφατη δικαστική απόφαση, πέραν όλων των άλλων, ανοίγει τον δρόμο και για τη διεκδίκηση αποζημίωσης από τον θιγέντα πολίτη που προσέφυγε στο δικαστήριο…
Η υπόθεση αφορά την παράλειψη (δηλαδή την έμμεση άρνηση) της πολιτείας να κατεδαφίσει ημιτελή αυθαίρετη κατασκευή στο Δερβένι Κορινθίας. Η… οδύσσεια της προσφεύγουσας Αγγελικής Ζωιδάκη (βλ. «Κ» 3.5.2013) ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια, όταν προσέβαλε την οικοδομική άδεια που είχε εκδώσει η πολεοδομία Ξυλοκάστρου για την ανέγερση κτιρίου σε οικόπεδο που δεν είχε την απαιτούμενη αρτιότητα. Δικαιώθηκε για πρώτη φορά το 2004, ενώ ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου προσέφυγε το 2005 στο ΣτΕ, χάνοντας την υπόθεση. Κατόπιν, ο τότε νομάρχης Κορινθίας (και μετέπειτα αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος) επέτρεψε την εξαίρεση του κτίσματος από την κατεδάφιση και τη συνέχιση των εργασιών. Η κ. Ζωιδάκη προσέφυγε ξανά και το 2009 τα δικαστήρια τη δικαίωσαν για δεύτερη φορά. Το κτίριο κρίθηκε αυθαίρετο το 2010.
Η υπόθεση, ωστόσο, δεν τελείωσε. Ενα χρόνο μετά, το κτίριο εντάχθηκε στον νόμο για την τακτοποίηση αυθαιρέτων (ν. 4014/11). Η κ. Ζωιδάκη, μαζί με ακόμα τρεις… ομοιοπαθούντες από άλλες περιοχές της χώρας, προσέφυγαν στο ΣτΕ και πέτυχαν την ακύρωση του νόμου. Ακολούθως ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου επιχείρησε να «μεταφέρει» τη δήλωσή του στον δεύτερο νόμο για τα αυθαίρετα (ν.4178/13), ωστόσο η πολεοδομία Ξυλοκάστρου αυτήν τη φορά τον εμπόδισε.
Να σημειωθεί ότι ο ν. 4178/13 προσβλήθηκε και πάλι στο ΣτΕ, αλλά κρίθηκε συνταγματικός εκτός από μία ρύθμιση: αυτή που αφορούσε τα αυθαίρετα με τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις, την «τακτοποίηση» των οποίων απέκλεισε το ΣτΕ.
Ωστόσο, η πολυπόθητη κατεδάφιση, την οποία όλα τα δικαστήρια επέβαλαν, δεν έγινε ποτέ. Η κ. Ζωιδάκη αναζήτησε και πάλι την παρέμβαση της Δικαιοσύνης και προ ημερών το Εφετείο Τρίπολης (απόφαση Α302/16) τη δικαίωσε ξανά. Οπως έκρινε το δικαστήριο, «τα αρμόδια όργανα της Διοίκησης όφειλαν να προβούν στην κατεδάφιση της επίμαχης οικοδομής» ήδη από το 2005, οπότε και απορρίφθηκε από το ΣτΕ το αίτημα του ιδιοκτήτη του αυθαιρέτου.
Στην Ηγουμενίτσα
Η κ. Ζωιδάκη δεν είναι μόνη. Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση της οικογένειας Θεοδωρίδη, που μετά πέντε χρόνια δικαστικών αγώνων και δύο θετικές αποφάσεις του ΣτΕ για ανάλογη υπόθεση με αυθαίρετο στην Ηγουμενίτσα (βλ. «Κ» 13.4.2016) εξακολουθεί να μην έχει δικαιωθεί. Μάλιστα, την άνοιξη η Επιτροπή Συμμόρφωσης του ΣτΕ, στην οποία η οικογένεια προσέφυγε για να βρει το δίκιο της, άφησε… ανοικτό παράθυρο νομιμοποίησης του επίμαχου αυθαιρέτου μέσω της ολοκλήρωσης της ένταξης μιας περιοχής στο σχέδιο πόλης, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί.
Υπενθυμίζεται ότι ένα νέο πλαίσιο για τη νομιμοποίηση της αυθαίρετης δόμησης βρίσκεται μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου σε δημόσια διαβούλευση. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ρύθμιση που βρίσκεται σήμερα σε ισχύ (ν. 4178/13) και η οποία έληγε στις 8 Οκτωβρίου θα διατηρηθεί για τουλάχιστον δύο μήνες ακόμη, μέχρι να κυρωθεί το νέο πλαίσιο.
Πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως στο υπό διαβούλευση νομοθετικό πλαίσιο για τα αυθαίρετα διατηρούνται οι ίδιες διατάξεις σε ό,τι αφορά το ζήτημα των παράνομων κτιρίων με αμετάκλητη δικαστική απόφαση εις βάρος τους (δηλαδή δεν επιτρέπεται η υπαγωγή τους στη διαδικασία νομιμοποίησης).