Ποια βοήθεια προσέφερε ο πρόεδρος Ομπάμα στην ελληνική προσπάθεια να συμφωνηθεί το συντομότερο μια νέα διευθέτηση του ελληνικού χρέους; Την καλύτερη. Ανεξαρτήτως του αντικειμενικού γεγονότος ότι πρόκειται για απολύτως γνωστή θέση των Ηνωμένων Πολιτειών σε ό,τι αφορά την ελληνική κρίση. «Ημουν, από την αρχή αυτής της κρίσης, σαφής ότι προκειμένου να είναι αποτελεσματικές οι μεταρρυθμίσεις, η ελληνική οικονομία χρειάζεται μια ευκαιρία για να επιστρέψει στην ανάπτυξη και να ξαναρχίσει να δημιουργεί θέσεις εργασίας», σημείωσε ο κ. Ομπάμα για να υπογραμμίσει το περίφημο «δεν μπορούμε να νομίζουμε ότι η λιτότητα αποτελεί στρατηγική εξόδου από την κρίση». Υποψιάζομαι ότι αν ρωτήσει κανείς τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, προς τον οποίο απευθύνονται κάθε φορά οι νύξεις περί δογματικής προσήλωσης στη «λιτότητα», δεν θα διαφωνήσει όσο το φανταζόμαστε.
Η «λιτότητα» ήρθε στην Ελλάδα από τρεις διαφορετικούς δρόμους. Πρώτος, ο δημοσιονομικός. Περιέκοψε το κρατικό έλλειμμα από το εξωφρενικό 15,2% του 2009 σε προβλεπόμενο 2,8% για το τρέχον έτος, που θα είναι για πρώτη φορά μικρότερο από τον κατά Μάαστριχτ κανόνα του 3%, όριο πέραν του οποίου έχουμε δεχθεί ότι θα λαμβάνονται αυτομάτως μέτρα λιτότητας.
Ο άλλος δρόμος για τη λιτότητα ήταν η εξαφάνιση των δανειακών διαθεσίμων. Η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση σε συνδυασμό με τη δική μας δημοσιονομική κρίση εξαφάνισε τα διαθέσιμα των τραπεζών. Ενέσκηψε έτσι απερίγραπτη «λιτότητα» στις τραπεζικές πιστώσεις και οι επιχειρήσεις έχασαν τις δυνατότητες χρηματοδότησης της δραστηριότητάς τους.
Ο τρίτος δρόμος που πήρε η λιτότητα ήταν η απώλεια εισοδημάτων που έφεραν η συρρίκνωση της παραγωγής, η εξαφάνιση των πιστώσεων και, τελικά, η καταστροφή θέσεων εργασίας μαζί με την απαξίωση του επενδεδυμένου κεφαλαίου. Απότοκο της δημοσιονομικής συστολής και της πιστωτικής κρίσης ήταν οι μεγάλες εισοδηματικές περικοπές στο Δημόσιο και στους συνταξιούχους, που επεξέτεινε την ύφεση στην οποία είχε ήδη εισέλθει ο ιδιωτικός τομέας, ο οποίος έχασε τα εισοδήματά του λιγότερο από την περικοπή του αποδοχών όσων διατήρησαν την απασχόλησή τους και περισσότερο από την εξαφάνιση των κερδών και των θέσεων εργασίας.
Η τόσο χρήσιμη διευθέτηση του χρέους βοηθά και στις τρεις ως άνω περιπτώσεις. Είναι όμως απαραίτητο να κατανοήσουμε ότι αυτό θα συμβεί μόνον δευτερευόντως. Το τέλος της λιτότητας θα έρθει μόνον με έναν τρόπο: την επιστροφή της εμπιστοσύνης στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές, την αποκατάσταση της επιχειρηματικότητας και την αύξηση των επενδυτικών ροών.
Ο κ. Σόιμπλε προθύμως θα εξηγήσει σε κάθε ενδιαφερόμενο ότι η κατάργηση της «λιτότητας» είναι, αποκλειστικά, στα δικά μας χέρια. Μπορεί να διαφωνούμε στο «αποκλειστικά», αλλά οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι και ο πρόεδρος Ομπάμα τον ίδιο δρόμο μάς έδειξε: μεταρρυθμίσεις, μεταρρυθμίσεις, μεταρρυθμίσεις.