O Γερμανός Χριστιανοδημοκράτης ευρωβουλευτής Ράιμερ Μπέγκε έχει συνδιαμορφώσει το ψήφισμα με το οποίο το Ευρωκοινοβούλιο προτείνει να αποκτήσει η Ευρωζώνη ένα χρηματοδοτικό εργαλείο, προκειμένου να είναι σε θέση να απορροφά τα οικονομικά σοκ. Συνιστούν όμως οι αλλαγές αυτές απάντηση σε αυτό που ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ περιγράφει ως υπαρξιακή κρίση της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
– Κύριε Μπέγκε, από την παρουσίαση των προτάσεών σας προκύπτει ότι η Γερμανία ακόμη πιστεύει ότι τα προβλήματα της Ευρωζώνης μπορούν να λυθούν χωρίς ουσιαστικές μεταβιβάσεις πόρων.
– Δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσες εγγυήσεις έχουν δοθεί από κάποιες πλευρές σε κάποιες άλλες. Δεν είναι θέμα επιπλέον χρηματοδότησης, το κλειδί για μένα είναι οι όροι για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Χρειάζεται μια πιο δημοκρατική αλλά και πιο αυτόματη αντίδραση ως προς ό,τι συμβαίνει. Να μη γίνονται κάθε φορά ένας καβγάς και πέντε σύνοδοι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για να ληφθεί μια απόφαση. Από την άλλη πλευρά, οι συστάσεις της Κομισιόν για την κάθε χώρα, που τώρα μοιάζουν με χοντρά βιβλία και είναι δύσκολο να εφαρμοστούν, μπορούν να επικεντρωθούν σε σημεία-κλειδιά (έλλειμμα, επενδύσεις, εκπαίδευση, έρευνα) και τα υπόλοιπα να υπακούουν στην αρχή της επικουρικότητας, δηλαδή να περάσουν στην ευθύνη των κρατών.
– Πώς θα γίνει αυτό;
– Λείπει τώρα η εμπλοκή των εθνικών κοινοβουλίων και του Ευρωκοινοβουλίου. Θέλουμε έναν πιο ισχυρό ρόλο της Κομισιόν για την επιτήρηση και την τήρηση των συμφωνηθέντων κανόνων σύγκλισης. Η τήρηση μπορεί να συνδεθεί με τη χορήγηση συμπληρωματικής χρηματοδότησης. Δεν χρειάζεται αλλαγή των συνθηκών, αυτό μπορεί να γίνει αμέσως, χωρίς να περιμένουμε 10 χρόνια. Το δεύτερο είναι να μετατραπεί ο ΕSM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Είναι κρίμα που χρειαστήκαμε το ΔΝΤ στην Ευρώπη.
– Ολα αυτά οδηγούν σε μια πιο γερμανική Ευρώπη αντί σε μια πιο ευρωπαϊκή Γερμανία.
– Ναι, αλλά οι μεταβιβαστικές πληρωμές πάντα σχετίζονται με όρους.
– Αν μιλάμε για κοινό ευρωπαϊκό επίδομα ανεργίας, γιατί πρέπει να υπάρχουν όροι ανά χώρα;
– Αυτή είναι η διαφωνία μας με τους σοσιαλιστές. Εγώ προτιμώ το «Ταμείο της βροχερής ημέρας», όπως υπάρχει εν μέρει και στις ΗΠΑ. Αν είχαμε ξεκινήσει να συμβάλουμε στο ταμείο αυτό νωρίτερα, τώρα θα είχαμε διαθέσιμα 120 δισ ευρώ. Το κρατίδιό μου, το Σλέσβιχ-Χόλσταϊν όδευε προς ελληνικές συνθήκες ελλείμματος και χρέους. Δεν είχαμε αρκετές επενδύσεις εξαιτίας της δημοσιονομικής κρίσης. Το φρένο χρέους στο σύνταγμά μας ήταν ο όρος για να λάβουμε επιπλέον μεταβιβάσεις από τα άλλα ομοσπονδιακά κρατίδια. Στην Ε.Ε. δεν ζητάμε κάτι καινούργιο.
– Ζητάτε. Η στήριξη που λαμβάνουν οι άνθρωποι στο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν από τον γερμανικό ομοσπονδιακό προϋπολογισμό δεν έχει καμία σχέση με αυτή που λαμβάνουν οι Ελληνες από τον πενιχρό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
– Εχω πολλούς φίλους από την Ελλάδα, που ζουν κυρίως σε άλλες χώρες. Βλέπουν τι συμβαίνει στις οικογένειές τους, αλλά βλέπουν και τι συνέβη στη χώρα. Θα μπούμε σε μια μεγάλη συζήτηση για το τι έκαναν οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις.
– Εχετε αναλάβει να ξανασκεφτείτε την Ευρωζώνη ώστε να λειτουργεί καλύτερα και βλέπω ότι, κατά τη δική σας αντίληψη, η δομή της ώς τώρα δεν συνιστά πρόβλημα.
– Τα πρώτα 10 χρόνια ήταν πολύ επιτυχημένα. Από την άλλη, δεν είχαμε τα απαιτούμενα νομικά εργαλεία· το EFSF βασίστηκε στο άρθρο 122 της συνθήκης περί φυσικών καταστροφών, η βάση δεν ήταν γερή. Χρειαζόμαστε κάτι σταθερότερο και κάτι που να εμπλέκει περισσότερο τις χώρες, χρειαζόμαστε και την τραπεζική ένωση. Κάποιες φορές η Κομισιόν παίρνει πιο πολιτικές αποφάσεις. Θέλουμε μια πιο αυτόματη διαδικασία. Η Κομισιόν να προτείνει τους κανόνες σύγκλισης, το Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο να συναποφασίζουν και αυτό να ισχύει για πέντε χρόνια. Και να εφαρμόζεται αυτομάτως. Να μην ανοίγει κάθε φορά η διαδικασία· αυτό είναι το πρόβλημα που δηλητηριάζει τη συζήτηση.
«Να ενισχύσουμε τα τείχη μας»
– Θεωρείτε ότι η Ε.Ε. βρίσκεται σε υπαρξιακή κρίση;
– Ναι, αρχίζοντας από τη Βρετανία. Πρέπει να δουλέψουμε πολύ στις εκλογικές μας περιφέρειες για να εξηγήσουμε την Ευρώπη. Πρέπει να απαντήσουμε αν θέλουμε ρόλο σε ένα παγκοσμιοποιημένο χωριό και αν είμαστε αποφασισμένοι να λύσουμε τα προβλήματα μαζί, αλλιώς τελείωσε. Η ιδέα ότι είμαστε κυκλωμένοι από τον Τραμπ, τον Πούτιν και τον Ερντογάν, είναι εφιάλτης.
– Ποιος θα λέγατε ότι είναι ο πιο αδύναμος κρίκος;
– Το τέλος κάθε κρίσης είναι το μεσοδιάστημα πριν από την επόμενη. Οι αγορές είναι τόσο απίστευτα ευμετάβολες, που δεν ξέρεις τι θα γίνει μετά. Μπορεί να υπάρξουν γεγονότα για τα οποία δεν είμαστε προετοιμασμένοι. Πρέπει να ετοιμαστούμε για τις μελλοντικές κρίσεις και να δείξουμε σε όλους αυτούς που ετοιμάζονται να κερδοσκοπήσουν ότι μπορούμε να επέμβουμε και να σώσουμε το εγχείρημα, αλλιώς θα ξανάρθουν. Ισως αυτή τη φορά δεν θα επικεντρωθούν στην Ελλάδα, θα επικεντρωθούν στην Πορτογαλία, μετά σε κάποια άλλη χώρα. Πρέπει να ενισχύσουμε τα τείχη μας.
– Ενα τείχος είναι η κοινή ασφάλιση καταθέσεων, ο τρίτος πυλώνας της τραπεζικής ένωσης, τον οποίο μπλοκάρει η Γερμανία.
– Δεν το μπλοκάρει. Είχε συμφωνηθεί ένα χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του και μετά η Κομισιόν το επιτάχυνε.
– Μήπως γιατί ο ουρανός είναι γεμάτος σύννεφα;
– Στη χώρα μου είχαμε μερικές αμφιβολίες για το αν σε αυτό το θέμα η Κομισιόν λειτούργησε σωστά.