Ο Τζον Λίπσκι, για χρόνια το Νο 2 του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ήταν πίσω μου στην ουρά για τον καφέ. Μόλις είχαμε ακούσει την ομιλία του πρώην πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, που άνοιξε το συνέδριο της Σχολής Fletcher για την Ελλάδα στα προάστια της Βοστώνης. Τον ρώτησα πώς του φάνηκε: «Συμφωνώ 100% μαζί του», μου είπε. «Το δυστύχημα είναι ότι αυτή η ομιλία θα μπορούσε να είναι ακριβώς η ίδια το 2010».
Ο κ. Παπαδήμος είχε μόλις υποστηρίξει ότι η ελάφρυνση του χρέους είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για την έξοδο από την κρίση, καθώς το έτερο βασικό πρόβλημα της οικονομίας, η βιώσιμη ανάπτυξη, δεν έχει επιτευχθεί. Για τον σκοπό αυτό είπε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της παραγωγικότητας, αλλά και στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, καθώς η επιστροφή της εμπιστοσύνης παραμένει ζητούμενο.
Σίγουρα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει την υποστήριξη του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα προς αυτή την κατεύθυνση. Οι πληροφορίες περί επίσκεψής του στην Αθήνα μετά τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ έρχονται να ενισχύσουν αυτή την εντύπωση. Ομως η προσοχή που δείχνει στην Ελλάδα ο Λευκός Οίκος είναι περισσότερο για να διασφαλίσει ότι δεν θα ξεσπάσει μία νέα ελληνική κρίση. Το είπε ξεκάθαρα στην «Κ» ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου πριν από δύο εβδομάδες. Το ίδιο φαίνεται ότι ισχύει και για τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ. Σύμφωνα με τη διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος του German Marshall Fund Ντανιέλα Σβάρτσερ, η προσέγγιση του Βερολίνου προς το ελληνικό ζήτημα είναι παρόμοια: Αντιμέτωπο με μία σειρά από κρίσεις, το Βερολίνο θεωρεί πλέον ότι το ερώτημα της παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη έχει λυθεί, ότι είναι ζήτημα γεωπολιτικής σημασίας, και ότι το πρόβλημα της στήριξης της ελληνικής οικονομίας είναι διαχειρίσιμο. «Η ελληνική κρίση έγινε πρόβλημα λόγω λάθος πολιτικών αλλά και λάθος παρουσίασης», εκτίμησε σε εκδήλωση στην Ουάσιγκτον, και τόνισε ότι θεωρεί υγιή την αλλαγή στάσης στη Γερμανία, ώστε να εστιάσει στα μεγάλα ζητήματα όπως η ασφάλεια και η μετανάστευση. Ενόψει δε των γερμανικών εκλογών, η καγκελάριος θέλει να αποφύγει κρίσεις οπότε δεν θέλει να αγγίξει ακανθώδη ζητήματα. Καθώς όμως η Ελλάδα επιχειρεί να ανοίξει το θέμα του χρέους, υπάρχουν και κάποιοι που χάνουν την υπομονή τους. Σε αντίθεση με τις καλές προθέσεις του Λευκού Οίκου αλλά και της Γερμανίδας καγκελαρίου, θεωρούν την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ «bad actor», έναν προβληματικό διεθνή παίκτη. Πρώην Αμερικανός αξιωματούχος την κατηγορούσε ότι επιμένει να θέτει ζητήματα που δεν είναι της παρούσης, όπως η ελάφρυνση του χρέους, και ότι δεν πολιτεύεται καλή τη πίστει.
Σύμφωνα με αυτή την ανάγνωση, η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει το πιο απρόβλεπτο, άρα και το μεγαλύτερο, πρόβλημα για την Ευρωζώνη. Μάλιστα, τόνιζε ότι δεν υπάρχει πιθανότητα οι ξένοι επενδυτές να επιστρέψουν στη χώρα λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Πίσω στο συνέδριο της Σχολής Fletcher, ο πρύτανης Τζέιμς Σταυρίδης παρομοίασε την Ελλάδα με τον Τάνταλο, που σύμφωνα με τον μύθο τιμωρήθηκε στον Αδη να έχει δίπλα του πανέμορφα μήλα, να πεινά και να μην μπορεί να τα πιάσει. Αλλά όπως έκαναν σαφές τρεις από τους πιο επιφανείς οικονομολόγους που έχουν ασχοληθεί με την Ελλάδα, ο κ. Παπαδήμος, ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ και η καθηγήτρια του Harvard Κάρμεν Ράινχαρτ, η ελάφρυνση του χρέους είναι μόνο μία από τις προϋποθέσεις για την ανάκαμψη. Χρειάζονται επίσης μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα, μέτρα που θα επιτρέψουν την εύρυθμη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, αλλά και ένα ευνοϊκό πλαίσιο πολιτικής στην Ευρωζώνη για την τόνωση της ζήτησης. Η κυβέρνηση θα δοκιμασθεί στο πρώτο και το δεύτερο. Και η εμπιστοσύνη που θα εμπνεύσει θα καθορίσει τελικά την πολιτική της Ευρωζώνης για τα υπόλοιπα.