Μια κόσμια καταδίκη

2' 4" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κεκαλυμμένη καταγγελία, συγκρατημένος ψόγος, ευγενής καταδίκη του σήμερα –μιας εποχής τόσο πρωτόγνωρης που χρειάζεται έναν νεολογισμό για να περιγραφεί– η απόφαση των επικεφαλής του λεξικού της Οξφόρδης να ανακηρύξουν τη λέξη «μετα-αλήθεια», «λέξη της χρονιάς». Δηλαδή («Κ», 17/11) την πολιτική ρητορική/πρακτική που αγνοεί την αλήθεια και βασίζεται σε μια προσωπική, ενίοτε εντελώς πλαστή εκδοχή της πραγματικότητας ή, πιο ελεύθερα, τις συνθήκες κατά τις οποίες τα αντικειμενικά γεγονότα επηρεάζουν λιγότερο την κοινή γνώμη απ’ ό,τι η έκκληση στο συναίσθημα. Με άλλα λόγια, αντί να πουν ευθαρσώς κάτι όπως «το πολιτικό ψεύδος άγγιξε παγκόσμια οροφή» ή «χωρίς παγκόσμιο προηγούμενο η έξαρση του λαϊκισμού», βάφτισαν το σημερινό χοντροκομμένο διεθνές πολιτικό θέατρο «μετα-αλήθεια». Επί λέξει το σχόλιο του προέδρου του λεξικού: «Απηχεί την εξαιρετικά φορτισμένη πολιτική ατμόσφαιρα τους τελευταίους 12 μήνες», εξαιτίας κυρίως της διχαστικής προεκλογικής εκστρατείας του Ντόναλντ Τραμπ αλλά και του δημοψηφίσματος για το Brexit τον περασμένο Ιούνιο. Η λέξη χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά το 1992, αλλά η συχνότητα χρήσης της αυξήθηκε κατά 2.000% το 2016.

Σίγουρα δεν είναι σημερινό φαινόμενο, υπάρχουν και οι αλήθειες του πολιτικού ψεύδους (ότι ενίοτε είναι αποτελεσματικό), ούτε μπορεί να καταδικαστεί ολοκληρωτικά (αλλιώς θα καταργούνταν μια βασική λειτουργία της δημοκρατίας, η διπλωματία), ενώ είναι ισχυρή η αίγλη της έντεχνης ρητορείας – ενίοτε και της άγριας δημαγωγίας. Ομως η υπερβολική χρήση του είναι ολέθρια για πολίτες και κράτη. Εμποδίζει τη συναίνεση λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτικών, θέτει υπό αμφισβήτηση το κράτος δικαίου, θολώνει την κρίση των πολιτών ενώπιον της κάλπης, τους αλλοτριώνει σε τέτοιο βαθμό που χάνουν την πίστη τους στη δημοκρατία και είναι έτοιμοι να αποδεχθούν ένα αυταρχικό καθεστώς («μας χρειάζεται βούρδουλας/δικτατορία»). Το βλέπουμε να επιβεβαιώνεται στον παγκόσμιο φαύλο κύκλο της εντατικής αγοραπωλησίας πολιτικής ψευδολογίας. Του Αλέξη Τσίπρα (αρχίζοντας από το «ΣΥΡΙΖΑ ή μνημόνιο»), του Τραμπ (π.χ. για τον πόλεμο στο Ιράκ· 2016: «ήμουν αντίθετος στον πόλεμο του Ιράκ», 2003: «ο Μπους έκανε πολύ καλή δουλειά»), του Φάρατζ για να αποσπάσει ψήφους υπέρ του Brexit, ότι θα διέθετε στην Υγεία τις 350 εκατ. στερλίνες που κατευθύνονταν στην Ε.Ε., της Λεπέν (ανακηρύχθηκε από τον Τύπο «ψεύτρα της χρονιάς», π.χ. δεκαπλασίασε τον αριθμό των προσφύγων που πέρασαν πέρυσι στην Ευρώπη) κ.ο.κ. Αφόρητος λαϊκισμός: πληθωρικό συναίσθημα, υπεραπλουστεύσεις, ανευθυνότητα (φταίνε πάντα οι άλλοι, δη οι μετανάστες), απατηλές λύσεις, υπόσχεση άμεσης αλλαγής, απόρριψη θεσμών και κοινοβουλευτικού συστήματος, συνωμοσιολογία, εθνικιστικό παραλήρημα, ρατσισμός, αντισημιτισμός, ισλαμοφοβία, και ψέμα, καθημερινό ψέμα. Το ψευδο-λαϊκό μοιάζει ότι θα μπορούσε να θριαμβεύει απεριόριστα έτσι ενδεδυμένο με το φαίνεσθαι ενθουσιαστικής επαγγελίας. Σίγουρα –μέχρι να πάψει να αποτελεί μύθο και να γίνει ανωμαλία.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή