Μονεμβασιά: Πολιτεία – έμπνευση

Μονεμβασιά: Πολιτεία – έμπνευση

7' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Eνας παραμυθένιος προορισμός με καλντερίμια που έχουν διαβεί Βυζαντινοί και Βενετσιάνοι, γενέτειρα του ποιητή της ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσου και με ζηλευτή αρχιτεκτονική, η καστροπολιτεία της Λακωνίας είναι ιδανική για μια φθινοπωρινή εξόρμηση.

Η αλήθεια είναι ότι απέφευγα για χρόνια να πάω στη Μονεμβασιά. Κάτι τα ερωτευμένα ζευγάρια, κάτι ο τουρισμός και τα χιλιάδες κλισέ που ακούμε τόσα χρόνια, φανταζόμουν ένα… γλυκανάλατο τόπο, ένα τεχνητό σκηνικό φτιαγμένο από καρδούλες και ροζ συννεφάκια. Και κάποια στιγμή πήγα. Χειμώνα και χωρίς ταίρι, για να ξορκίσω το «κακό». Και έγινα… κλισέ, ένιωσα το ρομαντισμό και την αγριάδα της, είδα την ιστορία της. Και ξαναπήγα, άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο… Με παρέα, με ταίρι, μόνη μου. Διότι η Μονεμβασιά είναι παντός καιρού και συναισθηματικής κατάστασης.    

Είναι η μοναδικότητά της και η παραμυθένια της ατμόσφαιρα (τα κλισέ που λέγαμε) που παραμένουν αληθινές πέρα έως πέρα ως βίωμα. Είναι η ιστορία, που ακόμη κι αν δεν την έχεις διαβάσει στα βιβλία, τη βλέπεις γραμμένη πάνω στους τοίχους γύρω σου. Είναι, ίσως, η αίσθηση του αποκλεισμού που νιώθεις στον θρυλικό βράχο που αποκόπηκε από την ακτή της Πελοποννήσου από έναν σεισμό του 375 μ.Χ. 

Ως φυσικό οχυρό κατοικήθηκε και σύντομα εξελίχθηκε σε στρατηγικό κάστρο που το διεκδίκησαν Βυζαντινοί, Φράγκοι, Ενετοί, Οθωμανοί. Ομορφες καστροπολιτείες υπάρχουν κι άλλες στην Ελλάδα, τη μοναδικότητα της Μονεμβασιάς όμως δεν τη ξαναβρίσκεις. Δεν είναι μουσειακός αρχαιολογικός χώρος, ούτε κατασκευασμένο σκηνικό που θα πέσει στον πρώτο άνεμο. Είναι ένας ζωντανός οικισμός όπου μπορείς να ζήσεις για μερικές μέρες ή μια ολόκληρη ζωή και το μοναδικό κάστρο της Ευρώπης που δεν έπαψε ποτέ να κατοικείται.

Πίσω από τον πωρόλιθο με τον οποίο είναι φτιαγμένη ζουν μόνιμα καμιά δεκαπενταριά άνθρωποι, πολύ περισσότεροι όμως είναι αυτοί που πηγαινοέρχονται καθημερινά. Για τους επισκέπτες δεν το συζητώ. Μη φανταστείτε, βέβαια, αυτό που λέμε «τουριστικός οικισμός». Οι επισκέπτες άρχισαν να φτάνουν στη Μονεμβασιά μετά το ’80 και ευτυχώς τους είχε προλάβει το υπουργείο Πολιτισμού. Εως τότε, την ομορφιά της απολάμβαναν ελάχιστοι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών κυρίως, αναζητώντας τα χνάρια του Μονεμβασίτη ποιητή Γιάννη Ρίτσου. Και τη βρήκαν ζωντανή χάρη στην κυρα-Ματούλα, μια θρυλική γιαγιά του κάστρου που το κρατούσε φωτισμένο και μάγευε τον κόσμο στο καφενείο της με έναν αλησμόνητο κόκορα με χυλοπίτες. 

Η αρχαιολογική υπηρεσία και όλες οι απαγορεύσεις που έχει επιβάλει την έσωσαν από την άναρχη δόμηση και τις κακόγουστες νεοελληνικές παρεμβάσεις. «Για να πάρεις άδεια αναστήλωσης, πρέπει να καταθέσεις τα παλιά σχέδια του σπιτιού ή φωτογραφίες, αν υπάρχουν, ειδάλλως να κάνεις πλήρη αποτύπωση των ερειπίων και σχέδιο βάσει της αρχιτεκτονικής του κάστρου. Ενα καρφί να θες να βάλεις στο σπίτι σου, που λέει ο λόγος, χρειάζεται ειδική άδεια. Ανεξάρτητα όμως από την αρχαιολογική υπηρεσία, η ομορφιά και η διατήρηση του τόπου ενδιαφέρουν εμάς τους ίδιους», λέει ο Γιάννης Χαραμής, ο εργολάβος που για 50 χρόνια αναλάμβανε τις αναστηλώσεις των αρχοντικών σε συνεργασία με τους αρχιτέκτονες Αλέξανδρο και Χάρι Καλλιγά.

Εντυπωσιακό είναι και το γεγονός πως, παρά τις δυσκολίες της εποχής, μόλις πριν από μερικούς μήνες ολοκληρώθηκαν στη Μονεμβασιά οι εργασίες αποκατάστασης που είχαν ξεκινήσει πριν από 4-5 χρόνια. Οι ντόπιοι λένε πως τα πάντα έγιναν χάρη στους αγώνες της Λίνας Μενδώνη, γενικής γραμματέως του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία λατρεύει το κάστρο. 

Κι έτσι περπατάς σήμερα στα καλντερίμια, ανάμεσα σε αρχοντικά σπίτια και βυζαντινές εκκλησίες, αγναντεύεις το Μυρτώο πέλαγος πάνω από τα τείχη, χάνοντας εντελώς την αίσθηση του χρόνου. Βλέπεις άλογα να μεταφέρουν τις προμήθειες νωρίς το πρωί, υποφωτισμένα σοκάκια απ’ όπου φαντάζεσαι να εμφανίζονται ιππότες, επάλξεις και πολεμίστρες έτοιμες να αναχαιτίσουν τον όποιο εχθρό.  

Πώς να μην καθιερωθεί ως τόπος των ερωτευμένων, λοιπόν; «Το 90% των επισκεπτών είναι ζευγάρια. Μάλιστα, σύμφωνα με την παράδοση, οι γάμοι μέσα στο κάστρο στεριώνουν. Και οι προτάσεις… πέφτουν βροχή», λέει ο Βασίλης Αρδάμης, ιδιοκτήτης ξενώνα. Πάντως, και μόνος να έρθει κανείς, το παραμύθι το ζει.

Ατμοσφαιρικό σεργιάνι 

Στον βράχο της Μονεμβασιάς φτάνετε διασχίζοντας μια γέφυρα. Αφήνετε το αυτοκίνητο μπροστά στην Κεντρική Πύλη, τη «μόνη έμβαση» δηλαδή, η οποία ευθύνεται και για την ονομασία της, και αρχίζετε το σεργιάνι. Οδηγίες περιήγησης δεν χρειάζονται εδώ. Δίχως πρόγραμμα, δίχως πρέπει, περιπλανηθείτε σε κάθε δρομάκι που θα βρεθεί μπροστά σας. Κοντοσταθείτε κάτω από τις δρομικές, τις θολοσκέπαστες διασταυρώσεις δηλαδή, αφεθείτε να οδηγηθείτε σε αδιέξοδα και ταράτσες με απίθανη θέα, βγείτε μέχρι το θαλασσινό τείχος να αγναντέψετε το Μυρτώο.

Το κεντρικό καλντερίμι που διασχίζει την καστροπολιτεία ήταν ανέκαθεν ο εμπορικός δρόμος της Μονεμβασιάς. Οι Βυζαντινοί το αποκαλούσαν «Μέση Οδό», οι Βενετσιάνοι «Φόρο», ενώ σήμερα λέγεται οδός Γιάννη Ρίτσου. Κατά μήκος του θα βρείτε ταβερνάκια, καφέ με θέα στη θάλασσα, μικρομάγαζα με σουβενίρ και παραδοσιακά προϊόντα. Αυτό θα σας οδηγήσει και στην κεντρική τάπια, ένα ωραίο ηλιόλουστο πλάτωμα στο πεζούλι του οποίου λατρεύουν να κάθονται οι ξένοι τουρίστες. Από τη μια ο ναός του Χριστού Ελκομένου του 6ου αιώνα, όπου φυλάσσεται με αυστηρά μέτρα η εικόνα της Σταύρωσης, καθώς θεωρείται από τις μεγαλύτερες και ωραιότερες της Παλαιολόγειας Αναγέννησης, από την άλλη το τζαμί που σήμερα στεγάζει την αρχαιολογική συλλογή της Μονεμβασιάς και στη μέση το κανόνι, αγαπημένο σημείο φωτογράφισης επισκεπτών και νεονύμφων. 

Στην περιήγησή σας κοντά στην είσοδο της καστροπολιτείας θα συναντήσετε το σπίτι του Γιάννη Ρίτσου, το οποίο όμως δεν είναι επισκέψιμο, αλλά και πολλούς ναούς. Σαράντα λέγεται ότι υπήρχαν κάποτε, σήμερα ωστόσο υπολογίζονται γύρω στους 24. Αν κάποιοι ξεχωρίζουν εκτός από τον Ελκόμενο, είναι σίγουρα της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας ή Κρητικιάς με γοτθικά στοιχεία και της Παναγίας Χρυσαφίτισσας στην ωραία και άρτι διαμορφωμένη τάπια, πλάι στο θαλασσινό τείχος. Από εκεί θα κατεβείτε και στη θαλασσινή πύλη, το Πορτέλο, από όπου κάποτε διακινούνταν τα εμπορεύματα. Σήμερα, τα βραχάκια του αποτελούν την… παραλία της Μονεμβασιάς. Κι αν ο καιρός δεν επιτρέπει τις βουτιές, η θέα των κυμάτων που χτυπούν πάνω στο στιβαρό τείχος θα σας ανταμείψει με τη μαγεία της. 

Ενας όχι ιδιαίτερα γνωστός περίπατος είναι εκείνος που θα κάνετε βγαίνοντας από τα ανατολικά τείχη της πολιτείας μέχρι τον φάρο του 1896, ο οποίος αναστηλώθηκε πρόσφατα. Επίσης, πρέπει οπωσδήποτε να περπατήσετε στις «βόλτες», το ελικοειδές ανηφορικό καλντερίμι που οδηγεί στην Ανω Πόλη. Μπορεί η ανάβαση να είναι κοπιαστική, η θέα όμως θα σας συναρπάσει. Καλύτερη ώρα είναι το απόγευμα, λίγο πριν από τη δύση του ηλίου, δυστυχώς όμως μετά τις τελευταίες αποκαταστάσεις η αρχαιολογική υπηρεσία κλειδώνει την Πύλη στις 14.30.

Από εδώ πάνω ξεκίνησε η κατοίκηση του βράχου και εδώ βρισκόταν η ακρόπολη, η αριστοκρατική γειτονιά της Μονεμβασιάς. Ερειπωμένη σήμερα, δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για περισυλλογή και ατέλειωτο αγνάντι στη θάλασσα και την Κάτω Πόλη. Μοναδικό κτίσμα που παραμένει όρθιο είναι ο ναός της Αγίας Σοφίας του 12ου αιώνα. Χτισμένος 300 μ. πάνω από τη θάλασσα, δεν είναι επισκέψιμος, παρότι η αναστήλωσή του έχει ολοκληρωθεί. Διασώθηκε διότι φιλοξένησε τη θρησκευτική πίστη κάθε κατακτητή: χτίστηκε ως ορθόδοξος ναός, μετατράπηκε σε τζαμί κι έπειτα σε ενετική καθολική εκκλησία.

Κάπως έτσι έγιναν όλα στη Μονεμβασιά, με τις διαφορετικές εποχές να συνυπάρχουν μέχρι σήμερα με έναν μαγικό τρόπο και την παραμυθένια ατμόσφαιρα να μη σβήνει με τη δύση του ήλιου, όπως στους υπόλοιπους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Στη Μονεμβασιά μπορείτε να περπατήσετε τη νύχτα, να αφουγκραστείτε τους θρύλους, να καθίσετε σε μια ταρατσούλα αγναντεύοντας την πανσέληνο και τις αναλαμπές του φάρου στο ακρωτήριο Καμήλα απέναντι. Να τσιμπολογήσετε σε κάποιο ταβερνάκι πίνοντας το εκλεκτό τοπικό κρασί Μαλβαζία ή κοκτέιλ, αν το προτιμάτε, στο μπαράκι Εμβασις παρέα με τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής που έχουν κάνει το κάστρο στέκι τους. Και το ωραιότερο; Να κοιμηθείτε σε έναν πολυτελή ξενώνα, κάτω από έναν πέτρινο θόλο, νιώθοντας το κύμα να πολιορκεί τα τείχη, σείοντας υπόκωφα όλο τον βράχο.

Μετάβαση

Η Μονεμβασιά απέχει 300 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Το κόστος για βενζίνη και διόδια υπολογίζεται στα 80 ευρώ με επιστροφή, και 750 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη με το κόστος να φτάνει στα 200 ευρώ με επιστροφή. 

Διαμονή

Κλασική αξία στο κάστρο αποτελεί ο Ξενώνας Αρδάμης (τηλ. 27320-61886, www.ardamis.gr, από 70 ευρώ), που βραβεύτηκε με το tourism ΑWARDS 2016 στην κατηγορία Παραδοσιακοί Ξενώνες. Στα κτίρια του ξενώνα στεγαζόταν στα χρόνια των Ενετών το κυβερνείο και επί Τουρκοκρατίας το διοικητήριο. Τα δωμάτια και οι σουίτες είναι διακοσμημένα καλόγουστα, εξοπλισμένα με επώνυμα προϊόντα και τζακούζι. Η βεράντα στο κεντρικό κτίριο με την απρόσκοπτη θέα στη θάλασσα, όπως και η φιλοξενία των ιδιοκτητών θα σας κερδίσουν. Επίσης, πολύ καλή επιλογή είναι οι τρεις σουίτες του Moni Emvasis suites (τηλ. 27320-62122,moniemvasis.gr, από 160 ευρώ με πρωινό), με διακριτική πολυτέλεια, επώνυμα έπιπλα και τζάκι. Ιδιαίτερα καλόγουστα δωμάτια θα βρείτε και στον ξενώνα Κελλιά (τηλ. 27320-61520, www.keliamonemvasia.com, από 70 ευρώ με πρωινό). Τέλος, υπάρχει το Likinia (τηλ. 27320-61939,www.likinia.gr, από 90 ευρώ με πρωινό) με δωμάτια και σουίτες σε πιο κλασικό ύφος. 

Εξαιρετική επιλογή, εκτός κάστρου, είναι το Kinsterna Hotel (τηλ. 27320-66300, www.keliamonemvasia.com, από 180 ευρώ με πρωινό – αναζητήστε προσφορές), σε ένα ιστορικό αρχοντικό που αναπαλαιώθηκε και διακοσμήθηκε με εντυπωσιακή προσοχή στη λεπτομέρεια. Δωμάτια και σουίτες αποπνέουν αρχοντιά και θαλπωρή, ενώ στις εγκαταστάσεις του περιλαμβάνονται πισίνα, spa, εστιατόριο με φρέσκα προϊόντα από το κτήμα. Επιπλέον, διοργανώνονται διάφορα events αλλά και αγροτουριστικές ή άλλες δραστηριότητες.

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:

www.booking.com

Φαγητό

Ονομαστή ταβέρνα στο κάστρο είναι η Ματούλα (τηλ. 27320-61660), όπου η Βενετία θα σας περιποιηθεί με νόστιμα μαγειρευτά, ψητά και ψάρια. Επαγγελματική εξυπηρέτηση και θέα στη θάλασσα από τα τραπεζάκια της αυλής. Στο εστιατόριο Χρυσόβουλο (τηλ. 27320-62022, www.chrisovoulo.gr) θα απολαύσετε ελληνικά προϊόντα σε σύγχρονες δημιουργίες από τον σεφ Μιχάλη Ντουνέτα, ζυμαρικά και δροσερές σαλάτες. Καλή λίστα κρασιών στο wine bar. Επίσης, θα βρείτε το καινούργιο μεζεδοπωλείο Βόλτες (τηλ. 27320-61919) με ωραία μεζεδάκια και τη Μαριάνθη (τηλ. 27320-61371) με μαγειρευτά και τα τοπικά πιτάκια σαΐτια.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή