Οι κραδασμοί που προκάλεσε στις αναδυόμενες αγορές η εκλογή Τραμπ ίσως δεν ήταν παρά μια πρώτη γεύση ενός αληθινού επερχόμενου τυφώνα. Οι προεκλογικές εξαγγελίες του νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ προβληματίζουν τους αναλυτές, που προειδοποιούν για θετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Κι ενώ έως τις 20 Ιανουαρίου παραμένει άγνωστο ποιες εξαγγελίες θα υλοποιηθούν και ποια πολιτική θα εφαρμοσθεί, ο οίκος Fitch επισημαίνει πως η εκλογή Τραμπ αυξάνει την αβεβαιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η υπόσχεση του Τραμπ για ακύρωση της συμφωνίας της Nafta, που από το 1994 έχει ωφελήσει την οικονομία του Μεξικού αλλά και την έχει εξαρτήσει από την αμερικανική, οδήγησε σε πτώση του πέσο κατά 12%, αμέσως μετά τις εκλογές. Παρόμοια τύχη είχε το ρεάλ της Βραζιλίας, που σημείωσε πτώση 9% σε τέσσερις ημέρες.
Οπως, όμως, προειδοποιούν αναλυτές, αν ο νέος πρόεδρος προχωρήσει στην επιβολή δασμών στις εισαγωγές από την Κίνα και το Μεξικό, ίσως εξωθήσει τις χώρες της Καραϊβικής να συσφίγξουν τις σχέσεις τους με την Κίνα. Η Fitch εκτιμά, άλλωστε, πως αν ο νέος πρόεδρος επιχειρήσει να επαναδιαπραγματευθεί τη Nafta, θα υπάρξει άμεσος αντίκτυπος στον Καναδά, ενώ οποιαδήποτε στροφή στον προστατευτισμό θα πλήξει την Κίνα και όσες ασιατικές οικονομίες την προμηθεύουν ενδιάμεσα αγαθά.
Ακόμα και η υπόσχεση του Τραμπ για έργα υποδομής μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση της ζήτησης για τις αναγκαίες πρώτες ύλες που εξάγουν οι αναδυόμενες οικονομίες.
Οπως επισημαίνει η Fitch, οι προσδοκίες για δαπάνες στις ΗΠΑ οδήγησαν σε άνοδο των τιμών ορισμένων πρώτων υλών. Παράλληλα, το Sector Asset Management, νορβηγικό hedge fund, που διαχειρίζεται κεφάλαια 1,7 δισ. δολαρίων, τροποποιεί το χαρτοφυλάκιό του, αγοράζοντας μετοχές τραπεζών, ενεργειακών και εταιρειών πρώτων υλών. Το εν λόγω fund υιοθετεί την άποψη πως η νομισματική πολιτική έχει εξαντλήσει τα όριά της και μοναδική επιλογή για την αναθέρμανση της οικονομίας είναι μια αναπτυξιακή δημοσιονομική πολιτική.
Ωστόσο, σε περίπτωση αύξησης της ζήτησης για τις εξαγωγές των αναδυόμενων, ίσως η Federal Reserve λάβει μέτρα που θα περιορίσουν αυτήν τη ζήτηση, αυξάνοντας περαιτέρω τα επιτόκια του δολαρίου. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε νέο πλήγμα για τις αναδυόμενες αγορές που βλέπουν το ξένο κεφάλαιο να τις εγκαταλείπει όταν αυξάνονται τα επιτόκια στις ΗΠΑ. Τα υψηλότερα επιτόκια εξωθούν ανοδικά το δολάριο, με αποτέλεσμα να γίνονται φθηνότερα για τους Αμερικανούς τα εισαγόμενα προϊόντα, αλλά να πλήττονται όσες αναδυόμενες αγορές έχουν εκδώσει χρέος σε δολάρια.
Η Τουρκία, για παράδειγμα, θα αντιμετωπίσει σοβαρότατο πρόβλημα, καθώς έχει εκδώσει μεγάλο όγκο χρέους σε δολάρια. Η εκλογή Τραμπ κατάφερε καίριο πλήγμα στην τουρκική λίρα, που ήδη υποχωρούσε πριν από τις αμερικανικές εκλογές εξαιτίας της παρατεταμένης πολιτικής κρίσης στη χώρα. Και βέβαια, μεγάλος κίνδυνος είναι το ενδεχόμενο εμπορικού πολέμου με την Κίνα, αν ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ κατηγορήσει υπό τη νέα του ιδιότητα την Κίνα για χειραγώγηση του γουάν. Οπως επισημαίνει η Fitch, αν ο Τραμπ επιβάλει τιμωρητικούς δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα, το Πεκίνο θα προχωρήσει σε αντίποινα που μοιραία θα πλήξουν τις προοπτικές ανάπτυξης και τον πληθωρισμό στις δύο χώρες.
Η απάντηση από ΕΚΤ και Fed
Η εκλογή Τραμπ δεν επηρεάζει έως τώρα τις αποφάσεις της Federal Reserve, που οδεύει προς νέα αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου πιθανότατα τον Δεκέμβριο. Αυτό δήλωσε χθες η Τζάνετ Γέλεν και επικαλέστηκε τα τελευταία στοιχεία που καταδεικνύουν πρόοδο της αμερικανικής οικονομίας προς τους στόχους που έχει θέσει η Fed για να αυξήσει τα επιτόκια. Πρόσθεσε, πάντως, πως στην πολιτική της η Fed θα λαμβάνει υπ’ όψιν τις αποφάσεις του Κογκρέσου και της κυβέρνησης. Την ίδια στιγμή, ο Ιβ Μερς, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, τασσόταν υπέρ της ανάκλησης του προγράμματος αγοράς ομολόγων και τόνιζε πως για να στηριχθεί η οικονομία χρειάζεται «ισχυρότερη δημοσιονομική πολιτική». Τα πρακτικά της τελευταίας συνεδρίασης της ΕΚΤ καταδεικνύουν πως στην τράπεζα υπάρχει κλίμα συμφωνίας για την ανάγκη να διατηρηθεί η άκρως αναπτυξιακή νομισματική πολιτική. Στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου θα αποφασίσει η ΕΚΤ αν θα επεκτείνει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, ύψους 1,74 τρισ. ευρώ.