Η καθημερινή ζωή στην Αθήνα τον περασμένο αιώνα

Η καθημερινή ζωή στην Αθήνα τον περασμένο αιώνα

2' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η ​​μισάνοιχτη μπαλκονόπορτα είναι από μόνη της ένα σύμβολο της Αθήνας. Ακούγεται πεζό ή ίσως ηττοπαθές, μπορεί ακόμη να ακουστεί και ως μια επισήμανση χωρίς διάθεση μεγαλείου, κυκλωμένη από το χρώμα της κοινοτοπίας. Εχω φωτογραφίσει δεκάδες μπαλκονόπορτες σε αστικές πολυκατοικίες, σε άσημα κτίρια, θαμπά και για τους πολλούς δίχως ενδιαφέρον. Κάθε μπαλκονόπορτα, όμως, μου θυμίζει την εντύπωση που προκαλεί σε ξένους επισκέπτες η θέα των αθηναϊκών μπαλκονιών, σε σημείο που να προβάλλουν αυτό το χαρακτηριστικό ως ταυτόσημο μιας αθηναϊκής καθημερινότητας.

Γι’ αυτό και, όταν στάθηκα μπροστά στα έργα του Μηνά Καμπιτάκη, που εκθέτει τώρα στην Gallery Genesis της οδού Χάρητος, ένιωσα πως η αφηγηματική τους φλέβα ήταν κατά πολύ πλουσιότερη από αυτό που εκ πρώτης όψεως ήταν διακριτό. Δεν έλεγε πουθενά ότι αυτά τα δωμάτια διαμερισμάτων, αυτά τα δάπεδα, τα παρκέ, οι σκιές στους τοίχους και η θέα στον δεντρόκηπο ενός ακάλυπτου ήταν Αθήνα. Υπήρχε όμως η βεβαιότητα. Υπήρχε η εσωτερική, βουβή συνθήκη, εκείνη της εξόρυξης των πιο μύχιων αναμνήσεων με το άρωμα του χρόνου που κύλησε σε αντίθετη ροή.

Για την Αθήνα του 20ού αιώνα δεν έχουν ακόμη γραφτεί όσα θα περίμενε κανείς, αλλά εν μέρει είναι φυσικό. Εχει, όμως, τεράστιο ενδιαφέρον ότι η Αθήνα του περασμένου αιώνα, η Αθήνα που έχει φωλιάσει σε κόγχες μνήμες και σε λίμνες βιωμάτων έχει αρχίσει και ζωγραφίζεται. Σκέφτομαι μια έκθεση στην Αθήνα του 2080 με θέμα «Η πόλη του 20ού αιώνα» με όλα αυτά τα έργα που παράγονται τα τελευταία χρόνια και τα οποία μιλούν για την Αθήνα της πρόσφατης μνήμης, για τα εσωτερικά των αθηναϊκών σπιτιών, την αστική εμπειρία, τις παιδικές ηλικίες που έγιναν γηρατειά. Κάπου εκεί, στα μάτια των μελλοντικών γενεών, τα έργα του Μηνά Καμπιτάκη, η «Μουσική Δωματίου», όπως ονόμασε την έκθεση η επιμελήτρια Ιρις Κρητικού, θα έχουν τη συνομιλία τους με τους επόμενους Αθηναίους, εκείνους που σήμερα δεν έχουν ακόμη γεννηθεί ή είναι νήπια και παιδιά σε σχολική ηλικία. Σε αυτούς τους κύκλους περιδίνησης της μνήμης προβάλλει πάντα η εσώτερη πόλη, εκείνη που, πέρα από αισθητικές φόρμες και επίπεδα κατανόησης, παραμένει πάντα μια πατρίδα.

Γι’ αυτήν την «πατρίδα», την αθηναϊκή, κοντοστάθηκα μπροστά στα έργα του Μηνά Καμπιτάκη και ας μην είναι αυτός ένας τρόπος να εκτιμήσει κανείς τη ζωγραφική και ας μην είναι μια έκθεση «αθηναϊκή» όπως τη φαντάζεται κανείς. Αλλά σε εκείνα τα δωμάτια των αθηναϊκών διαμερισμάτων, με εκείνα τα καρφιά χωρίς κάδρα και τους διακόπτες φωτισμού, με τη σκιά ενός δέντρου που διεκδικεί είσοδο στο σπίτι μέσα από την μπαλκονόπορτα της κρεβατοκάμαρας, στο σύθαμπο μιας διαρκούς όσο και ημιτελούς μετακόμισης, προβάλλει πάντα η κατανόηση της Αθήνας.

Και η κατανόηση αυτή είναι από μέσα προς τα έξω. Από το σπίτι προς τον δρόμο και όχι το αντίστροφο. Από αυτές τις κατόψεις, τις διαρρυθμίσεις και τους ορόφους των αθηναϊκών πολυκατοικιών, που με την πάροδο των δεκαετιών εξελίσσονται σε «Μέδουσες», σε σχεδίες με ναυαγούς αναμνήσεων. Σε κάθε περιήγηση σε οποιαδήποτε γειτονιά της Αθήνας, μια μπαλκονόπορτα θα ανοιγοκλείνει από ένα αόρατο χέρι και μια κουρτίνα θα ρυθμίζει την ένταση του άβατου. Αλλά αυτό που δεν βλέπει ο διαβάτης είναι οι μπαλκονόπορτες στους ακάλυπτους, εκεί όπου η Αθήνα χτίζει ιστορίες.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή