Επιχειρήσεις χωρίς περιουσιακά στοιχεία, υπερήλικες αχυράνθρωποι σε θέσεις ευθύνης, μετανάστες-διευθύνοντες σύμβουλοι Ανώνυμων Εταιρειών αλλά και εικονικές επιχειρήσεις που εμφανίζουν εργαζομένους οι οποίοι στην πραγματικότητα απασχολούνται σε άλλες επιχειρήσεις, είναι κάποιες από τις μεθόδους που κατεργάζονται οι υπαίτιοι της οργανωμένης εισφοροδιαφυγής, για να αποφύγουν την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας και του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), ξενοδοχεία, εστιατόρια, κέντρα διασκέδασης, εταιρείες security και καθαρισμού αναδεικνύονται πρωταθλητές στην απάτη τοποθέτησης «αχυρανθρώπων» σε θέσεις ευθύνης και διοίκησης, με στόχο την οργανωμένη εισφοροδιαφυγή και τη δημιουργία μεγάλων οφειλών. Ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος, απαντώντας σε ερώτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του Ποταμιού Γιώργου Αμυρά περιέγραψε το ανεξέλεγκτο «πάρτι» με την αποφυγή καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, με τον βουλευτή του Ποταμιού να επισημαίνει ότι το υπουργείο απλώς παρακολουθεί και καταγράφει το φαινόμενο.
Αναλυτικά, ο υφυπουργός Εργασίας με έγγραφό του το οποίο διαβιβάστηκε στη Βουλή αναφέρει ότι από τον έλεγχο που διενεργεί το ΚΕΑΟ έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις οργανωμένης εισφοροδιαφυγής, με κύρια χαρακτηριστικά τη δημιουργία μεγάλων οφειλών από νομικά πρόσωπα που στερούνται περιουσιακών στοιχείων, τόσο τα ίδια όσο και οι υπεύθυνοι αυτών (νόμιμοι εκπρόσωποι, διαχειριστές κ.λπ.). Πολλά, μάλιστα, από αυτά τα νομικά πρόσωπα εμφανίζουν μεγάλο αριθμό εργαζομένων στις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ) που υποβάλλουν, οι εργαζόμενοι ασφαλίζονται και λαμβάνουν παροχές ασθενείας και συντάξεις, χωρίς να υπάρχει πιθανότητα είσπραξης των εισφορών από τον ασφαλιστικό φορέα. Οι συνηθέστερες πρακτικές που χρησιμοποιούνται από εταιρείες για την αποφυγή των συνεπειών από τη λήψη μέτρων αναγκαστικής είσπραξης είναι:
• Σε κεφαλαιουχικές εταιρείες:
Ανάληψη θέσεων ευθύνης (π.χ. διευθύνοντες σύμβουλοι Α.Ε., διαχειριστές ΕΠΕ) από πρόσωπα τα οποία δεν έχουν στην πραγματικότητα καμία σχέση με την εταιρεία, όπως υπερήλικες χωρίς οικονομική επιφάνεια, συνήθως μικροσυνταξιούχοι, οικονομικοί μετανάστες-αλλοδαποί χωρίς καμία οικονομική επιφάνεια, κάτοικοι εξωτερικού χωρίς περιουσία και υποχρέωση φορολογικής δήλωσης στην Ελλάδα, υπάλληλοι επιχείρησης των οποίων η προϋπηρεσία δεν δικαιολογεί την τοποθέτησή τους σε θέσεις ευθύνης, αλλά και άτομα πολύ νεαρής ηλικίας που στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν συγγενική σχέση με τον επιχειρηματία.
• Σε προσωπικές εταιρείες:
Συμμετοχή ως ομόρρυθμου μέλους αλλοδαπής εταιρείας χωρίς δραστηριότητα ή περιουσία στην Ελλάδα, με εκπρόσωπο, συνήθως, αλλοδαπό ή κάτοικο εξωτερικού.
Συμμετοχή ως ομόρρυθμου μέλους κεφαλαιουχικής εταιρείας χωρίς περιουσία, με νόμιμο εκπρόσωπο χωρίς περιουσία.
Εχουν, επίσης, εντοπιστεί περιπτώσεις σύστασης εικονικών επιχειρήσεων, χωρίς κανένα περιουσιακό στοιχείο, με εικονικούς νομίμους εκπροσώπους που εμφανίζουν απασχόληση προσωπικού, το οποίο στην πραγματικότητα απασχολείται για λογαριασμό άλλων επιχειρήσεων. Αυτές οι επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται, κυρίως, σε τομείς φύλαξης, καθαρισμού, εστίασης, κέντρων διασκέδασης, ξενοδοχείων κ.ά.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εταιρεία που πραγματικά απασχολεί το προσωπικό εμφανίζεται χωρίς οφειλή, πολλές φορές είναι και αναπόγραφη στο ΙΚΑ, δεν έχει δηλαδή δηλώσει κανέναν εργαζόμενο και λαμβάνει ασφαλιστική ενημερότητα.
Ως προς την αντιμετώπιση του φαινομένου, ο κ. Πετρόπουλος αναφέρει πως κατά περίπτωση γίνονται αναφορές στην οικονομική αστυνομία και στον οικονομικό εισαγγελέα, αναφορά στην Αρχή για το ξέπλυμα «βρώμικου» χρήματος, αναφορές στις αρμόδιες υπηρεσίες των περιφερειών, λήψη αναγκαστικών μέτρων, αναστολή δυνατότητας υποβολής ΑΠΔ και διενέργεια ελέγχου από το ΙΚΑ.