«Αν η τέχνη είναι το έργο, η Ιστορία είναι η σκηνή. Το διάμεσο ανάμεσα στο έργο και τη σκηνή είναι ο άνθρωπος και ανάμεσα στην τέχνη και την Ιστορία το έργο». Το διάμεσο, μέσα από την πολιτιστική και εικαστική πραγματικότητα μιας από τις πλέον βάρβαρες περιόδους της δυτικής και πανανθρώπινης Ιστορίας, της δεκαετίας 1940-1950, ανιχνεύει στη νέα του έκθεση με τίτλο «Διαιρεμένες μνήμες 1940-1950. Η απόσταση ανάμεσα στην ιστορία και το βίωμα» το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης. Θα την εγκαινιάσουν την ερχόμενη Κυριακή (12.45 μ.μ.) δύο υπουργοί Εξωτερικών: ο δρ Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ της Γερμανίας και ο Ελληνας ομόλογός του Νίκος Κοτζιάς, με την παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου.
Το αμείωτο ενδιαφέρον της ιστορικής έρευνας για την περίοδο αυτή, οι μαρτυρίες και τα τεκμήρια που έρχονται διαρκώς στο φως, αλλά και τα ερωτήματα που θέτει η τέχνη για τις βιαιότητες, τη ζωή και τον θάνατο φέρνουν τον θεατή απέναντι σε ιστορικά γεγονότα που σε μεγάλο βαθμό παραμένουν εκκρεμή, όπως η μετάλλαξη της ελληνικής κοινωνίας μέσα από την περίπτωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Εργα ζωγραφικής, σχέδια, φωτογραφία, γλυπτική, αφίσες, γελοιογραφία, βίντεο, λευκώματα συνθέτουν το σκηνικό της ιστορικής περιόδου στους δύο ορόφους του ΜΜΣΤ.
Είναι μια σύνθετη έκθεση με πολλαπλές αφηγήσεις και αναγνώσεις. Κατ’ αρχάς της ίδιας της Ιστορίας: ξένη κατοχή, αντίσταση, γενοκτονία, πείνα, αυθαιρεσίες, βιαιότητες εκ μέρους των κατοχικών δυνάμεων –με πιο δραματική πτυχή της την εξόντωση της πλειονότητας του εβραϊκού πληθυσμού– εμφύλια σύγκρουση. Μέσα στη γενική συσκότιση αναδεικνύονται η στάση και η αντίσταση των καλλιτεχνών και των πνευματικών ανθρώπων με την τέχνη «ως ένα ανοικτό παράθυρο φωτός», τα περιοδικά, οι εκδόσεις, οι εκθέσεις, οι εκδηλώσεις, το θέατρο, όπου συναντάει κανείς τις πιο φιλόδοξες, τολμηρές ανθρώπινες και ευρηματικές στάσεις αντίστασης.
Ανάμεσά τους, ανέκδοτα ιστορικά τεκμήρια που φέρνει στο φως το Εβραϊκό Μουσείο (σε επιμέλεια Βαγγέλη Χεκίμογλου) για να διηγηθεί την πορεία του εβραϊκού πληθυσμού στη Θεσσαλονίκη. Από τη δεκαετία του ’30 ώς τη γερμανική κατοχή, με έμφαση στον τοπικό δωσιλογισμό, την αποδόμηση του εβραϊκού νεκροταφείου, το χρονικό του εκτοπισμού στα στρατόπεδα του θανάτου, τη λεηλασία των εβραϊκών περιουσιών, τη «διαγραφή» τους από τα τοπικά μητρώα, την απόλυση Εβραίων υπαλλήλων από τον δήμο λόγω «αυθαιρέτου και αδικαιολογήτου απουσίας» (!) όταν είχαν εκτοπιστεί στα γκέτο.
Εργα τέχνης και τεκμήρια από ιδιωτικά και δημόσια αρχεία έχουν επιλεγεί όχι τόσο για να διηγηθούν την ιστορία της τέχνης και της έκφρασης την περίοδο αυτή, αλλά ως κραυγή του ανθρώπου μπροστά στη φρίκη του πολέμου. Δείχνουν στον θεατή πώς ένα βίωμα εγγράφεται μέσα στην Ιστορία, εξηγεί ο Ντένης Ζαχαρόπουλος, που υπογράφει την επιμέλεια με τη Θούλη Μισιρλόγλου. Από το ογκώδες υλικό που επέλεξε η επιστημονική ομάδα, διαφαίνεται ότι, όσο κι αν διαχωρίζονται οι απόψεις και οι αφηγήσεις ως προς τα ειδικά θέματα ακόμη και ως προς τα ιδεολογήματα, οι άνθρωποι συναινούν στην άρνηση της βίας, της βαρβαρότητας, του εμφυλίου.
Η έκθεση του Γερμανικού Ινστιτούτου Goethe Θεσσαλονίκης «Διαιρεμένες μνήμες 1940-1950. Η απόσταση ανάμεσα στην ιστορία και στο βίωμα» αποτελεί συνδιοργάνωση του ΜΜΣΤ, του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης και του Deutsches Historisches Museum του Βερολίνου.