Οι καινοτόμες ιδέες ταξιδεύουν γρήγορα και μια καλή πρόταση από την Ελλάδα μπορεί να εφαρμοστεί και στη Σουηδία. Οι αρχιτέκτονες Λευτέρης Αμπατζής και Ειρήνη-Αιμιλία Ιωαννίδου, δημιουργοί του γνωστού πρότζεκτ για τις ανταλλακτικές βιβλιοθήκες στον δημόσιο χώρο, είναι αισιόδοξοι ότι τα πρόσφατα εγκαίνια της 14ης βιβλιοθήκης, αυτή τη φορά στο Γκέτεμποργκ, θα είναι μόνο η αρχή. Η βιβλιοθήκη είναι κάτι σαν δημόσια επίπλωση σε διαρκή χρήση από τους πολίτες, και στην περίπτωση της σουηδικής εφαρμογής είναι περιστρεφόμενη και τμήμα, πλέον, της νέας στάσης ηλεκτρικού λεωφορείου.
Η τοποθέτηση έγινε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ. «Πρόκειται για πιλοτικό πρότζεκτ το οποίο στοχεύει στην αντικατάσταση των λεωφορείων της πόλης με νέα ηλεκτρικά, αλλά και των στάσεων με νέες κατασκευασμένες εξ ολοκλήρου από ανακυκλώσιμα υλικά και πλήρως ηχομονωμένες στο εσωτερικό τους», λέει ο Λευτέρης Αμπατζής. «Υπάρχει πλάνο οι ανταλλακτικές βιβλιοθήκες να συνοδεύσουν τις νέες στάσεις, το οποίο βέβαια θα υλοποιηθεί ανάλογα με την αποδοχή και χρήση τους από τους πολίτες. Είμαστε αισιόδοξοι καθώς το Γκέτεμποργκ είναι μέσα στις 10 πιο φιλαναγνωστικές πόλεις στον κόσμο».
Οπως εξηγούν οι δύο αρχιτέκτονες, η συνεργασία με την πόλη του Γκέτεμποργκ επετεύχθη έπειτα από επικοινωνία της Εύας Κουράκη, διαχειρίστριας προγραμμάτων βιώσιμης αστικής ανάπτυξης στο Johanneberg Science Park. «Το Johanneberg Science Park αποτελεί τον κύριο συντονιστή του προγράμματος Controllable Urban Soundscapes και έχει σκοπό την προώθηση καινοτόμων συνεργατικών δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης στη Δυτική Σουηδία». Είναι μια καινοτόμος προσπάθεια για αποκατάσταση ηχητικής ηρεμίας στο αστικό περιβάλλον. Οι νέες στάσεις λεωφορείων στο Γκέτεμποργκ θα διασφαλίζουν περιβάλλον ηχητικά απομονωμένο. Μέσα σε αυτή την κόγχη ηρεμίας, βρίσκεται η πρώτη ανταλλακτική βιβλιοθήκη. Αν υπάρχει αποδοχή, οι βιβλιοθήκες θα «φυτευτούν» σε περισσότερες στάσεις με ηχομόνωση.
Στην Ελλάδα και στην Κύπρο έχουν τοποθετηθεί 13 βιβλιοθήκες από τους Δήμους Αθηναίων (Δεξαμενή), Γλυφάδας, Κηφισιάς, Ηλιούπολης, Αιγάλεω, Χανίων και υπάρχει επίσης συνεργασία με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση (στην Κηφισιά, η βιβλιοθήκη πρόσφατα αποσύρθηκε, ίσως προσωρινά, αλλά δεν έχει δοθεί αιτιολόγηση). Στην Κύπρο, βιβλιοθήκες έχουν τοποθετηθεί στη Λευκωσία και στη Λεμεσό. Ωστόσο, η καινοτομία στη χώρα μας ταξιδεύει με πιο αργούς ρυθμούς και επιπλέον ο δημόσιος χώρος είναι εκτεθειμένος με πιο έντονο τρόπο σε αντικοινωνική συμπεριφορά.
Ο Λευτέρης Αμπατζής και η Ειρήνη-Αιμιλία Ιωαννίδου επισημαίνουν ότι «η ιδέα της ένταξης ανταλλακτικής βιβλιοθήκης σε στάσεις μέσων μαζικής μεταφοράς δεν είναι νέα». Οι ίδιοι «έχουν προσπαθήσει επανειλημμένως να την εφαρμόσουν και στη χώρα μας, αλλά δυστυχώς δεν υπήρξε κάποιο ενδιαφέρον από τους αρμόδιους φορείς». Η ανταλλακτική βιβλιοθήκη (www.vivliothiki.org) αντλεί από την ίδια την ιδέα του πολίτη, που με αίσθημα ισοτιμίας και εντιμότητας ανταλλάσσει βιβλία, προστατεύει το δημόσιο αυτό δικαίωμα όπως και τη δυνατότητα ανάλογων κοινών εμπειριών σε χώρους της πόλης. Η διάδοσή της έχει να κάνει και με την κουλτούρα υποδοχής.
Διευκρίνιση του Δήμου Κηφισιάς
Με έκπληξη διαβάσαμε την αναφορά στον Δήμο Κηφισιάς. Η αναφορά που αφορά τον Δήμο μας είναι «στην Κηφισιά, η βιβλιοθήκη πρόσφατα αποσύρθηκε, ίσως προσωρινά, αλλά δεν έχει δοθεί αιτιολόγηση».Για την αποκατάσταση της αλήθειας σας πληροφορούμε πως έχουν δοθεί προφορικές αλλά και γραπτές απαντήσεις στον κατασκευαστή και χορηγό της ανταλλακτικής βιβλιοθήκης κ. Σκριμιζέα.
Ο Δήμος Κηφισιάς, θέλοντας να προστατεύσει την ιδέα της ανταλλαγής, προχώρησε στην απομάκρυνση της Υπαίθριας Ανταλλακτικής Βιβλιοθήκης από την οδό Κασσαβέτη και Λεβίδου στο κέντρο της Κηφισιάς και στην αποθήκευσή της σε φυλασσόμενο χώρο. Η υπαίθρια βιβλιοθήκη είχε υποστεί φθορές, είχε μετατραπεί σε «stand» διαφημιστικών φυλλαδίων και χρήζει άμεσης φροντίδας. Στην επιστολή που έχει αποσταλεί στον κ. Σκριμιζέα αναφέρεται μάλιστα πως αν και ο ίδιος επιθυμεί μπορεί να την επισκευάσει ενώ του προτείνεται νέο σημείο για την τοποθέτηση της αμέσως μετά την επισκευή της. Το προτεινόμενο σημείο είναι το φυλασσόμενο αθλητικό κέντρο στην Δημοτική Ενότητα της Εκάλης, που έχει προταθεί και από τους αρχιτέκτονες της ιδέας κ.κ. Λευτέρη Αμπατζή και Ειρήνη- Αιμιλία Ιωαννίδου. Ωστόσο ο Δήμος Κηφισιάς αφήνει περιθώρια συζήτησης και για άλλα σημεία που ενδεχομένως θα εξυπηρετούσαν την ιδέα της ανταλλακτικής βιβλιοθήκης. Να δέχεται και να μεταφέρει γνώση.