Πριν από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, οι αγορές ήταν βέβαιες για ένα πράγμα: εάν πετύχαινε μιαν απρόσμενη νίκη, τότε θα προκαλούσε μεγάλη πτώση των μετοχών και άλλων προϊόντων με υψηλό ρίσκο, ενώ ράλι θα έκαναν οι τιμές των ομολόγων και άλλων ασφαλών επενδύσεων.
Ομως το αντίθετο συνέβη την εβδομάδα των αμερικανικών εκλογών. Ο χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 κατέγραψε κέρδη σχεδόν 4%. Οι αποδόσεις των αμερικανικών επιτοκίων εμφάνισαν άνοδο. Οι δείκτες μεταβλητότητας υποχώρησαν.
Οπότε ποιο είναι ακριβώς το μήνυμα που μας στέλνουν οι αγορές για τις σκέψεις των διεθνών επενδυτών σε ό,τι αφορά τη μελλοντική κυβέρνηση του κ. Τραμπ (αναλαμβάνει την προεδρία των ΗΠΑ από τις 20 Ιανουαρίου 2017).
Το μήνυμα είναι το εξής: Ορισμένες από τις προεκλογικές υποσχέσεις του κ. Τραμπ σχηματίζουν την εικόνα μιας οικονομίας με υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και ενίσχυση των επιχειρηματικών κερδών.
Ο ίδιος έχει μιλήσει για χαμηλότερους φόρους στις επιχειρήσεις, για λιγότερους κανόνες κάθε μορφής και για ενίσχυση των δαπανών στις υποδομές.
Αυτά τα μέτρα μπορεί να ωφελήσουν ή όχι την οικονομία, αλλά θα ενισχύσουν τα δεδομένα για ορισμένες μεγάλες εταιρείες, δικαιώνοντας την αισιοδοξία που έκανε την εμφάνισή της στις αγορές.
Αλλες προεκλογικές υποσχέσεις σηματοδοτούν χαμηλότερα κέρδη και ένα δύσκολο περιβάλλον σε άλλες μεγάλες εταιρείες. Η επαναδιαπραγμάτευση ή η εγκατάλειψη της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου Βορείου Αμερικής (ΝΑFTA), για παράδειγμα, θέτει εν αμφιβόλω τα θεμέλια του αμερικανικού κλάδου αυτοκινητοβιομηχανιών και άλλων εταιρειών.
Το ίδιο ισχύει με την απειλή ενός εμπορικού πολέμου με την Κίνα και με άλλους ισχυρούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Θα προκαλούνταν ανατροπές σε αμερικανικές εξαγωγές 165 δισ. δολαρίων στην Κίνα και θα δημιουργούσε ποικίλα ερωτήματα για το επιχειρηματικό μοντέλο των εταιρειών που εισάγουν από τη χώρα. Η Αpple είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Και αν ο κ. Τραμπ θέσει σε εφαρμογή τις υποσχέσεις του για την απέλαση εκατομμυρίων μεταναστών χωρίς χαρτιά στις ΗΠΑ, τότε θα υποβαθμιστεί το οικονομικό μοντέλο των επιχειρήσεων που εξαρτάται από αυτούς τους εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένων του αγροτικού κλάδου και του κλάδου των υπηρεσιών.
Ουσιαστικά, οι αγορές στέλνουν το ακόλουθο μήνυμα από τους επενδυτές: Η κυβέρνηση Τραμπ θα προτιμήσει να ακολουθήσει τις πολιτικές που είναι θετικές για την αύξηση των κερδών και θα είναι πιο προσεκτική σε πολιτικές με αρνητικό αντίκτυπο. Βέβαια, η μεγάλη νευρικότητα των επενδυτών για την πολιτική αβεβαιότητα που υπάρχει για τις εξελίξεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αντικατοπτρίζεται στην αύξηση των αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα. Αλλά αυτές οι τάσεις τροφοδοτούνται, επίσης, από τη σύγχυση για τη σχέση της Βρετανίας με την Ε.Ε. μετά το Brexit, από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Ιταλία για τη συνταγματική αναθεώρηση της χώρας και από τις εθνικές εκλογές στη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Αν, ωστόσο, σταθεί κανείς στην ομιλία του το βράδυ των εκλογών, ο κ. Τραμπ υποσχέθηκε την «ανοικοδόμηση αυτοκινητοδρόμων, γεφυρών, τούνελ, αεροδρομίων, σχολείων και νοσοκομείων», και τη δημιουργία εκατομμυρίων θέσεων εργασίας.
Δεν αναφέρθηκε σε εμπορικές συμφωνίες ή στην απέλαση μεταναστών. Και τα περισσότερα ονόματα που αναφέρονται ως πιθανοί υποψήφιοι για να στελεχώσουν την κυβέρνηση Τραμπ είναι επιχειρηματίες και πολιτικοί, που παραδοσιακά είναι υπέρ της μείωσης των φόρων και της απελευθέρωσης των αγορών, παρά υπέρ της επαναδιαπραγμάτευσης εμπορικών συμφωνιών.
Ακόμη και αν γνωρίζαμε πώς θα εξελιχθούν οι πολιτικές του κ. Τραμπ σε όλα τα μέτωπα της οικονομίας, είναι δύσκολο να προδικάσει κανείς το τελικό αποτέλεσμα για τα επιχειρηματικά κέρδη και τα επιτόκια στις ΗΠΑ.