Ολοι αναφέρονται σε αυτόν σαν το «γιατρό που έγινε κτηνοτρόφος». Αυτό δείχνει πόσο δύσκολη ήταν η απόφασή του, να μείνει πιστός στην οικογενειακή παράδοση και να ακολουθήσει το επάγγελμα του αγελαδοτρόφου, παρά τις σπουδές του και παρά τις συμβουλές του πατέρα του να κάνει κάτι άλλο. Ισως, το γεγονός ότι η Ιατρική χρειάζεται πολλά χρόνια σπουδών, να του έδωσε το χρόνο να αποφασίσει ώριμα για τι πραγματικά θέλει να γίνει… όταν μεγαλώσει. «Περιμένοντας για ειδικότητα, άρχισα να ασχολούμαι πιο ενεργά με τη φάρμα του πατέρα μου, στον Πλατύκαμπο Λάρισας. Μου άρεσε πολύ, την αγαπούσα από μικρός και με αυτό τον τρόπο εξασφάλιζα και κάποιο εισόδημα. Σιγά σιγά, άρχισα να ανακαλύπτω και την πιθανότητα μιας πιο ενεργής παρέμβασης στα κακώς κείμενα της αγοράς γάλακτος και αποφάσισα να γίνω κτηνοτρόφος».
Ο Θανάσης Βακάλης σήμερα, δεκαπέντε χρόνια μετά, είναι ο πρόεδρος του «ΘΕΣγάλα», του αγελαδοτροφικού συνεταιρισμού που συστάθηκε το 2011 και κατάφερε να ταρακουνήσει την εγχώρια αγορά του φρέσκου αγελαδινού γάλακτος και να σταθεί ως ίσος απέναντι στις ιδιωτικές γαλακτοβιομηχανίες της χώρας. Σε πολύ δύσκολες οικονομικά συνθήκες, ο «ΘΕΣγάλα» έχει καταφέρει μέσα σε πέντε χρόνια να διαθέτει 53 καταστήματα όπου διατίθεται φρέσκο ελαφρύ και πλήρες γάλα, σοκολατούχο γάλα, στραγγιστό γιαούρτι και μια σειρά τυριών από τις φάρμες των μελών του συνεταιρισμού, που φθάνουν πλέον τους εκατό- σε Θεσσαλία και Μακεδονία.
Αυτόματοι πωλητές
Μέσω αυτόματων πωλητών απλά «ρίχνεις» το αντίτιμο και ψωνίζεις ό,τι ώρα θέλεις όλο το 24ωρο. Η τιμή του γάλακτος είναι 1 ευρώ το λίτρο για όσους χρησιμοποιούν προπληρωμένη κάρτα (που προμηθεύουν τα καταστήματα του συνεταιρισμού) και 1,10 με μετρητά. Πόσα μένουν δηλαδή στον παραγωγό; «Το κόστος παραγωγής είναι μεταβαλλόμενο και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Σε γενικές γραμμές πάντως οι παραγωγοί του “ΘΕΣγάλα" απολαμβάνουν από τις υψηλότερες τιμές της αγοράς» λέει ο κ. Βακάλης. Απευθείας ο συνεταιρισμός ρίχνει στην αγορά 40 τόνους την ημέρα ενώ πουλά με συμβόλαια σε γαλακτοβιομηχανίες περίπου 80 τόνους ημερησίως. Συνολικά παράγει και διακινεί το 10% της εγχώριας παραγωγής φρέσκου αγελαδινού γάλακτος.
Αν δυσκολεύει την επιχειρηματικότητα η οικονομική κρίση; Μα ο «ΘΕΣγάλα» είναι παιδί της κρίσης. «Η δημιουργία του συνεταιρισμού ήταν ουσιαστικά μια προσπάθεια να βγούμε από τα αδιέξοδα του κλάδου που επιδεινώθηκαν με την οικονομική κρίση. Η τιμή του γάλακτος έπεφτε συνέχεια και οι φάρμες έκλειναν η μία μετά την άλλη». Οι 10-15 άνθρωποι που ξεκίνησαν το συνεταιρισμό κατάλαβαν ότι «χωρίς οικονομίες κλίμακας και ενισχυμένη διαπραγματευτική ικανότητα στη διάθεση του γάλακτος που παράγουμε καθημερινά θα είχαμε την ίδια κατάληξη».
Για τα ελληνικά δεδομένα ο «ΘΕΣγάλα» ήταν και είναι… έκπληξη. Ομως για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια πραγματικότητα οι όροι και ο τρόπος λειτουργίας του συνεταιρισμού που έχει υιοθετήσει ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια στη λήψη αποφάσεων και διαφάνεια στη διαχείριση και στις προσλήψεις προσωπικού, είναι κοινός τόπος. Χαρακτηριστικά, και η Νουνού (Frieslandcampina) συνεταιρισμός παραγωγών είναι.
«Ο,τι κάνουμε εμείς στη δομή του συνεταιρισμού έξω το κάνουν εδώ και δεκαετίες. Η πρωτοτυπία μας ήταν στους αυτόματους πωλητές που εγκαταστήσαμε σε μεγάλα αστικά κέντρα. Στο εξωτερικό το εφαρμόζουν σε φάρμες και σε χωριά» λέει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού.
Η μεγαλύτερη δυσκολία; «Οσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, η μεγαλύτερη δυσκολία είναι ο ίδιος ο νόμος για τη σύσταση των Συνεταιρισμών που υπάρχει στην Ελλάδα. Πουθενά στον κόσμο, όπου λειτουργούν επιτυχημένα συνεταιριστικά μοντέλα, δεν υπάρχει νομοθεσία για τη σύστασή τους». Ο ελληνικός νόμος για τους συνεταιρισμούς που μάλιστα συχνά «εκσυγχρονίζεται» από τους εκάστοτε υπουργούς Γεωργίας, είναι παγκόσμια πρωτοτυπία γιατί οι πολιτικοί στην Ελλάδα δεν μπορούν να αποδεχτούν ότι θα χάσουν τη δυνατότητα κομματικής παρέμβασης στον αγροτικό κόσμο που βέβαια φέρνει παραδοσιακά ψήφους.
Ο ίδιος ο Θανάσης Βακάλης θα μπορούσε εύκολα να γίνει πολιτικός. Στις πρόσφατες εκλογές χτύπησαν την πόρτα του όλα τα κόμματα… σχεδόν. Στα «νιάτα» του ήταν στο ΠΑΣΟΚ αλλά απογοητεύτηκε γρήγορα.
Σήμερα στα 43 του, προτιμά να συνεχίσει να προσπαθεί να αλλάξει την εικόνα και την ουσία των συνεταιρισμών στην Ελλάδα. «Υπάρχει καχυποψία έως και απέχθεια για τους συνεταιρισμούς στη χώρα μας ακόμα και από τους ίδιους τους παραγωγούς. Οχι άδικα» λέει στην «Κ». Είναι που δεν τα καταφέρνουμε και πολύ καλά στη συνεργασία. «Ναι» παραδέχεται, «αλλά πρέπει να κατανοήσουμε ότι το μοντέλο του μεμονωμένου παραγωγού που θα "τα βολέψει" δεν υφίσταται πια. Ολοι μαζί μπορούμε καλύτερα…».