Ηταν την περασμένη άνοιξη όταν οι ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου, μέσα από τη δράση «12 ώρες στο δωμάτιο του Σαίξπηρ», γέμισαν την Ομόνοια από κόσμο. Περαστικοί, περίεργοι αλλά και θεατρόφιλοι σχημάτισαν ουρές στην πλατεία. Το αφιέρωμα στα 400 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή και συγγραφέα είχε μεγάλη ανταπόκριση στο κοινό. Εκείνο όμως που άφησε στην Εφη Θεοδώρου ήταν η εικόνα μιας γυναίκας που ήρθε κουβαλώντας τα ψώνια της από την οδό Αθήνας και για πρώτη φορά στη ζωή της γεύτηκε τη μαγεία του θεάτρου και του λόγου.
Τέτοια βλέμματα συγκίνησης και ευχαρίστησης αναζητούσε και το περασμένο Σαββατοκύριακο ανάμεσα στους θεατές της κινούμενης εγκατάστασης του Εθνικού στην ίδια πλατεία.
Ανθρώπους που άκουσαν αποσπάσματα από πεζογραφήματα του Γιώργου Ιωάννου και του Μένη Κουμανταρέα, ποιήματα του Γιάννη Βαρβέρη, του Κωνσταντίνου Καβάφη. Σήμερα όπως κι αύριο Κυριακή το κοντέινερ του Δήμου Αθηναίων από τις 12 έως τις 3 το μεσημέρι βρίσκεται στη Φωκίωνος Νέγρη, μπροστά στην ανακαινισμένη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης. Στις 17 και 18/12 στον σταθμό του Ηλεκτρικού στο Θησείο και στις 27 και 28 ανάμεσα στη Νομική Σχολή και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου.
«Σε κρίσιμες περιόδους, το θέατρο βγαίνει από τα τείχη, πάει να συναντήσει το κοινό στους χώρους όπου συχνάζει, έξω από το προστατευμένο περιβάλλον του θεάτρου. Αυτό γινόταν και σε άλλες περιόδους της ιστορίας του θεάτρου, όπως το 1970 στη Γαλλία. Υπάρχει άλλωστε η τάση το θέατρο να αναζητεί νέο κοινό, μέσα από άλλες φόρμες», λέει στην «Κ» η σκηνοθέτις Εφη Θεοδώρου, η οποία έχει την επιμέλεια της δράσης, ενώ η Ελένη Μανωλοπούλου το σκηνογραφικό μέρος. Δεν έχει σημασία που είναι αναγνώσεις. «Είναι συγκλονιστικό να παρατηρείς τι κάνει το παλλόμενο σώμα του ηθοποιού δίπλα σε 22 θεατές».
Δεν είναι μόνο οι θεατρόφιλοι που συμμετέχουν στις δράσεις αυτές, αλλά και κόσμος που δεν είχε πατήσει ποτέ το πόδι του σε θεατρική αίθουσα. Υπήρξε θεατής που έπαιρνε δελτία από τους χώρους της δράσης και έμπαινε και ξανάμπαινε στο κοντέινερ, θέλοντας να ξαναζήσει το 20λεπτο. «Στην πρώτη μας πρόβα στην Ομόνοια ένας κύριος χτύπησε το μικρό παραθυράκι λέγοντάς μας: «Πρέπει να ακούγονται αυτά;» ανήσυχος για την ιδιωτικότητα της στιγμής. Δεν γνώριζε τι σημαίνει θεατρική δράση. Ενας άλλος συστήθηκε ποιητής. «Ολο Καβάφη διαβάζετε, τους ίδιους και τους ίδιους ποιητές». Υπάρχει λοιπόν κόσμος που θέλει να εμπλακεί σε αυτή την καλλιτεχνική ζύμωση».
Πιο δειλά, όμως, πλησιάζουν και οι μετανάστες –κυρίως με τις οικογένειές τους– αυτές τις δράσεις. «Τα μάτια των ανθρώπων καθρεφτίζουν τα συναισθήματα. Εχουν απόλυτο σεβασμό οι απλοί άνθρωποι, όπως η κυρία με τα ψώνια από την οδό Αθηνάς. Μερικές φορές όλοι εμείς απλουστεύουμε τα πράγματα λέγοντας “αυτά είναι για λίγους”. Δεν είναι έτσι. Οταν κάνεις καλά τη δουλειά σου, το κοινό έρχεται κοντά σου όπως οι πεταλούδες τις νύχτες στις αναμμένες λάμπες των σπιτιών». Σε κάθε στάση οι ηθοποιοί αλλάζουν. Στην Κυψέλη σήμερα και αύριο η Υρώ Μανέ, ο Βασίλης Μαγουλιώτης, η Μαρία Ζορμπά και ο Γιάννης Νιάρρος διαβάζουν αποσπάσματα από την «Κυρία Κούλα» του Μένη Κουμανταρέα, τη «Γραμμή του ορίζοντος» του Χρήστου Βακαλόπουλου καθώς και ποίηση της Κικής Δημουλά.
Για την Εφη Θεοδώρου, η συγκίνηση για την πόλη έχει ιδιαίτερη σημασία. Το ίδιο το υλικό που χρησιμοποιούν οι ηθοποιοί ανάλογα με τη γειτονιά δίνει εικόνες της, πλάθοντας ιστορίες. Ο Σεφέρης για την Ακρόπολη, ο Χρηστομάνος για μια περιοχή από του Φιλοπάππου ώς το Μεταξουργείο, ο Τσίρκας για τα σοκάκια της Νεάπολης, ο Θανάσης Τζαβάρας για την Ιπποκράτους… «Αυτό το εγχείρημα φτιάχνει μια μυθολογία της πόλης που ζούμε καθώς μέσα από τα αναγνώσματα αναβιώνουν περιοχές με το ιδιαίτερο χρώμα τους και τις αισθήσεις τους. «Μ’ αυτό το άρωμα της λεμονιάς που αποδρά από το Οφθαλμιατρείο», γράφει η Κική Δημουλά στο «Στάσις Ακαδημίας». Ετσι θυμόμαστε ή γνωρίζουμε και αγαπάμε αυτή την πόλη με διαφορετικό τρόπο, αυτό που ορίζει η ποίηση γίνεται ένας ζωντανός μύθος».
Είναι γνωστή η αγάπη της για τη λογοτεχνία στο θέατρο. Μάλιστα, αυτόν τον καιρό ετοιμάζεται για το ανέβασμα της «Λέσχης» του Τσίρκα στο Θέατρο Τέχνης. Στο «Κοντέινερ», όμως, την ενέπνευσε και το βιβλίο «Αθήνα. Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία», του Θανάση Γιοχάλα και της Τόνιας Καφετζάκη. Τη βοήθησε επίσης και η συζήτηση που είχε με τους συγγραφείς.
Το «Κοντέινερ», η ιδέα της Λουίζας Αρκουμανέα, ξεκίνησε σαν μια γιορτή με το 12ωρο του Σαίξπηρ. Ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιθαβινός (συμμετείχε κι αυτός το περασμένο Σάββατο) και ο δήμαρχος Γιώργος Καμίνης θέλουν να συνεχίσουν τη δράση. Θα μπορούσε πράγματι να γίνει κάτι πιο μόνιμο. Να εξεταστούν τα προσβάσιμα σημεία της πόλης (δεν είναι εύκολη η μετακίνησή του στους γεμάτους εμπόδια δρόμους) και να εγκαταστήσουν το κοντέινερ για ένα μήνα σε κάθε γειτονιά. Από το Μεταξουργείο και τον Αγιο Παντελεήμονα μέχρι το Παγκράτι. Είναι μία από τις καλύτερες δράσεις του Εθνικού Θεάτρου. Θα μπορούσε ακόμη και να φορτωθεί το κοντέινερ σε ένα φορτηγό και να μετακινείται με λιγότερο κόστος στις γειτονιές. Πάνω απ’ όλα δεν πρέπει να ξεχαστεί.