ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Εν αναμονή των νέων προτάσεων των Ευρωπαίων για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) έχει αναπτύξει τις δικές του ιδέες με τις οποίες θα προσέλθει στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου. Η προτίμησή του είναι να «κλειδώσει» το ελληνικό χρέος στα σημερινά, ιστορικά χαμηλά επιτόκια για πολλές δεκαετίες. Οπως σημειώνει πηγή της «Κ», αυτό «θα μείωνε δραστικά την καθαρή παρούσα αξία του χρέους, έχοντας την ίδια επίδραση με ένα “κούρεμα” για τη βιωσιμότητά του», καθώς το σημερινό μοντέλο που χρησιμοποιεί το ΔΝΤ προβλέπει σταδιακή αύξηση των επιτοκίων τα επόμενα χρόνια.
Μια άλλη, ακόμη πιο ριζική, εκδοχή αυτής της ιδέας παρουσίασε πρόσφατα πρώην στέλεχος του Ταμείου: την πληρωμή μόνο ενός χαμηλού επιτοκίου για το ελληνικό χρέος στο διηνεκές, χωρίς δηλαδή να χρειασθεί ποτέ η αποπληρωμή του κεφαλαίου. Οπως μάλιστα λέει στην «Κ» ο συνεργάτης του Ινστιτούτου Peterson και πρώην υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Εντουιν Τρούμαν, «αυτή είναι η μόνη λογική ιδέα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για την Ελλάδα να πληρώσει το κεφάλαιο του χρέους της, αυτό θα μειωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ καθώς η οικονομία θα αναπτύσσεται. Η Ελλάδα χρειάζεται να δεσμευθεί ότι θα πληρώνει το επιτόκιο ως consol (σ.σ.: όπως ονομάζονται τα αντίστοιχα βρετανικά ομόλογα)».
Το ΔΝΤ έχει δηλώσει έτοιμο να συζητήσει τις νέες ιδέες των Ευρωπαίων για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα μείωσης του χρέους οποιαδήποτε στιγμή. Οπως φάνηκε μάλιστα την περασμένη εβδομάδα με τις διαρροές για συνεδρίαση του Washington Group, αυτό θα περιελάμβανε ακόμη και την ημέρα των Ευχαριστιών, που είναι ίσως η σημαντικότερη αργία στις ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, εκπρόσωπος του ΔΝΤ έχει δηλώσει ότι καλωσορίζει όλες τις νέες ιδέες και επιμένει πως όσο πιο σύντομα υπάρχει συμφωνία τόσο το καλύτερο.
Το ΔΝΤ θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να επιτύχει βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς μεγαλύτερη ρύθμιση του χρέους, ακόμη και αν δείξει μια ανάκαμψη τα αμέσως επόμενα χρόνια ή και αν καταφέρει να βγει στις αγορές.
Αντίθετα, χρειάζεται μια πολύ μακροπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης του χρέους της με ρεαλιστικούς στόχους, ώστε να καταφέρει κάποια στιγμή να το αναχρηματοδοτεί ξανά πλήρως από τις αγορές. Οπως έχει τονίσει, εάν υιοθετηθεί η υπόθεσή του για μακροπρόθεσμα πρωτογενή πλεονάσματα μόλις 1,5% του ΑΕΠ, δεν θα ζητήσει άλλα μέτρα ή λιτότητα. Αυτό, ωστόσο, δεν είναι εφικτό, καθώς το πρόγραμμα του ESM προβλέπει πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Για τον λόγο αυτό, το ΔΝΤ ζητεί επιπλέον μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα, στο ασφαλιστικό και στο φορολογικό σύστημα, και θέλει να δει ποιες θα είναι αυτές ώστε να είναι ρεαλιστικοί οι υψηλότεροι στόχοι για τα δημοσιονομικά πλεονάσματα. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση τονίζει ότι δεν ζητεί επιπλέον λιτότητα.
Καθώς μάλιστα κάποιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θεωρεί απαραίτητες μπορεί να πλήξουν βραχυπρόθεσμα την οικονομία και να καθυστερήσουν την ανάκαμψη, εμφανίζεται έτοιμο να συμφωνήσει στη σταδιακή εφαρμογή τους ώστε να μην έχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις κατά τα επόμενα δύο χρόνια. Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ, είχε δηλώσει μάλιστα στη Βοστώνη ότι θα μπορούσε κανείς να επιλέξει να καθυστερήσει μια νέα μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος στην Ελλάδα, ώστε να μην επιτείνει περαιτέρω την ύφεση.
Με δεδομένο ότι οι συντάξεις παίζουν στη χώρα και τον ρόλο της κοινωνικής πρόνοιας για τους πιο αδύναμους, μια καθυστέρηση στην εκ νέου περικοπή τους θα έδινε χρόνο στην κυβέρνηση να εφαρμόσει και τις προωθούμενες αλλαγές στα κοινωνικά επιδόματα ώστε να είναι πιο στοχευμένα. Το τι συνδυασμό θα επιλέξει εξαρτάται από τις πολιτικές προτεραιότητες της κυβέρνησης, ωστόσο στο ΔΝΤ επιμένουν στη λογική της μείωσης του αφορολογήτου για να μην εξαιρείται από τη φορολογία το 60% των νοικοκυριών, όπως υπολογίζουν ότι συμβαίνει σήμερα.
Τον Δεκέμβριο αναμένεται να παρουσιάσει εξάλλου την ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, μαζί με την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας που έκανε τον Σεπτέμβριο. Και όταν «κλειδώσει» ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα, θα υπάρξει μια νέα ανάλυση πάνω στην οποία θα βασιστεί ώστε να αποφασίσει εάν θα συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.