Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν σήμερα να σταματήσουν προσωρινά οι ενταξιακές συνομιλίες με την Τουρκία εξαιτίας της «δυσανάλογης» αντίδρασης της Άγκυρας στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου.
Το Ευρωκοινοβούλιο έχει εξεγερθεί εναντίον των μαζικών συλλήψεων στην Τουρκία, με τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ να δηλώνει ότι «δεν μπορούμε να συνεχίσουμε σαν να μην τρέχει τίποτα».
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισαν με πολύ μεγάλη πλειοψηφία υπέρ του μη δεσμευτικού αιτήματος για πάγωμα των διαπραγματεύσεων, το οποίο απευθύνουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, οι οποίες μάλλον δεν θα ανταποκριθούν στο αίτημα.
Αναλυτικά οι ψήφοι διαμορφώθηκαν ως εξής: 479 υπερ, 37 κατά και 107 αποχές.
Το ψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό, καθώς το Ευρωκοινοβούλιο δεν έχει αποφασιστικό ρόλο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με υποψήφια κράτη-μέλη. Βασίζεται όμως στην πρόβλεψη της παραγράφου 5 του διαπραγματευτικού πλαισίου, που ορίζει ότι «σε περίπτωση σοβαρής και διαρκούς παραβίασης στην Τουρκία των αρχών της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου, στις οποίες εδράζεται η Ένωση, η Επιτροπή, με δική της πρωτοβουλία ή κατόπιν αιτήματος του ενός τρίτου των κρατών μελών, συνιστά την αναστολή των διαπραγματεύσεων και προτείνει τους όρους για ενδεχόμενη επανάληψή τους».
Οι ευρωβουλευτές χαρακτηρίζουν το ψήφισμα «ένα συμβολικό πάγωμα» στις διαπραγματεύσεις που εκτυλίσσονται ήδη εδώ και 11 χρόνια, με τις δύο πλευρές να αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. ως κάτι πολύ μακρινό.
«Το Ευρωκοινοβούλιο καταδικάζει εμφατικά τα δυσανάλογα μέτρα καταστολής που επιβλήθηκαν στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα τον Ιούλιο», αναφέρει το ψήφισμα, ενώ σε άλλο σημείο επανέλαβε τη δέσμευση «να παραμείνει η Τουρκία προσδεδεμένη στην Ε.Ε.».
«Κόκκινο πανί» φαίνεται να είναι η πιθανή επαναφορά της θανατικής ποινής από την τουρκική κυβέρνηση, η οποία, σύμφωνα με τους Ευρωβουλευτές, «θα οδηγούσε αναγκαστικά σε επίσημη διακοπή της ενταξιακής διαδικασίας, καθώς η κατηγορηματική απόρριψη της θανατικής ποινής αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του κεκτημένου της Ένωσης».
Η δυσαρέσκεια απέναντι στην Τουρκία και τις πρακτικές της έχει ενταθεί μέσα στο 2016, με την Αυστρία να καλεί πρώτη για πλήρες «πάγωμα» των διαπραγματεύσεων για ένταξη.
Η Γερμανία, η Γαλλία και αρκετά ακόμα κράτη-μέλη αντιθέτως τάσσονται υπέρ μετριοπαθών λύσεων και στηρίζουν τη συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης, φοβούμενα πως μία πλήρης ρήξη θα οδηγήσει στην ακύρωση της συμφωνίας για το προσφυγικό, οδηγώντας σε ανεξέλεγκτα προσφυγικά κύματα προς την Ε.Ε.
Μάλιστα η αρχηγός των Πρασίνων, Ευρωβουλευτής και υποψήφια πρόεδρος της Κομισιόν, Σκα Κέλλερ, δήλωσε βγαίνοντας από την ψηφοφορία: «Η συμφωνία με την Τουρκία για το προσφυγικό είναι ένα εργαλείο εναντίον μας που μόνοι μας παραχωρήσαμε στον Ερντογάν».
Οι αρχηγοί των κρατών-μελών έχουν προγραμματίσει να συζητήσουν το θέμα της Τουρκίας στην επόμενη τακτική Σύνοδο στις Βρυξέλλες, στις 15 και 16 Δεκεμβρίου.
Αξίζει να σημειωθεί πως στο ψήφισμα, ύστερα από πρωτοβουλία του Μανώλη Κεφαλογιάννη, προστέθηκε τροπολογία σύμφωνα με την οποία οι Ευρωβουλευτές εκφράζουν «την έντονη ανησυχία τους για τις δηλώσεις που αμφισβητούν τη Συνθήκη της Λωζάννης, η οποία καθορίζει τα σύνορα της σύγχρονης Τουρκίας και έχει συμβάλλει στη διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή επί σχεδόν ένα αιώνα».
Αντιδράσεις από την Τουρκία
Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση υφίστανται ήδη πιέσεις και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ψηφίσει υπέρ της προσωρινής διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Άγκυρα δεν έχει σημασία, υποστήριξε ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ.
«Αναμένουμε από τους Ευρωπαίους ηγέτες να αντισταθούν σε αυτήν την έλλειψη οράματος. Η ΕΕ θα πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να συνεχίσει το μελλοντικό όραμά με την Τουρκία ή χωρίς αυτήν», είπε μιλώντας σε δημοσιογράφους στην Άγκυρα.
Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας, Ομέρ Τσελίκ, είχε δηλώσει νωρίτερα ότι «το Ευρωκοινοβούλιο πρέπει να προσέχει τη γλώσσα που χρησιμοποιεί όταν μιλάει για τον πρόεδρο Ερντογάν».
«Το Ευρωκοινοβούλιο θολώνει και χάνει τον στόχο του σε ό,τι αφορά την Τουρκία. Η σημερινή ψηφοφορία παραβιάζει τις θεμελιώσεις αρχές της Ε.Ε., γι' αυτό και δεν την παίρνουμε σοβαρά», προσέθεσε.
«Το λέω εκ των προτέρων, αυτή η ψηφοφορία, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμά της, δεν έχει καμία αξία για εμάς», δήλωσε ο Ερντογάν στον Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης, ενώ προειδοποίησε πως η Ένωση θα πρέπει «να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις συνέπειες» μιας τέτοιας επιλογής.
Μία ημέρα νωρίτερα ο Ερντογάν είχε δηλώσει πως «η Τουρκία δεν θα ενταχθεί στην Ε.Ε. με κάθε κόστος», προτείνοντας ως εναλλακτική την ένταξη της χώρας στην οικονομική και αμυντική συμμαχία «Σανγκάι 5», στην οποία τα νήματα κινούν Ρωσία και Κίνα.