Ανάμεσα στον ωκεανό των αναλύσεων για τα σημαντικά ή τα λιγότερο σημαντικά, για το φαινόμενο Τραμπ ή τη συναίνεση για το ΕΣΡ, ο θάνατος του Λέοναρντ Κοέν ήταν ένας ήχος ξερός και διακριτικός, σαν ένα κλαρί που έσπασε σε ένα δάσος. Ακούστηκε σαν ψίθυρος που πολλαπλασιάστηκε.
Δεν υπάρχει καμία πρόθεση αγιογραφίας του Λέοναρντ Κοέν, πρώτον, γιατί δεν είμαι σε θέση να το κάνω, ασχέτως αν ανήκω στα εκατομμύρια των θαυμαστών του, και δεύτερον, γιατί το θέμα μου δεν είναι ο ίδιος ο Κοέν αλλά οι άνθρωποι σαν τον Κοέν. Εκείνο το μικρό ποσοστό ανθρώπων που ζουν με όλες τις αισθήσεις και που συνήθως συμπιέζονται, απομονώνονται, περιθωριοποιούνται. Κάποιοι αυτονομούνται. Ανεξαρτήτως ταλέντου ή μεγέθους, η αυτοσυνειδησία είναι το ζητούμενο.
Στην περίπτωση, βεβαίως, του Κοέν, το πέρασμά του από τη ζωή υπήρξε επιδραστικό. Κυρίως γιατί ήταν «εκτός εποχής». Στον αντίποδα της ταχύτητας και της αφομοίωσης, ο Κοέν έμοιαζε να είχε καταλάβει κάτι που οι περισσότεροι από εμάς αδυνατούσαμε να προσεγγίσουμε μόνοι. Ζητούμενο δεν ήταν να δοθούν απαντήσεις, αλλά μια σειρά ερωτήματα πάντα ανέκυπταν. Στην ορμή της καθημερινότητας, συνειδητοποιείς ίσως, κάποια στιγμή έστω, ότι ενδεχομένως κάτι να έχεις κάνει λάθος. Εχεις διαθέσει τον χρόνο σου σε πράγματα που δεν έχουν σημασία, σε ανθρώπους που μηρυκάζουν όλα τα αρνητικά της ζωής και που δεν μπορούν να δουν τα ωραία και τα θετικά, σε συμπληγάδες χρεών, σε ατελείωτα «ναι» που θα ήθελες να είναι «όχι». Κάπου εκεί, ανάμεσα στις αντικρουόμενες ρητορείες για τον νέο λαϊκισμό, ανάμεσα σε απωθητικά πρόσωπα που γεμίζουν την οθόνη, ανάμεσα σε ενοχλητικά μηνύματα που ροκανίζουν τον χρόνο και μακριά από ανθρώπους που ίσως θα ήθελες στη ζωή σου, αναφύονται κάποιες μορφές, κάποιες σκέψεις, κάποιες επιθυμίες, που σου θυμίζουν πώς θα έπρεπε να ζεις.
Λίγο καιρό πριν, ο νέος δίσκος του Λέοναρντ Κοέν, στα 82 του, κυκλοφορούσε τραγούδι τραγούδι, μαζί με τον θαυμασμό των φίλων που σε παρακινούσαν να τον ακούσεις. Ηταν μία υπενθύμιση, που πλέον είναι ανάγκη. Ο νέος λαϊκισμός, αν υπάρχει ένας και μόνον ένας λαϊκισμός, πράγμα αμφίβολο, είναι η δύναμη που σε κάνει να αγνοείς αυτό που είσαι.