Ευρωπαϊκά λάθη και ελληνικές ευθύνες

Ευρωπαϊκά λάθη και ελληνικές ευθύνες

3' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Περισσότερο από μισόν αιώνα τα χριστιανοδημοκρατικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα στην Ευρώπη εναλλάσσονταν ομαλά στην εξουσία. Το σύστημα αυτό απειλείται άμεσα λόγω της εκλογικής ανόδου αντισυστημικών κομμάτων. Η απήχησή τους, τουλάχιστον στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, οφείλεται και στην αντιμεταναστευτική ρητορική τους. Η ευρωπαϊκή πολιτική καθεστηκυία τάξη θεωρεί ότι εάν περιοριστούν οι μεταναστευτικές ροές προς την Ε.Ε., θα μπορέσει να επιβιώσει.

Λόγω της πλήρους διαλύσεως κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2015 της διαχειρίσεως μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, η Ελλάδα κατέστη η κατ’ εξοχήν χώρα ενδιαφέροντος του ευρωπαϊκού κατεστημένου.

• Αρχικώς, τον Ιούλιο του 2015, θεώρησαν ότι η λύση είναι τα hotspots και μας τα επέβαλαν.

• Τον Οκτώβριο μας υποχρέωσαν να δημιουργήσουμε εντός τριμήνου 50.000 θέσεις φιλοξενίας.

• Ακολούθησε το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου τον Φεβρουάριο του 2016.

• Η ΝΑΤΟϊκή επιχείρηση στο Αιγαίο ξεκίνησε τον Μάρτιο και συνοδεύθηκε από τη «συμφωνία» Ε.Ε. – Τουρκίας.

• Τον Μάιο του 2016 ανεστάλη η Συνθήκη Σένγκεν για σειρά χωρών με την επίκληση της αδυναμίας της Ελλάδος να ελέγξει αποτελεσματικά τους εισερχομένους.

• Τέλος, τον Σεπτέμβριο του 2016 ξεκίνησε τη λειτουργία της η νέα ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή.

Απ’ όλα αυτά τα μέτρα, τα πιο αποτελεσματικά ήταν πρωτίστως η απόφαση της Τουρκίας να διακόψει τις ροές στο πλαίσιο της «συμφωνίας» με την Ε.Ε. και δευτερευόντως το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου.

Η Ελλάδα παραμένει υπό τον μεγεθυντικό φακό των λοιπών Ευρωπαίων. Η κριτική τους, πλέον, επικεντρώνεται στη διαχείριση όσων είναι εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα. Οι ευθύνες δεν βαραίνουν μόνον τη δική μας πλευρά. Οι Ευρωπαίοι με τη «συμφωνία» Ε.Ε. – Τουρκίας υποτίμησαν τη δυνατότητα υποβολής αιτημάτων ασύλου από τους νεοεισερχομένους, που καθυστερεί τρομερά τη διαδικασία.

Μέχρι να εξεταστεί η αίτηση ασύλου οι εισερχόμενοι παραμένουν στα νησιά. Για την πολύμηνη διαμονή τους χρησιμοποιούνται τα hotspots, που βάσει του αρχικού σχεδιασμού της Ε.Ε. έπρεπε να είναι χώροι ολιγοήμερης παραμονής. Αυτό έχει επιβεβαιώσει τους χειρότερους φόβους των νησιωτών ,που αρνούνταν τη δημιουργία hotspots με το επιχείρημα ακριβώς ότι θα μετατρέπονταν σε δομές μόνιμης διαμονής. Το επόμενο σημείο που βαρύνει τους Ευρωπαίους είναι η υπόσχεσή τους για γενναία βοήθεια σε προσωπικό για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου. Στην Ελλάδα δεν έχει φτάσει ούτε το 10% του προσωπικού που είχε υποσχεθεί να στείλει ως βοήθεια η Επιτροπή τον Μάρτιο! Τέλος, πάσχει τρομερά και το θέμα της μετεγκαταστάσεως προσφύγων σε άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Ελληνικές αγκυλώσεις

Η ελληνική πλευρά βαρύνεται με τις αργές διαδικασίες εξετάσεως των αιτημάτων ασύλου αλλά και ιδεολογικές αγκυλώσεις. Στη Γερμανία, επί παραδείγματι, παρά το ειδεχθές παρελθόν της, θεωρείται φυσιολογικό Γερμανοί στρατιώτες να εξετάζουν αιτήματα ασύλου.

Επιπλέον, δεν υπάρχει δεύτερος βαθμός εξετάσεως αιτημάτων ασύλου. Οσοι θεωρούν ότι αδικήθηκαν μπορούν να προσφύγουν μόνο στα γερμανικά δικαστήρια. Αντιθέτως, εμείς μέχρι προσφάτως είχαμε βάλει τη μισή ελληνική διανόηση να επιλέξει τα μέλη των δευτεροβάθμιων επιτροπών εξετάσεως ασύλου.

Ενα πρώτο θετικό βήμα έγινε με τη σύσταση 6 νέων επιτροπών ασύλου, στις οποίες συμμετέχουν εν ενεργεία διοικητικοί δικαστές. Οι επιτροπές, όμως, πρέπει να πενταπλασιαστούν εάν θέλουμε να έχουμε άμεσα αποτελέσματα. Ας χρησιμοποιήσουμε και προσφάτως συνταξιοδοτηθέντες διοικητικούς δικαστές (φροντίζοντας να λύσουμε το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί με τη σύνταξή τους από την αμοιβή που θα παίρνουν). Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει επικοινωνιακά να τονίσει ότι δεν μας έχουν στείλει προσωπικό για το άσυλο. Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξακολουθούν να νομίζουν ότι δεν θέλουμε βοήθεια.

Οι δομές που δημιουργήθηκαν στα νησιά κατά τη διάρκεια του χειμώνα στενάζουν, φιλοξενώντας διπλάσιο αριθμό ατόμων από τις προδιαγραφές τους. Πρέπει άμεσα να αποσυμφορηθούν. Λόγω της κακής προϊστορίας με τα hotspots είναι εξαιρετικά δύσκολο να δημιουργηθούν άλλοι χώροι στα νησιά. Η μεταφορά, όμως, προσφύγων/μεταναστών στην ηπειρωτική Ελλάδα έχει θεωρηθεί ότι συνιστά παραβίαση της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας (παρ’ ότι κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από το κείμενο). Επιπλέον, πολλοί Ευρωπαίοι παρατηρούν ότι από τους αριθμούς εκείνων που εμφανίζονταν να διαμένουν στην ηπειρωτική Ελλάδα, λείπουν τουλάχιστον 8.000 άτομα. Πρόκειται για ανθρώπους που διέφυγαν με κάποιο (παράνομο) τρόπο στο εξωτερικό.

Για να δεχθούν οι Ευρωπαίοι τη μεταφορά στην ηπειρωτική Ελλάδα, πρέπει να δημιουργήσουμε δομές κλειστού τύπου όπου οι αιτούντες άσυλο δεν θα κυκλοφορούν ελεύθεροι. Αυτό απαιτεί γρήγορες διαδικασίες για την εξέταση των σχετικών αιτημάτων, διότι αλλιώς θα έχουμε συμπλοκές και εξεγέρσεις. Δύσκολα όλα αυτά, αλλά πρέπει να προετοιμαζόμαστε για την περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει να ασκήσει ποικίλων ειδών πιέσεις (προς την Ε.Ε. για βίζα, προς την Ελλάδα για το Κυπριακό) και αφήσει κάπως πιο ελεύθερες τις ροές.

*Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή