Τα σύννεφα είχαν αρχίσει να πυκνώνουν στον ουρανό πάνω από το Περιστέρι. Στο κατώφλι του Ειρηνοδικείου του δήμου, ένας άνδρας και μία γυναίκα μέσης ηλικίας έφραζαν την είσοδο. Τους περιστοίχιζε ένα ολιγάριθμο πλήθος που δεν ξεπερνούσε τα 20 άτομα. Μπροστά από την είσοδο ήταν σταθμευμένο ένα περιπολικό της αστυνομίας. Οι δύο αστυνομικοί περιφέρονταν στο δρομάκι μπροστά από το δικαστήριο, προσπαθώντας να είναι όσο το δυνατόν πιο διακριτικοί.
«Βρισκόμαστε εδώ κάθε Τετάρτη, 3.30 με 5 μ.μ., και προσπαθούμε να αποτρέψουμε τον πλειστηριασμό σπιτιών συμπολιτών μας, είτε από τράπεζες είτε από ιδιώτες», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Στρατινάκης, ο άνδρας στην είσοδο. Οπως αναφέρει, εν μέρει χάρη στην κινητοποίηση της τοπικής επιτροπής κατά των πλειστηριασμών, καμία διαδικασία εκπλειστηριασμού δεν έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς τις τελευταίες εβδομάδες.
Η γυναίκα δίπλα του, η Αντωνία Βαφειάδου, δημοτική σύμβουλος Περιστερίου, υπερθεματίζει: «Σε μια εποχή με 1,5 εκατομμύριο ανέργους, που έχουν πετσοκοφτεί μισθοί, συντάξεις, ΕΚΑΣ, που ο κόσμος ζει μια απίστευτη κατρακύλα και φτωχοποίηση, δεν μπορούν οι άνθρωποι να πληρώσουν». Και οι δύο μιλούν με περιφρόνηση για την κυβέρνηση και τα αριστερά της διαπιστευτήρια.
Λίγο πριν από τις 4 μ.μ., καταφθάνει μια κυρία και επιχειρεί να εισέλθει στο κτίριο. Είναι η συμβολαιογράφος, η παρουσία της οποίας είναι υποχρεωτική για τη διαδικασία. Το συγκεντρωμένο πλήθος την εμποδίζει και τη λοιδωρεί. Εκείνη υποχωρεί στην άκρη του δρόμου. Οι αστυνομικοί παρακολουθούν απαθείς.
Οι διαδηλωτές χρειάζεται να μείνουν στη θέση τους μόνο για μία ώρα για να πετύχουν τον σκοπό τους: η διαδικασία των πλειστηριασμών διαρκεί από τις 4 έως τις 5 το απόγευμα κάθε Τετάρτη. Η ώρα περνάει υπό τους ήχους του γνωστού συνθήματος που είχε υιοθετήσει και ο σημερινός πρωθυπουργός ως αρχηγός της αντιπολίτευσης («κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη»). Οι συγκεντρωμένοι ξεδιπλώνουν ένα πανό διαμαρτυρίας. Ενα παιδί ζητάει πέντε λεπτά από τους παρευρισκομένους για να αγοράσει κάτι.
Το τελετουργικό όμως δεν θα κυλήσει χωρίς απρόοπτα. Ενας γκριζομάλλης κύριος με σακάκι και μουστάκι πλησιάζει την είσοδο. Δηλώνει ότι είναι ο εκπρόσωπος της ιδιωτικής εταιρείας που έχει κινήσει τη διαδικασία του πλειστηριασμού για ένα από τα τρία ακίνητα που είναι προγραμματισμένα να βγουν στο σφυρί και προσπαθεί να εξηγήσει την υπόθεσή του. Το πλήθος δεν ακούει. «Αύριο θα έρθεις να πάρεις το δικό μου σπίτι;», «δεν ντρέπεσαι;», «τοκογλυφία», του φωνάζουν.
Μιλώντας στην «Κ», αφού εγκαταλείπει την προσπάθεια συνεννόησης, ο άνδρας συστήνεται ως Νίκος Νομικός, γενικός διευθυντής της εταιρείας Oporello, με έδρα τη Λάρισα, από όπου έχει ταξιδέψει. Η εταιρεία του, λέει, εξάγει φρούτα και λαχανικά διεθνώς και απασχολεί 120 άτομα. Οπως ισχυρίζεται, ο ιδιοκτήτης του ακινήτου έναντι του οποίου έχει στραφεί οφείλει στην εταιρεία 350.000 ευρώ για προϊόντα που αγόρασε και έχει αρνηθεί κάθε δυνατότητα ρύθμισης που του προτάθηκε. «Και δεν είναι η κύρια κατοικία του» τονίζει για το ακίνητο που διεκδικεί (έτσι ισχυριζόταν ο ιδιοκτήτης του, που ήταν απών).
Το ιστορικό
Η αναστολή πλειστηριασμών ακινήτων από τράπεζες ξεκίνησε επί Γιάννη Παπαθανασίου, τους τελευταίους μήνες της κυβέρνησης Καραμανλή (αρχικά αφορούσε μόνο φυσικά πρόσωπα με οφειλές κάτω των 200.000 ευρώ). Το καθεστώς αναστολής επεκτάθηκε, με διαδοχικές ανανεώσεις, και στη συνέχεια με τον νόμο 4224/2013, έως το τέλος του 2014.
Το 2015, παρά την εκπνοή του καθεστώτος αναστολής και την τροποποίηση επί το αυστηρότερον του νόμου Κατσέλη, οι τράπεζες εξακολούθησαν να απέχουν από τη διαδικασία όσον αφορά την πρώτη κατοικία, αναμένοντας τη νέα συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών. Η συμφωνία αυτή, στην οποία κατέληξαν οι δύο πλευρές τον Νοέμβριο του 2015, προστάτευε την πρώτη κατοικία με στενά εισοδηματικά κριτήρια και αυστηρά όρια αντικειμενικής αξίας και απελευθέρωνε από 1.1.2016 τους πλειστηριασμούς εκτός αυτού του πλαισίου.
Οπως αναφέρει ο νομικός Πάρης Αναστασάκος, που ειδικεύεται σε τέτοιες υποθέσεις, «αν ώς το καλοκαίρι του 2015 η προστασία που παρείχε ο νομοθέτης κατά των πλειστηριασμών ήταν υπερβολικά ευρεία, σήμερα αφήνει ακάλυπτους πολλούς που τη δικαιούνται».
Το νέο καθεστώς έμεινε στα χαρτιά το πρώτο οκτάμηνο του 2016, λόγω της απεργίας δικηγόρων και συμβολαιογράφων. Τώρα ξεκινάει η δοκιμασία του στην πράξη. Αν κρίνει κανείς από τις διαθέσεις κατοίκων και συλλογικοτήτων, που οδήγησαν σε ματαίωση των πλειστηριασμών στο Περιστέρι, στο Ιλιον και –πιο επεισοδιακά– στα Ειρηνοδικεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης, η κυβέρνηση θα χρειαστεί τις δυνάμεις καταστολής –ίσως και δακρυγόνα– για να το εφαρμόσει.