Μου αρέσει ο τρόπος που σκέφτονται. Και αποδίδουν στη νίκη του Τραμπ το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των ψηφοφόρων του. Λευκοί που υπέστησαν την αποβιομηχάνιση. Η κ. Κλίντον τούς χαρακτήρισε «αξιοθρήνητους». Οσο κι αν ζήτησε συγγνώμη, δεν ξέρω αν είναι χειρότερο για έναν δημοκρατικό ηγέτη να θεωρεί «αξιοθρήνητους» όσους προτιμούν τον αντίπαλό του ή να λες, όπως το είπε ο κ. Τραμπ, ότι όταν βλέπει γυναίκα θέλει να της ριχτεί. Το πρώτο πέρασε στα ψιλά, ενώ το δεύτερο έγινε σημαία του αγώνα για το ήθος της δημοκρατίας. Διαφορά ηθών θα μου πείτε. Μην ξεχνάμε ότι πριν από κάτι χρόνια ο σύζυγος της κ. Κλίντον είχε υποστεί τα μαρτύρια της Ιεράς Εξετάσεως για μια αποτυχημένη, κατά τα λεγόμενά του, πεολειχία. Coitus interruptus ή μήπως ολοκλήρωσε και αρνείται την πατρότητα του λεκέ; Για φαντασθείτε να είχε γίνει κάτι τέτοιο στη Γαλλία ή παρ’ ημίν. Θα λέγαμε «α, τον καημένο» και θα γελούσαμε ακόμη.
Διαφορά ηθών; Ισως γι’ αυτό δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε τις ομοιότητες που κρύβονται πίσω από τις διαφορές. Ενας λαϊκιστής ηγέτης παρέσυρε μερικά εκατομμύρια ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα να γίνει πλανητάρχης. Η μεγάλη ανατριχίλα. Ο Μεγάλος Γκάτσμπι, χωρίς τη γοητεία του πρωτότυπου αλλά με πολλά κοινά. Μια περιουσία που δεν χτίστηκε με πολύ ορθόδοξο τρόπο, κάτι το «σκοτεινόν» που πάντα γοητεύει, ένα μέγαρο και γυναικείος πληθυσμός. Μη μου πείτε ότι δεν θυμάστε πως το πρώτο πράγμα που κινεί την περιέργεια στον ήρωα του Φιτζέραλντ είναι το μέγαρο του Γκάτσμπι; Δυστυχώς δεν είναι μετρήσιμο στοιχείο ο ρόλος που έπαιξε το μέγαρο Τραμπ στη Νέα Υόρκη στην πρόθεση ψήφου. Οπως όμως αποδείχθηκε, τα κριτήρια των μετρήσεων μάλλον θα πρέπει να αλλάξουν, γιατί τα νυν πέφτουν συστηματικά έξω.
Πιστεύουν όσοι τον ψήφισαν ότι ο Τραμπ θα απαγορεύσει την είσοδο μουσουλμάνων στις ΗΠΑ; Δεν είναι βέβαιο. Τους αρέσει όμως να το πιστεύουν, και τους αρέσει να το ακούν. Είναι ο ακριβέστερος ορισμός του λαϊκισμού που μπορώ να σκεφτώ. Σας θυμίζει τίποτε αυτό; Πίστευαν όσοι ψήφισαν τον Τσίπρα ότι θα έσβηνε σε μια μέρα και με μια ψηφοφορία τα μνημόνια; Οχι απαραιτήτως. Τους άρεσε όμως να το πιστεύουν και να το ακούνε. Απόδειξη ότι όταν το «Οχι» που ψήφισαν στο δημοψήφισμα μεταμορφώθηκε σε «Ναι», δεν άνοιξε μύτη. Και αυτοί οι ίδιοι τώρα διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους διότι επικράτησε ο Τραμπ.
Μετά την εκλογή Τραμπ μεταμορφώνεται το τοπίο του δυτικού πολιτισμού. Οι ελίτ που έχτισαν το σύστημα δείχνουν ανίκανες να αντιμετωπίσουν τους «βαρβάρους». Φέτος ζήσαμε κάτι που μέχρι πέρυσι φαινόταν αδιανόητο, το Brexit. Στη Γαλλία η Λεπέν χαίρει άκρας υγείας και ο αντιευρωπαϊστής Μελανσόν εμφανίζεται ως επίδοξος ηγέτης της Αριστεράς με τη δημοτικότητα του Ολάντ στα Τάρταρα (4%). Απ’ αυτήν την άποψη, εμείς μπορούμε να θεωρηθούμε πρωτοπόροι. Ζήσαμε πρώτοι τη γοητεία του αντισυστημικού λαϊκισμού, καταλάβαμε τη γλύκα του και, όπως πάντα, θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάναμε πάντα. Θα κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε. Ο κόσμος για εμάς είναι vintage. Back to the sixties.
Μην ανησυχείτε. Τίποτε δεν θα γίνει. Η Αμερική θα εξακολουθήσει να είναι υπερδύναμη και η Ευρώπη θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τις αξίες της και να αναρωτιέται τι στην ευχή έπαθε ο κόσμος και δεν την καταλαβαίνει.