Σχέδιο κρατικής διάσωσης της τράπεζας Monte dei Paschi di Siena ετοιμάζει πυρετωδώς το ιταλικό υπουργείο Οικονομικών καθώς φαίνεται ότι σβήνουν και οι τελευταίες ελπίδες για ανακεφαλαιοποίηση της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας με 5 δισ. ευρώ από ιδιώτες επενδυτές. Οι μετοχές των ιταλικών τραπεζών έκλεισαν χθες με εκρηκτική άνοδο διότι οι επενδυτές ελπίζουν πως το σχέδιο κρατικής διάσωσης της Monte Paschi θα περιορίσει την αναταραχή ενώ θετικά λειτουργεί και η προσδοκία πως η ΕΚΤ θα επεκτείνει, την Πέμπτη, για ακόμη έξι μήνες μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2017 το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του πρακτορείου Reuters, το ιταλικό υπουργείο Οικονομικών εξετάζει το ενδεχόμενο να αυξήσει το ποσοστό που κατέχει στην Monte Paschi μέσω της αγοράς ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης από μικροεπενδυτές. Στη συνέχεια θα μετατρέψει τα ομόλογα σε μετοχές ώστε να ενισχυθεί το κεφάλαιο της προβληματικής τράπεζας όπως έχει απαιτήσει η ΕΚΤ.
Το σχέδιο προσφέρει το πολύ σημαντικό πολιτικό πλεονέκτημα πως δεν θα «κουρευτούν» μικροεπενδυτές, κάτι που θα μπορούσε να ενισχύσει ευρωσκεπικιστικά κόμματα όπως το κίνημα των Πέντε Αστέρων. Αγοράζοντας τα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης που κατέχουν οι μικροεπενδυτές στην ονομαστική τους αξία και μετατρέποντας τα σε μετοχές θα είναι το ιταλικό δημόσιο αυτό που θα επωμιστεί την όποια ζημιά.
«Η κυβέρνηση είναι έτοιμη και θα εφαρμόσει το σχέδιο αν χρειαστεί», δήλωσε αξιωματούχος της ιταλικής κυβέρνησης στο Reuters διατηρώντας την ανωνυμία του.
Μια πιθανή ένσταση που θα μπορούσαν να προβάλουν οι Βρυξέλλες και η Φρανκφούρτη είναι ότι η αγορά των ομολόγων από το ιταλικό δημόσιο δεν γίνεται στις τιμές της αγοράς και ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημοσίου χρέους της Ιταλίας.
Μια δεύτερη ένσταση θα μπορούσε να είναι ότι παρακάμπτεται ουσιαστικά το πνεύμα της οδηγίας bail-in («κουρέματος») σύμφωνα με την οποία ιδιώτες επενδυτές θα πρέπει να επωμιστούν μέρος του κόστους διάσωσης μιας τράπεζας. Σήμερα υπάρχουν περίπου 40 χιλιάδες μικροεπενδυτές που κατέχουν ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης της Monte Paschi συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη εγκρίνει σχέδιο προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης της Monte Paschi, το οποίο προβλέπει κρατική διάσωση, «κούρεμα» επενδυτών που κατέχουν ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης (junior bondholders) μέσω της μετατροπής των ομολόγων που κατέχουν σε μετοχές της τράπεζας και αποζημίωση μικροεπενδυτών τους οποίους είχαν εξαπατήσει οι τραπεζίτες τους τα προηγούμενα χρόνια πείθοντας τους να μετατρέψουν τις καταθέσεις τους σε ομόλογα.
Στην περίπτωση που η Ρώμη αναγκαστεί να ζητήσει τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) τότε το «κούρεμα» που θα κληθεί να επιβάλει σε επενδυτές θα είναι πολύ μεγαλύτερο και θα φτάνει το 8% του κόστους διάσωσης.