Μετά από ενάμιση χρόνο προεκλογικών συγκεντρώσεων, έξι μήνες προκριματικών εκλογών, τη δαπάνη εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για διαφημίσεις, τρεις οξείες τηλεοπτικές συγκρούσεις μεταξύ των δύο υποψηφίων και αμέτρητες κοκορομαχίες μεταξύ των αντιπροσώπων τους στα αμερικανικά ΜΜΕ, έφτασε η μεγάλη μέρα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ψηφίζουν σήμερα, στην πιο διχαστική εκλογική αναμέτρηση των τελευταίων δεκαετιών. Δύο υποψήφιοι με αρνητικούς δείκτες δημοτικότητας και ντουλάπια γεμάτα σκελετούς, η μία έμπειρη και ικανή αλλά για πολλούς διαπλεκόμενη, ο άλλος πολιτικός πρωτάρης με ακραία δημαγωγικά χαρακτηριστικά, χτυπιούνται μέχρι τελικής πτώσεως, με διακύβευμα το Λευκό Οίκο, την κατεύθυνση της οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής, ενδεχομένως την ίδια την επιβίωση της μεταπολεμικής τάξης πραγμάτων.
Στις φετινές εκλογές, όπως σημειώνει στο σημερινό φύλλο των New York Times ο Ντέιβιντ Μπρουκς, «η δημογραφία αποτελεί πεπρωμένο». Η μάχη μεταξύ της Χίλαρι Κλίντον και του Ντόναλντ Τραμπ θα κριθεί από το αν η ήδη καταγραφείσα στην πρώιμη ψηφοφορία αύξηση της προσέλευσης των Ισπανόφωνων ψηφοφόρων θα είναι αρκετή για την ανάσχεση του κύματος των λευκών «χαμένων της παγκοσμιοποίησης». Οι πρώτοι στηρίζουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία τη Δημοκρατική υποψήφιο. Οι δεύτεροι έχουν κινητοποιηθεί σε μεγάλους αριθμούς από το ξενοφοβικό, αντι-ελιτίστικο, οικονομικά εθνικιστικό μήνυμα του Νεοϋορκέζου μεγιστάνα.
Σύμφωνα με την εκτίμηση εκλογικού αποτελέσματος της δημοφιλούς ιστοσελίδας fivethirtyeight.com (του στατιστικολόγου και πρώην συνεργάτη των New York Times Νέιτ Σίλβερ) προ ολίγων ωρών, όταν άνοιγαν οι κάλπες στην Ανατολική Ακτή, οι πιθανότητες νίκης της Κλίντον ήταν 71,6%, έναντι 28,4% για τον Τραμπ. Στα μέσα Οκτωβρίου, η Κλίντον είχε φτάσει το 88% και πολλοί αναλυτές είχαν προδικάσει το αποτέλεσμα, στρέφοντας το ενδιαφέρον τους στο εύρος της διαφαινόμενης νίκης της και στο αν οι Δημοκρατικοί θα ανακτούσαν τον έλεγχο της Γερουσίας.
Στις εβδομάδες που ακολούθησαν, ωστόσο, το προβάδισμά της ψαλιδίστηκε, εν μέρει αλλά όχι αποκλειστικά εξαιτίας της επιστολής του διευθυντή του FBI περί νέας έρευνας για τον ιδιωτικό εξυπηρετητή που είχε εγκαταστήσει για να ελέγχει την ηλεκτρονική της επικοινωνία (την Κυριακή το FBI ανακοίνωσε ότι δεν προέκυψαν νέα στοιχεία εναντίον της). Η διαφορά μεταξύ των δύο αντιπάλων είχε φτάσει τις επτά ποσοστιαίες μονάδες στο μέσο όρο των δημοσκοπήσεων στα μέσα Οκτωβρίου. Η πρόβλεψη του fivethirtyeight.com καθώς άνοιγαν οι κάλπες ήταν 48,5% για την πρώην υπουργό Εξωτερικών και 45% για τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο. Υπενθυμίζεται ότι σε τρεις από τις τελευταίες πέντε προεδρικές εκλογές, το στατιστικό λάθος κινήθηκε πάνω από τις 2,5 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας το 3,3% το 2000 και το 3,4% το 2004.
Πηγή: fivethirtyeight.com
Ως γνωστόν όμως, η προεδρική αναμέτρηση δεν κρίνεται από τον απόλυτο αριθμό των ψήφων, αλλά από το αριθμό των εκλεκτόρων που συγκεντρώνει ο κάθε υποψήφιος. Ο αριθμός των εκλεκτόρων κάθε πολιτείας εξαρτάται από τον πληθυσμό της – η Καλιφόρνια έχει 55, Χαβάη μόλις 3. Η εκλογική επικράτηση σε μία πολιτεία συνεπάγεται την κατάκτηση του συνόλου των εκλεκτόρων της (με δύο εξαιρέσεις, το Μέιν και τη Νεμπράσκα, που έχουν πιο περίπλοκους κανόνες). Όποιος υποψήφιος φτάσει τους 270 εκλέκτορες κερδίζει τα κλειδιά για το Λευκό Οίκο.
Με αυτά ως δεδομένα, οι δημοσκοπήσεις στις πολιτείες ευνοούν σημαντικά την κ. Κλίντον. Για να γίνει κατανοητό τι χρειάζεται για να κερδίσει, θα συγκρίνουμε την κατάσταση με τον τελικό εκλογικό χάρτη του 2012, όταν ο Μπαράκ Ομπάμα επανεξελέγη με 332 εκλέκτορες.
Ξεκινώντας από τα ανατολικά, όπου κλείνουν πρώτα οι κάλπες (στις 2 τα ξημερώματα ώρα Ελλάδος), τα δύο μεγάλα έπαθλα είναι η Φλόριντα (29 εκλέκτορες) και η Βόρεια Καρολίνα (15). Ο Ομπάμα το 2012 είχε κερδίσει στη Φλόριντα αλλά είχε χάσει τη Βόρεια Καρολίνα.
Οι δύο σημερινοί μονομάχοι είναι ουσιαστικά ισόπαλοι και στις δύο πολιτείες. Αν η κ. Κλίντον επικρατήσει και στις δύο, οι αναλυτές θεωρούν ότι το πλεονέκτημα που θα αποκτήσει θα είναι ακλόνητο. Κι αυτό γιατί μετά θα έχει περιθώριο να χάσει σε μία σειρά πολιτειών που είχε κατακτήσει ο Ομπάμα το 2012 και όπου οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έδιναν οριακές ή μικρές διαφορές υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου (τα στοιχεία που ακολουθούν είναι όλα από το fivethirtyeight.com): την Πενσιλβέινια (20 εκλέκτορες, προβάδισμα Κλίντον 3,7%), το Οχάιο (18, προβάδισμα Τραμπ 1,8%), το Μίσιγκαν (16, προβάδισμα Κλίντον 4,2%), την Αΐοβα (6, προβάδισμα Τραμπ 2,8%), το Κολοράντο (9, προβάδισμα Κλίντον 4,1%) και το Νιου Χάμσαϊρ (4, προβάδισμα Κλίντον 3,6%). Χωρίς αυτές τις πολιτείες αλλά με τη Φλόριντα και τη Β. Καρολίνα, η Κλίντον θα φτάσει τους 274 εκλέκτορες – 4 περισσότερους από όσους χρειάζεται για τη νίκη.
Εναλλακτικά, η απώλεια των δύο αυτών ανατολικών πολιτειών, αλλά και του Οχάιο και της Αΐοβα (όπου, όπως είδαμε, ο Τραμπ προηγείται), θα οδηγήσει σε δραματικό στένεμα του μονοπατιού της Κλίντον προς τη νίκη. Θα αρκεί, για παράδειγμα, η περαιτέρω απώλεια, σε σχέση με το χάρτη του 2012, του Νιου Χάμσαϊρ και της Νεβάδα (όπου η Κλίντον προηγείται μόλις κατά 1,2%, αν και οι αναλυτές εκτιμούν ότι η θεαματική αύξηση της προσέλευσης των Ισπανόφωνων που έχει ήδη καταγραφεί στην πρώιμη ψηφοφορία θα της δώσει τη νίκη) για να καταλήξουμε σε ισοπαλία 269-269 στο κολέγιο των εκλεκτόρων.
Σε αυτήν την περίπτωση, η διαδικασία περνάει στη Βουλή των Αντιπροσώπων, που είναι υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών. Αλλά ο Τραμπ μπορεί να μην χρειαστεί καν την εμπλοκή του Κογκρέσου για να θριαμβεύσει. Αν η δεύτερη εκλογική περιφέρεια του Μέιν, που διαθέτει έναν εκλέκτορα, περάσει το στρατόπεδο του Τραμπ (οι δημοσκοπήσεις προϊδεάζουν για θρίλερ), θα επικρατήσει – σε αυτό το σενάριο – με 270-268.
Με πολλές κρίσιμες πολιτείες να αναμένεται να κριθούν στο νήμα, και με την ισορροπία των δυνάμεων στη Γερουσία να κρέμεται επίσης από μία κλωστή (σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά του fivethirtyeight.com οι πιθανότητες ανάκτησης του ελέγχου του σώματος από τους Δημοκρατικούς είναι 50,7%), ενδέχεται να είναι μία εκλογική βραδιά για γερά νεύρα. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι ο ηττημένος (ειδικά αν είναι «ο») θα αποδεχθεί το αποτέλεσμα και δεν θα βάλει τη δημοκρατία της υπερδύναμης σε πρωτοφανείς περιπέτειες…