Δεν υπάρχει κυβέρνηση που να αγαπάει τις αντιδράσεις. Και η σημερινή σφόδρα οχλείται από τις διαδηλώσεις, κι ας διαβεβαιώνει (όπως, προ ημερών, ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος) ότι «οι άνθρωποι πρέπει να διεκδικούν τα δικαιώματά τους· εγώ που δίνω μάχη με σκληρούς παίκτες, θέλω αντίδραση από τον κόσμο, τη χρησιμοποιούμε στη διαπραγμάτευση». Κι ας χαρακτηρίζει «αυτοσχεδιασμούς» τους συνήθεις ψεκασμούς (με χημικά).
Το ζήτημα είναι τι μένει από όλα αυτά; Οχι πολλά. Διότι οι διαδηλώσεις όχι μόνο έχασαν τη μαζικότητα που είχαν κάποτε (με μηδαμινή ζημιά), όχι μόνο ακολουθούνται –συχνά– από τη γνώριμη μηδενιστική χλαπαταγή βίας, αλλά έχουν απολέσει αρκετά από ουσία. Εγιναν το ανελλιπές πλαίσιο όπου ψηφίζονται μέτρα, μέρος του «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα» του ελληνικού ζητήματος. Ενα φευγαλέο συμβάν, μια κατάσταση χωρίς επίπτωση, που απλώς σκιαγραφεί το πρόβλημα της εκπτώχευσης, της απώλειας ζωτικών (ή και μη) κεκτημένων ενός συγκεκριμένου, κάθε φορά, κλάδου. Και με έναν τρόπο, στο τέλος παγιώνει την εντύπωση ότι οι λύσεις είναι αθέατες μέσα στη θεομηνία που προκαλούν οι διαλυμένες εποχές. Οτι, αν κάτι φαίνεται ολόγυμνο, είναι το αδιέξοδο της τρέχουσας συγκυρίας.
Μη χρήσιμες, πλέον; Κάθε άλλο. Η παραγωγή ιδεών, θέσεων, προτάσεων, τρόπων επικοινωνίας, παρέμβασης χρειάζεται τη φυσική παρουσία των ανθρώπων, κι ας μην είναι άγιοι του άμεσου, απόστολοι της επινοητικότητας, εκείνη τη νοητή «σύμπραξη» που πολλαπλασιάζει γεωμετρικά τις δυνάμεις δημιουργώντας το έδαφος όπου θα γίνουν βήματα θετικά για όλους.
Δεν είναι απλό θέμα οι συνεχείς διαδηλώσεις. Την πενταετία 2011-2015 έγιναν 27.103 συγκεντρώσεις και πορείες, δηλαδή κατά μέσον όρο 15 την ημέρα («Κ», 5/5/16), για τις οποίες κινητοποιήθηκαν 702.443 αστυνομικοί. Ανυπολόγιστο το κόστος από τα καθιερωμένα «επεισόδια» και τις ζημιές σε επιχειρήσεις (π.χ. μόνο στις 12 Φεβρουαρίου 2012 καταγράφηκαν ζημιές σε 200 επιχειρήσεις με κόστος 70 εκατ. ευρώ), σε πεζοδρόμια, κάδους, στάσεις λεωφορείων, πινακίδες κυκλοφορίας, λεωφορεία, τρόλεϊ, Ι.Χ… Ως γνωστόν, αρκούν κάποιες δεκάδες διαδηλωτών για να κλείσουν λεωφόροι στο κέντρο της πόλης για ώρες. ΚΟΚ και διαδηλώσεις είναι δύο ισοδύναμα δημόσια αγαθά, θεωρητικά, υπό αυστηρή προστασία. Στην πράξη, εν Ελλάδι, ομαλή λειτουργία της πόλης και διαμαρτυρία μοιάζουν έννοιες ασυμβίβαστες. Δεν είναι μόνον ότι κανένα υποψήφιο σχέδιο για τη διαχείριση μεγάλων και μικρών διαδηλώσεων δεν έχει μέχρι τώρα εφαρμοστεί ώστε η παράνοια των πολλαπλών οδικών «εμφραγμάτων» να εξαλειφθεί και οι διαδηλώσεις να γίνουν συνθήκη αποδεκτή. Είναι και ότι η διαμαρτυρία (που εμπεριέχει τη σύγκρουση) ενοχλεί όσους δεν αφορά (πολλούς).
Αν δεν υπήρχε η υπερβολή στη συχνότητα των πορειών, η διαρκής καταστροφή του κοινού και ιδιωτικού πλούτου, η πανωλεθρία από τους μικρούς πολέμους, ίσως και να μπορούσε να ισχύει το προφανές στις δημοκρατίες μας, δηλαδή να λειτουργήσει ευεργετικά, ως απαραίτητο αντανακλαστικό, η «όχληση» αυτή. Διότι στην κοινωνία όλα έχουν σχέση με όλα, υπάρχει μια μεταδοτικότητα γεγονότων και η διαδήλωση κάνει φανερή αυτήν ακριβώς τη συνοχή των κοινωνικών κινήσεων, της ζωής… Οταν επιχειρήματα, συνθήματα, δάκρυα, φωνές, στεναγμοί γίνονται τρόποι έκφρασης εξίσου εποικοδομητικοί.