Από το 2008 η Ευρωζώνη έχει αντεπεξέλθει σε πολλές κρίσεις που απείλησαν την ύπαρξή της και είχαν επίκεντρο την οικονομία της, την αγορά ομολόγων, το τραπεζικό σύστημα και φυσικά την Ελλάδα.
Για τις χρηματαγορές, όμως, ενδέχεται να επίκειται η μεγαλύτερη δοκιμασία. Ορισμένοι επενδυτές ετοιμάζουν τη στρατηγική τους για το πώς θα πορευθούν σε μια Ευρωζώνη ή ακόμη και σε μια Ε.Ε. υπό διάλυση και πώς θα αντιμετωπίσουν την αναταραχή που θα επέλθει. Οι εκλογές που θα διεξαχθούν το επόμενο έτος σε Γαλλία, Γερμανία και Ολλανδία και το δημοψήφισμα που θα γίνει τον επόμενο μήνα στην Ιταλία για τη συνταγματική αναθεώρηση, θα είναι σταθμοί που ενδεχομένως θα πυροδοτήσουν την εκδήλωση μεγάλης πολιτικής δυσαρέσκειας σε όλη την Γηραιά Ηπειρο.
Διαχειριστές κεφαλαίων που συμμετείχαν φέτος στη Συνάντηση Επενδυτών του Reuters θεωρούν ότι πρόκειται για τους μεγαλύτερους κινδύνους για το 2017 και επισημαίνουν πως η ανάδυση του δεξιού λαϊκισμού οδήγησε στο αιφνιδιαστικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Βρετανία και των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. «Οι περισσότεροι πελάτες μας ανησυχούν περισσότερο για την Ευρώπη» αναφέρει ο Μαρκ Χάφελε, διευθυντικό στέλεχος της UBS Wealth Management, που καθορίζει την επενδυτική πολιτική για περιουσιακά στοιχεία άνω των 2 τρισ. δολαρίων. Οπως τονίζει ο ίδιος, «ο μεγάλος κίνδυνος θα ήταν μια διάλυση της Ε.Ε. αν αναλάβουν την εξουσία πολλά δεξιά κόμματα, όπως της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία που θέλει να βγάλει από την Ευρωζώνη μια μεγάλη χώρα σαν τη Γαλλία. Αυτό φοβίζει τον κόσμο».
Ο Χάφελε προβλέπει άνοδο του ευρώ το 2017, μια πρόβλεψη που αντανακλά την άποψη ότι είναι ακόμα παράτολμο να στοιχηματίσει κανείς στη διάλυση της Ευρωζώνης. Ο Χιου Χέντρι, ωστόσο, ιδρυτής και υπεύθυνος επενδύσεων του hedge fund Electrica Asset Management, είναι πιο απαισιόδοξος. Επισημαίνει πως όλο και περισσότεροι επενδυτές στοιχηματίζουν στην «ευρωπαϊκή διάλυση», που, αν γίνει πραγματικότητα το επόμενο έτος, θα έχει επίκεντρο τις γαλλικές εκλογές τον Μάιο. Εκτιμά πως «ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την παγκόσμια οικονομία είναι η οξύτατη πολιτική κρίση που επικρέμαται πάνω από την Ευρώπη και την οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει η νομισματική πολιτική».
Ο δρόμος της Λεπέν προς τη γαλλική προεδρία είναι πολύ πιο επισφαλής από όσο ήταν για τους οπαδούς του Brexit ή για τον Τραμπ. Οι δύο αυτοί πολιτικοί σεισμοί, όμως, εξωθούν τους επενδυτές να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά το 2017. Προχωρούν σε πωλήσεις ομολόγων της λεγόμενης περιφέρειας της Ευρωζώνης, οδηγώντας σε μεγάλη διεύρυνση το spread τους έναντι των δεκαετών της Γερμανίας. Το spread του δεκαετούς ομολόγου της Ιταλίας αγγίζει τις 180 μονάδες βάσης. Πριν από το 2008 κυμαινόταν ανάμεσα στο μηδέν και στις 50 μ.β. Διευρύνθηκε σε επίπεδα πάνω από τις 550 μ.β. στα τέλη του 2011, όταν κορυφώθηκε η κρίση χρέους της Ευρωζώνης και μολονότι έχει έκτοτε μειωθεί, ελάχιστες φορές υποχώρησε κάτω από τις 100 μ.β.
Το ευρώ υφίσταται, άλλωστε, πιέσεις, καθώς αυξήθηκαν οι αποδόσεις των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου και δεδομένου ότι η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται, τα επενδυτικά κεφάλαια στρέφονται στο δολάριο. Το υπονομεύει, άλλωστε, και ο εντεινόμενος πολιτικός κίνδυνος στην Ευρώπη. Σε αντίθεση, όμως, με όσα λέγονταν για την Ελλάδα πριν από λίγα χρόνια, σήμερα οι αγορές ανησυχούν πως η διάλυση της Ευρωζώνης θα έχει τις ρίζες της σε κάποια από τις μεγάλες χώρες-μέλη της. Ο Ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντσι, έχει εξαρτήσει το πολιτικό του μέλλον από το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου και οι δημοσκοπήσεις λένε ότι θα χάσει. Οπως και στη Γαλλία, αναμένεται να καλύψουν το πολιτικό κενό λαϊκιστικά κόμματα όπως το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, που έχει υποσχεθεί δημοψήφισμα για την αποχώρηση από το ευρώ.