Ενα λαχείο αλλάζει τη ζωή ενός ανθρώπου; Ναι, θα είναι η απάντηση και ύστερα θα αρχίσουν οι συζητήσεις για το ύψος των χρημάτων που μπορεί να φέρει αυτή την αλλαγή. Και, όμως, ο λαχνός που άλλαξε τη ζωή του Ντάρελ Πέις δεν περιείχε χρήματα αλλά τη συμμετοχή σε έναν αγώνα τοξοβολίας. Ο νεαρός Αμερικανός ήταν μόλις 13,5 ετών. Λίγες δεκαετίες αργότερα αναδείχθηκε ο κορυφαίος τοξότης του 20ού αιώνα. Σήμερα ζει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας γιατί, όπως έχει πει, δεν θέλησε να πουλήσει τον εαυτό του και προτίμησε να παραμείνει ερασιτέχνης.
Ο Ντάρελ Πέις γεννήθηκε στην πόλη Σινσινάτι του Οχάιο, στις 23 Οκτωβρίου 1956. Μέχρι την ηλικία των 13 ετών, η ζωή του κυλούσε όπως και τον περισσοτέρων παιδιών της περιοχής του. Σε έναν τοπικό αγώνα τοξοβολίας κέρδισε ένα κουπόνι συμμετοχής και έπιασε για πρώτη φορά το τόξο. Από τις πρώτες βολές, όλοι κατάλαβαν ότι ήταν γεννημένος γι’ αυτό το άθλημα. «Ολοι είπαν ότι δεν είχαν δει ποτέ κάποιον να ρίχνει καλύτερα από εμένα», θα πει αργότερα σε συνέντευξή του.
Λίγους μήνες αργότερα, ο νεαρός άρχισε τα μαθήματα και η εξέλιξή του ήταν ραγδαία. Γρήγορα κατέκτησε το πρωτάθλημα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και σε ηλικία 15 ετών συμμετείχε στα τεστ για την επιλογή της ομάδας που θα αγωνιζόταν στους Ολυμπιακούς του Μονάχου. Εχασε την πρόκριση στις λεπτομέρειες. «Αυτό αποτέλεσε μεγάλο κίνητρο. Είδα τον αγώνα μου στην τηλεόραση και είπα ότι δεν θα βρεθώ ξανά εκτός ολυμπιακής ομάδας», αποκάλυψε μερικά χρόνια αργότερα. Στα 16 έγινε το νεότερο μέλος της ομάδας των ΗΠΑ στο παγκόσμιο πρωτάθλημα.
Η αφοσίωσή του στο άθλημα ήταν εντυπωσιακή. Οταν δεν είχε μάθημα, άρχιζε την προπόνηση στις 7.00 το πρωί και τελείωνε αργά το απόγευμα. Πολλές φορές έφυγε από το προπονητήριο όταν έσβηναν τα φώτα.
Αφιέρωνε σχεδόν όλη τη μέρα στην προπόνηση.
Εκείνη την εποχή, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής διέθεταν μια δυνατή ομάδα, στην οποία ξεχώριζε ο Ρίτσαρντ Μακ Κίνι. Οι δύο άνδρες ήταν καλοί φίλοι μακριά από τον αγωνιστικό χώρο αλλά η φιλία τους τελείωνε όταν έμπαιναν μέσα σε αυτόν. «Δεν ξέρω εάν θα ήμουν τόσο καλός εάν δεν είχα τον Ρικ για ανταγωνιστή. Πιστεύω ότι δεν θα ήμουν», έχει ομολογήσει ο κορυφαίος τοξότης των ΗΠΑ.
Aπό το 1973 ήταν ο πρωταγωνιστής στα εθνικά πρωταθλήματα των ΗΠΑ. Το 1975 πήρε μέρος στο παγκόσμιο, στην Ιντερλάκεν (Ελβετία) και νίκησε στο ατομικό, ενώ βοήθησε τις ΗΠΑ να κατακτήσουν το χρυσό μετάλλιο στο ομαδικό. Το 1976 επελέγη στην ολυμπιακή ομάδα και εκπροσώπησε τη χώρα στους Αγώνες στο Μόντρεαλ. Στον Καναδά, ο Ντάρελ Πέις ήταν μόλις 19 ετών. Εκεί ανέβηκε στην πρώτη θέση του βάθρου σημειώνοντας παγκόσμιο και ολυμπιακό ρεκόρ (2571). «Μπορεί η απονομή να διαρκεί μόνο για ένα λεπτό, αλλά τα συναισθήματα που νιώθεις εκείνο το λεπτό δεν περιγράφονται. Είναι τα συναισθήματα που απορρέουν από τη σκέψη ότι είσαι ο καλύτερος στον κόσμο σε αυτό που κάνεις», θα πει σε συνέντευξή του.
Στα εσωτερικά πρωταθλήματα των ΗΠΑ αλλά και στα διεθνή, ο βασικός αντίπαλος του Πέις ήταν ο Ρίτσαρντ Μακ Κίνι. Το 1977 είδε τον Κίνι να ανεβαίνει στην πρώτη θέση του βάθρου στο παγκόσμιο στην Καμπέρα, ενώ ο ίδιο περιορίστηκε στο χρυσό μετάλλιο από το ομαδικό. Στην επόμενη, όμως, διοργάνωση πήρε… ρεβάνς. Στο πρωτάθλημα κόσμου του Βερολίνου ξεχώρισε τόσο στο ατομικό όσο και στο ομαδικό. Επόμενος στόχος για τον Αμερικανό τοξότη ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Μόσχας.
Η χαμένη ευκαιρία της Μόσχας
Ο Ντάρελ Πέις θεωρείτο φαβορί για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο ατομικό στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας. Ο Αμερικανός αθλητής προετοιμαζόταν σε εντατικούς ρυθμούς αλλά η απόφαση της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής για μποϊκοτάζ στη διοργάνωση της ΕΣΣΔ (εξαιτίας της εισβολής στο Αφγανιστάν) έβαλε τέλος στα όνειρά του.
Εκείνη την εποχή, ο Ντάρελ Πέις υπηρετούσε τη θητεία του στην πολεμική αεροπορία και για να διατηρηθεί σε καλή αγωνιστική κατάσταση προπονείτο τη νύχτα. Το 1981 αγωνίστηκε στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της Ιταλίας και κατέκτησε το ασημένιο στο ατομικό, ενώ ο Μακ Κίνι πήρε το χάλκινο. Πρώτος ήρθε ο Φινλανδός Κ. Λάσονιν. Η ομάδα των ΗΠΑ ανέβηκε στην πρώτη θέση του βάθρου. Το 1983 συνέλεξε χρυσά μετάλλια από τους Παναμερικανικούς Αγώνες αλλά στο πρωτάθλημα κόσμου βρέθηκε πίσω από τον συναθλητή του Μακ Κίνι που ήρθε πρώτος και υπερίσχυσε στο τελευταίο βέλος. Η ομάδα των ΗΠΑ, και πάλι, ήταν η πρωταγωνίστρια στο ομαδικό.
Η ήττα στο παγκόσμιο αποτέλεσε το καλύτερο κίνητρο για περισσότερη προπόνηση. Ο Αμερικανός τοξότης συγκεντρώθηκε στην προετοιμασία διότι ήθελε να διεκδικήσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Αντζελες αυτό που στερήθηκε εξαιτίας του μποϊκοτάζ: το χρυσό μετάλλιο.
Στη διοργάνωση του 1984, ο Ντάρελ Πέις έδωσε, ίσως, τον καλύτερό του αγώνα. Από την αρχή μπήκε στη θέση του «οδηγού» και δεν απειλήθηκε από κανέναν συναθλητή του. Στο τέλος της δεύτερης ημέρας βρέθηκε 35 βαθμούς μπροστά από τον δεύτερο. Ολοκλήρωσε τον αγώνα του με ολυμπιακό ρεκόρ (2616) με 52 βαθμούς μπροστά από τον Μακ Κίνι, ο οποίος κατάφερε να πάρει το ασημένιο μετάλλιο στο τελευταίο βέλος και άφησε στην τρίτη θέση του βάθρου τον Ιάπωνα Χιρόσι Γιαμαμότο.
«Κατέρριψα ρεκόρ επειδή μου είπαν ότι δεν μπορώ»
Τα επόμενα χρόνια ο Ντάρελ Πέις συνέχισε τις προπονήσεις αλλά δεν έφερνε αποτελέσματα ανάλογα με αυτά των τελευταίων ετών. Στους Παναμερικανικούς Αγώνες, στην Ιντιανάπολη (1987) κατέκτησε χάλκινο μετάλλιο και το χρυσό στο ομαδικό. Το 1988 ταξίδεψε στη Σεούλ, αλλά η αγωνιστική εμφάνισή του δεν θύμιζε σε τίποτα αυτή των προηγούμενων ολυμπιακών διοργανώσεων.
Στο ατομικό ήρθε ένατος, ενώ στο ομαδικό κατέκτησε το ασημένιο. Ο Ντάρελ Πέις δεν εγκατέλειψε το άθλημα. Συνέχισε να αγωνίζεται και το 1991 πρόσθεσε στη συλλογή του δύο χρυσά στο ατομικό, στους Παναμερικανικούς. Οι Ολυμπιακοί της Σεούλ, όμως, ήταν οι τελευταίοι της καριέρας του.
Τα επόμενα χρόνια κύλησαν με προπονήσεις, ώσπου κάποια στιγμή αποφάσισε να αποσυρθεί από το άθλημα. «Εχω ρίξει περισσότερα από 1.000.000 βέλη. Νομίζω ότι έφτασε η ώρα να ξεκουράσω τους ώμους μου», δήλωσε.
Ως αθλητής υπήρξε ιδιαίτερα αντισυμβατικός. Εκανε πάντα αυτά που του έλεγαν να μην κάνει. «Μου άρεσε να αποδεικνύω ότι οι θεωρίες δεν ήταν σωστές. Κατέρριψα παγκόσμια ρεκόρ επειδή μου είπαν ότι δεν θα μπορούσα να τα πετύχω με αυτόν τον τρόπο», έχει πει ο άνθρωπος που πέτυχε εντυπωσιακές επιδόσεις με βέλη, τα οποία δεν ήταν κατασκευασμένα από ίνες άνθρακα.
Ο Ντάρελ Πέις όταν σταμάτησε την τοξοβολία άρχισε να ασχολείται με το μπέιζμπολ και το σόφτμπολ. Αγωνιζόταν σε εθνικά πρωταθλήματα μαζί με μέλη της οικογένειάς του. Ακόμα και σήμερα αποφεύγει τη δημοσιότητα. Δεν θέλησε να χρησιμοποιήσει το όνομά του για να κερδίσει χρήματα από διαφημίσεις. Το 2011 ανακηρύχθηκε από την παγκόσμια ομοσπονδία ως ο κορυφαίος τοξότης του 20ού αιώνα αλλά αυτός, στη γειτονιά του, στο πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα είναι τόσο απλός όπως το 1969 όταν κέρδισε το λαχείο που τον έφερε στην κορυφή της τοξοβολίας.