Η «Δασκάλα» (***) του Τσέχου σκηνοθέτη Γιαν Χρεμπέκ ξεχωρίζει ανάμεσα στις αποψινές πρεμιέρες. Μικρού εμπορικού βεληνεκούς ταινία, αλλά με ψυχή: την πρωταγωνίστριά της Ζουζάνα Μορέρι. Αγνωστη ηθοποιός, που η ερμηνεία της ανεβάζει ψηλά τον πήχυ.
Ο Χρεμπέκ επιστρέφει στις αρχές της δεκαετίας του ’80, λίγο πριν από τη σοβιετική περεστρόικα, για να μας αφηγηθεί μια γλυκόπικρη ιστορία γύρω από τον φόβο και τη σιωπή. Μοχλός της μυθοπλασίας είναι η διαφθορά. Η ιστορία διαδραματίζεται το 1983 στην Μπρατισλάβα της Σλοβακίας.
Σε ένα δημοτικό σχολείο της πόλης έρχεται καινούργια δασκάλα, η κυρία Μαρία, χήρα στρατιωτικού, καλοσυνάτη και ευχάριστη εκ πρώτης όψεως. Στην πρώτη συνάντησή της με τα παιδιά της τάξης που ανέλαβε, ζητάει να μάθει το επαγγελματικό προφίλ των γονιών τους. Τις επόμενες εβδομάδες, με πρόσχημα την πρόοδο των παιδιών, έρχεται σε επαφή μαζί τους για να ζητήσει χάρες ή εκδουλεύσεις. Για παράδειγμα, ένας άσημος λογιστής στο αεροδρόμιο της πόλης θα πρέπει να βρει τρόπο για να φθάσουν φρέσκα τα κρουασάν της στην αδελφή της που είναι παντρεμένη στη Μόσχα.
Αλίμονο σε όποιον αρνηθεί ή προφασιστεί δυσκολία, το παιδί του θα έχει τύχη αντικαθεστωτικού. Παρέλειψα να σημειώσω πως η υπερεξουσία αυτής της λιλιπούτειας Μαρίας Αντουανέτας πηγάζει από τη θέση της στη γραφειοκρατία του κόμματος.
Ολα αυτά τα πληροφορούμαστε αποσπασματικά, σε φλας μπακ. Σε ενεστώτα χρόνο, οι γονείς όλων των παιδιών της τάξης κάνουν συνέλευση, με θέμα τις αυθαιρεσίες της δασκάλας, κατόπιν καταγγελίας δύο οικογενειών. Η συζήτησή τους, αποκαλυπτική για την κατάσταση που επικρατούσε στην κοινωνία της τότε Τσεχοσλοβακίας, θυμίζει το δικαστικό δράμα του Σίντεϊ Λιούμετ «12 ένορκοι».
Το σενάριο είναι καλογραμμένο και η λιτή σκηνοθεσία ισορροπημένη ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία. Ομως το σύγχρονο τσεχικό σινεμά, του οποίου σημαντικός εκπρόσωπος είναι ο Χρεμπέκ, έχει δυσκολία να ξεφύγει από το παρελθόν και να αντιμετωπίσει με αμεσότητα την πραγματικότητα γύρω του. Ο ίδιος ο Χρεμπέκ λέει σε συνέντευξή του ότι και σήμερα «η διαφθορά έχει εισχωρήσει σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας».
Στο παρελθόν μας γυρίζει και η «Επίσημη ιστορία» (***), πολιτικό δράμα του Αργεντίνου Λουίς Πουέντζο που προβάλλεται σε επανέκδοση. Γυρίστηκε το 1985 και έγινε διεθνώς γνωστή και χάρη στο Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Η Αλίσια (η Νόρμα Αλεάντρο δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας) ζει στο Μπουένος Αϊρες και διδάσκει Ιστορία. Μια μέρα αρχίζει να υποψιάζεται ότι η υιοθετημένη κόρη της είναι παιδί θυμάτων της χούντας, που «εξαφάνισε» δεκάδες χιλιάδες πολίτες.
Στην «Εγκλωβισμένη» (*) του Φάρεν Μπλάκμπερν, η Ναόμι Γιουότς ερμηνεύει έναν αδιάφορο ρόλο σε ένα θρίλερ μπλοκαρισμένο σε κλισέ από το πρώτο ημίωρό του. Μια παιδοψυχίατρος ζει στο απομονωμένο σπίτι της στο δάσος φροντίζοντας τον έφηβο γιο της. Το παιδί έχει μείνει ανάπηρο σε τροχαίο, στο οποίο ο σύζυγός της σκοτώθηκε. Η γυναίκα αρχίζει να βλέπει «φαντάσματα» ενώ μια καταιγίδα πλησιάζει.
Στο «Lion», ο σκηνοθέτης Γκαρθ Ντέιβις αφηγείται την οδύσσεια ενός υιοθετημένου νεαρού που θέλει επιστρέψει στους φυσικούς του γονείς. Πρόκειται για αληθινή ιστορία. Παίζουν: Ντεβ Πατέλ, Νικόλ Κίντμαν, Ρούνι Μάρα.
Στο ντοκιμαντέρ «Εντουαρντ Σνόουντεν: Citizenfour» (***) η Λόρα Πόιτρας περιστρέφεται γύρω από το πολύκροτο σκάνδαλο παρακολουθήσεων και υποκλοπών τηλεπικοινωνιών από την αμερικανική NSA. Βραβεύθηκε με Οσκαρ.
Προβάλλονται επίσης το τέταρτο σίκουελ του «Underworld» (με βρικόλακες και λυκάνθρωπους) και η ελληνική φαρσοκωμωδία «The Bachelor» του Αντώνη Σωτηρόπουλου.