Υπό εξέταση τίθενται οι προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου για τον προϋπολογισμό του 2017, με την τρόικα να ζητάει επιπλέον στοιχεία για να επαληθεύσει την ορθότητα ή μη των εκτιμήσεων του υπουργείου Οικονομικών. Τα νέα δεδομένα που φέρνει η επί τα χείρω αναθεώρηση του περυσινού πρωτογενούς πλεονάσματος και η μη περικοπή των δαπανών του υπουργείου Εθνικής Αμυνας αποτελούν τους δύο βασικούς παράγοντες που προκαλούν την αντίδραση των δανειστών, ενώ ταυτόχρονα ζητούν από το οικονομικό επιτελείο επιπλέον στοιχεία για την καλύτερη του αναμενομένου πορεία των εσόδων.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται, επίσης, η χρηματοδότηση του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ). Το 2017 το ΚΕΑ θα πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως και οι θεσμοί θέλουν να διαπιστώσουν εάν όντως είναι διασφαλισμένη η χρηματοδότησή του ή εάν απαιτείται η λήψη νέων μέτρων για να εξασφαλιστούν οι απαιτούμενοι πόροι (κυρίως στο σκέλος των φοροαπαλλαγών με έμφαση στη μείωση του αφορολόγητου ορίου, καθώς αναγνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια μείωσης των κοινωνικών επιδομάτων). Η κυβέρνηση υποστηρίζει, πάντως, πως για το 2017 δεν χρειάζονται νέες παρεμβάσεις, ενώ υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών ξεκαθάρισαν χθες πως δεν πρόκειται να ληφθούν νέα μέτρα για να επιτευχθούν οι στόχοι και ότι το θέμα του αφορολόγητου ορίου έκλεισε στην προηγούμενη διαπραγμάτευση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο θα ετοιμάσει τώρα μία νέα πρόταση για τον προϋπολογισμό του 2017, ενσωματώνοντας όλα τα νέα δεδομένα που προέκυψαν από την κατάθεση του προσχεδίου του έως τώρα. Επί της ουσίας, η συζήτηση επί των δημοσιονομικών μεγεθών θα συνεχιστεί στη δεύτερη αποστολή της τρόικας στην Αθήνα, που θα πραγματοποιηθεί στα μέσα Νοεμβρίου. Αρνητικά στις σημερινές εκτιμήσεις για το 2017 αναμένεται να επιδράσουν:
1. Η αναθεώρηση των στοιχείων για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2015. Οπως προκύπτει από τα νέα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το περυσινό πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε στο 0,2% του ΑΕΠ αντί της προηγούμενης εκτίμησης για 0,7% του ΑΕΠ. Η διαφορά προκύπτει από την ενσωμάτωση στα νέα στοιχεία τόκων που κατέβαλε το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, αλλά και κάποιων δαπανών θησαυροφυλακίου του υπουργείου Εθνικής Αμυνας που συμπεριελήφθησαν στο τελικό αποτέλεσμα. Στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν τώρα πώς θα επηρεάσουν αυτές οι αλλαγές το αποτέλεσμα του προϋπολογισμού του 2016 και κατ’ επέκταση την πρόβλεψη για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2017.
2. Η μη περικοπή των 400 εκατ. ευρώ του υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Στο πλαίσιο των μέτρων που είχαν συμφωνηθεί με τους δανειστές είχε περιληφθεί και η περικοπή 400 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό του υπουργείου Αμυνας. Ωστόσο, αυτές δεν έγιναν ποτέ, με αποτέλεσμα να έχει ζητήσει η τρόικα την αναπροσαρμογή των δεδομένων του προϋπολογισμού.
Αντισταθμιστικά σε αυτές τις αρνητικές εξελίξεις αναμένεται να λειτουργήσει η υπεραπόδοση των εσόδων φέτος. Υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών έκανε λόγο για υπεραπόδοση της τάξης του 1 δισ. ευρώ χθες. Ομως, οι θεσμοί έχουν ζητήσει αναλυτικά στοιχεία για το τι μέρος της υπεραπόδοσης είναι μόνιμου χαρακτήρα, «περνώντας» και στο 2017, και τι μέρος είναι προσωρινού χαρακτήρα. Από τη μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους της φετινής υπεραπόδοσης στο 2017 το οικονομικό επιτελείο υποστηρίζει ότι θα χρηματοδοτηθεί και το ΚΕΑ. Και για τον λόγο αυτό, οι δανειστές ζητούν περισσότερα στοιχεία που να επαληθεύουν την υπόθεση του υπουργείου Οικονομικών.
Μάλιστα, κορυφαίος παράγοντας του υπουργείου ανέφερε χθες πως «αν πείσουμε ότι η υπεραπόδοση είναι αρκετή και τα ρίσκα είναι μικρά, προφανώς θα το δεχθούν». Στην αντίθετη περίπτωση –που οι δανειστές δεν πεισθούν από τα επιπλέον στοιχεία– στο οικονομικό επιτελείο έχουν ήδη διαμορφώσει δύο επιχειρήματα για να αποκρούσουν τυχόν πιέσεις της τρόικας για λήψη νέων μέτρων:
• Ο στόχος του προσχεδίου του προϋπολογισμού για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2017 προβλέπει ότι θα ανέλθει στο 1,8% του ΑΕΠ, όταν ο μνημονιακός στόχος είναι να διαμορφωθεί στο 1,75% του ΑΕΠ. Αρα, υπάρχει ένα περιθώριο της τάξης των 100 εκατ. ευρώ (0,05% του ΑΕΠ) από την προσαρμογή του στόχου στα επίπεδα που ορίζει το μνημόνιο.
• Στο προσχέδιο έχει προβλεφθεί δαπάνη 300 εκατ. ευρώ για δράσεις στους τομείς της πρόνοιας, της υγείας και της παιδείας. Αν διαπιστωθεί ότι υπάρχει πρόβλημα με τις εκτιμήσεις του προϋπολογισμού, υψηλόβαθμος παράγοντας του οικονομικού επιτελείου ανέφερε ότι το κονδύλι αυτό θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για τη χρηματοδότηση του ΚΕΑ.