Οπως έγραψε ο γνωστός Αμερικανός αναλυτής Νέιτ Σίλβερ, υπό τη στενή έννοια των πραγμάτων η Κλίντον έχασε οριακά. Είναι μάλιστα πιθανό τελικά να πάρει μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων από τον αντίπαλό της, καθώς την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές έχουμε ακόμη καταμέτρηση στην Καλιφόρνια όπου λόγω διαφοράς ώρας κλείνει αργότερα η κάλπη. Οπως σωστά σημειώνει ο Σίλβερ, αν της προσθέτατε μόλις ένα τοις εκατό (1%) και αφαιρούσατε από τον Τραμπ άλλο τόσο, τότε η Χίλαρι θα είχε κερδίσει τη Φλόριντα, την Πενσυλβανία, το Μίσιγκαν και το Γουισκόνσιν. Καθώς αυτές οι πολιτείες αθροίζουν 75 εκλέκτορες, σε μια τέτοια περίπτωση ο εκλογικός χάρτης σήμερα θα ήταν πολύ διαφορετικός.
Οι δημοσκοπήσεις το τελευταίο διάστημα αποτύπωναν μεν ένα προβάδισμα Κλίντον, αλλά όχι μεγάλο. Αυτό για όσους είναι σε θέση να διαβάζουν ορθά τις πολιτικές έρευνες αυτή η διαφορά υποδήλωνε έναν αμφίρροπο αγώνα. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη τη συστηματική υπο-αντιπροσώπευση που έχουν στις δημοσκοπήσεις οι περιθωριακές ομάδες και οι underdogs ψηφοφόροι, τότε μπορεί να είναι κανείς σε θέση να κατανοήσει πως το αποτέλεσμα ίσως να κρίθηκε σε μερικές κρίσιμες λεπτομέρειες.
Μία από αυτές, για παράδειγμα, είναι η ψήφος των Λατίνων. Σε όλες τις πολιτείες όπου υπάρχουν συγκεντρωμένοι αυτοί οι πληθυσμοί (π.χ. Καλιφόρνια, Κολοράντο, Νεβάδα, Νέα Υόρκη, Βιρτζίνια, Τέξας, κ.λπ.) ψήφισαν υπέρ της Χίλαρι σε ποσοστό άνω του 80%, ενώ ο Τραμπ συγκέντρωσε σε αυτούς 10 – 15%. Παντού, εκτός από μία πολιτεία: τη Φλόριντα. Εκεί οι ισπανόφωνοι ψήφισαν υπέρ της Χίλαρι σε ποσοστό 67%, αλλά ο Τραμπ κέρδισε ένα κρίσιμο 31%. Αυτό το ποσοστό πιθανόν του έδωσε την πολιτεία, την οποία κέρδισε μόλις με 1,4% διαφορά (49,1% έναντι 47,7%).
Μία άλλη λεπτομέρεια είναι η ικανότητα του Τραμπ να εκφράσει τους δυσαρεστημένους λευκούς ψηφοφόρους. Η ήττα της Κλίντον στα παραδοσιακά προπύργια της λευκής εργατικής τάξης (Οχάιο, Πενσυλβανία, Μίσιγκαν) δεν είναι τυχαία. Ο Τραμπ βρήκε υποστήριξη από τους θυμωμένους ενάντια στο πολιτικό σύστημα πολίτες, στο οποίο καταλογίζουν διαφθορά και αναλγησία. Αρκετοί από αυτούς τους ψηφοφόρους είναι οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης, όπως συνηθίζουμε να λέμε. Ανεργοι ή εργαζόμενοι που έχουν υποστεί σημαντική μείωση των απολαβών τους λόγω της κρίσης της αμερικανικής βιομηχανίας.
Αλλοι πάλι γοητεύτηκαν από τον λαϊκισμό και τις υποσχέσεις του. Σε αυτούς, η εικόνα του αποφασιστικού επιχειρηματία που θα σφίξει τις γροθιές του και θα πάρει αποφάσεις χωρίς δισταγμό υπήρξε θελκτική. Αυτοί θέλαν να αναποδογυρίσουν ένα σύστημα που τους φαινόταν σάπιο. Σίγουρα σε αυτή την κατηγορία βρίσκονται και οπαδοί του Μπέρνι Σάντερς, οι οποίοι μισούσαν τη Χίλαρι για ό,τι θεωρούσαν πως συμβόλιζε.
*Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.