Παρατηρήστε πόσο προσεκτικός είναι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μετά την τελευταία σύνοδο της Ευρωομάδας στις 7 Νοεμβρίου. Αντιλαμβάνεται ότι μια εσπευσμένη δήλωση, ένας διθυραμβικός τόνος, μια κομματική απόχρωση μπορεί να καταστρέψουν το μομέντουμ. Γιατί η λύση που ετοιμάζονται να προσφέρουν στο ελληνικό ζήτημα δεν θα είναι, δυστυχώς, αρκούντως σφριγηλή. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι καλύτερη από οτιδήποτε θα μπορούσε να πάρει ο κ. Τσίπρας, μετά το σερί ανοησιών των κυβερνήσεών του. Μέχρι την Ευρωομάδα της 10ης Οκτωβρίου, όταν επιτέλους έκλεισε η πρώτη αξιολόγηση έπειτα από απανωτά επεισόδια στα οποία επικράτησαν σύγχυση, παλινωδίες και αριστερίστικοι αταβισμοί με τον (τότε) υπουργό των συντάξεων να δηλώνει… «κομμουνιστής».
Η Ελλάδα έχει μια τεράστια ευκαιρία. Επειδή μάλιστα θα μεσολαβήσουν πολλοί μήνες, πάμπολλα επεισόδια της γνωστής ευρωπαϊκής ιλαροτραγωδίας και επικίνδυνα πολιτικά παιχνίδια μέχρις ότου βρεθούν δικά μας θέματα στο τραπέζι, καλό θα είναι να πάρουμε σήμερα όσα γίνεται παραπάνω. Το θέλουν διακαώς και οι Ευρωπαίοι. Οι εξηγήσεις του εκπροσώπου Ράις του Ταμείου συγκλίνουν: δεν είμαστε εμείς που θα χαλάσουμε τη «σούπα», αλλά πρέπει να τη σερβίρετε στην κατάλληλη… θερμοκρασία, είπε εν ολίγοις προς την Ευρώπη.
Γιατί, μεταξύ μας, η θέσπιση του κανόνα που προτείνει τώρα ο Πόουλ Τόμσεν, «1,5% πλεόνασμα προϋπολογισμού για πάντα», είναι εξίσου αδύνατον να υιοθετηθεί όσο αδύνατον ήτο και είναι να δημιουργούμε πλεονάσματα μεγαλύτερα από 3,5% για όσα χρόνια θα ζήσουν οι πολιτικοί που ελπίζουν να κυβερνούν αυτόν τον τόπο.
Από την άλλη, οι συζητήσεις που ξεκίνησαν τελευταία, τις οποίες κακώς ενθαρρύνει η μείζων αντιπολίτευση, περί της υποτιθέμενης αναπόδραστης προσφυγής σε νέο, τέταρτο, μνημόνιο βλάπτουν τη χώρα πολλαπλώς. Σύμφωνοι, η Ελλάδα έχει βγει από την εντατική. Πόσο χρόνο σκοπεύουν όμως οι ντόκτορες να μας κρατήσουν στην ανάνηψη; Διάβασα ότι οι 500 επιτυχημένες εταιρείες της χώρας διπλασίασαν το 2015 τα ακαθάριστα κέρδη τους. Βλέπουμε ότι το εξωτερικό ισοζύγιο κρατείται σταθερά ουδέτερο. Το άνοιγμα της αγοράς εργασίας, άναρχο και βίαιο, καταφέρνει πάντως να σταματήσει την αύξηση της ανεργίας. Ακόμη και οι αμοιβές των μισθωτών εμφανίζουν βελτίωση.
Ο κ. Τσακαλώτος εγκατέλειψε την προσυνεδριακή θέση του πρωθυπουργού, όταν ακόμη φωνασκούσε «απεταξάμην το ΔΝΤ» και δήλωσε ότι η κυβέρνηση μαζί με το Ταμείο «θέλουν έναν καθαρό διάδρομο» για την έξοδό μας από το τρίτο μνημόνιο, εξέλιξη που έχει προγραμματιστεί σε 20 μήνες από σήμερα.
Πέραν του δημοσιονομικού «κόφτη», που είναι ένα «κοντό χαλινάρι» για ελλείμματα και όταν τελειώσει το τρίτο μνημόνιο, η χώρα θα τεθεί υπό την εξαμηνιαία επιτήρηση της «Παρακολούθησης μετά το Πρόγραμμα» (Post-programme surveillance), όπως συμβαίνει σήμερα για Πορτογαλία, Ιρλανδία, Κύπρο και Ισπανία, τουλάχιστον επί δύο έτη, που περιλαμβάνει όλα τα μέτρα άμεσης δημοσιονομικής απόδοσης. Ταυτοχρόνως θα εφαρμόζεται το κυλιόμενο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα με ορίζοντα το 2020, στο οποίο παρατίθενται τα νούμερα, που «πρέπει να βγαίνουν» κατά την προσφιλή έκφραση του ΔΝΤ. Σε αυτά τα εργαλεία κι επειδή κανείς, στην Ουάσιγκτον και τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δεν έχει εμπιστοσύνη στις ελληνικές κυβερνήσεις, το Ταμείο προτίθεται να προσθέσει τη δική του τριετή συμφωνία. Ενα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων με εξαμηνιαίους ποιοτικούς ελέγχους βελτίωσης του θεσμικού περιβάλλοντος και όλων των κρατικών λειτουργιών που επηρεάζουν την οικονομική δραστηριότητα. Σε κάθε έναν επιτυχημένο έλεγχο η χώρα θα ανεβαίνει ένα ακόμη σκαλί στη μεγάλη διευθέτηση του χρέους. Το Ταμείο ζητεί όσα κάνουν τον κ. Σόιμπλε να χαίρεται με αντάλλαγμα μια ευνοϊκή κίνηση του τελευταίου σήμερα και όχι το 2018.
Αντί κάποιοι να σπεύδουν, ελαφρά τη καρδία, να μας μαυρίζουν την ψυχή υμνώντας ως αναπόδραστο το τέταρτο μνημόνιο, καλά θα κάνουν να σκεφτούν μέτρα και να μας πουν τι είναι έτοιμοι να κάνουν ώστε να βγούμε από αυτή την οκτάχρονη παγίδα χρέους. Η οικονομία δεν πρόκειται να διευρύνει τον βηματισμό της αν δεν εξεύρει νέα ρευστότητα. Ακόμη και η λύση χρέους, ακόμη και το QE2, η νέα διευρυμένη έγχυση χρήματος του Μάριο Ντράγκι, δεν θα είναι αρκετά για να ανασάνουν οι τράπεζες και να οξυγονώσουν την οικονομία. Πρέπει να βγούμε στις αγορές κεφαλαίων το ταχύτερο, δηλαδή στο δεύτερο εξάμηνο του 2017. Αν αυτό επιτύχει, δεν μας χρειάζεται κανένα νέο μνημόνιο. Εξάλλου, αν αποτύχει θα το καταλάβουμε επειδή θα μας απομονώσουν ξανά στην… εντατική.