Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το ντεμπούτο του χάμπουργκερ στις ΗΠΑ. Μία απ’ αυτές θέλει το εστιατόριο Ντελμόνικο της Νέας Υόρκης να το βάζει στο μενού του το 1836. Το πιάτο ονομαζόταν «χάμπουργκερ στέικ» και κόστιζε 10 σεντ. Διατηρώ τις επιφυλάξεις μου για την ορθότητα αυτής της εκδοχής, καθώς το συγκεκριμένο εστιατόριο ήταν ταυτισμένο με την υψηλή κουζίνα και μάλιστα διέθετε την καλύτερη και πληρέστερη κάβα κρασιών της Νέας Υόρκης εκείνη την εποχή.
Σύμφωνα με άλλους, πάντως, το χάμπουργκερ πρωτοεμφανίστηκε σε ένα πανηγύρι στο Ουισκόνσιν το 1884, αρκετοί όμως υποστηρίζουν ότι ναι μεν η πρώτη του εμφάνιση έγινε σε πανηγύρι, αλλά κάποια χρόνια αργότερα, το 1891, και όχι στο Ουισκόνσιν αλλά στο Οχάιο.
Προσωπικά, πιο πειστική βρίσκω την εκδοχή που τοποθετεί την αμερικανική γέννηση του χάμπουργκερ στο Νιου Χέιβεν του Κονέκτικατ. Εκεί, σ’ ένα μικρό μαγαζί με δυο τρία τραπέζια όλα κι όλα, το Λούις Λαντς, ο Λούις Λάσεν σέρβιρε το 1900 ψητό βοδινό κιμά ανάμεσα σε δύο φέτες ψωμί.
Οποιος και να το σκέφτηκε πρώτος, αποκλείεται να μπορούσε να φανταστεί τι θα ακολουθούσε. Ειδικά από τη δεκαετία του 1950 και μετά, όταν οι εταιρείες ΜακΝτόναλντς και Μπέργκερ Κινγκ άρχισαν να εφαρμόζουν μεθόδους μαζικής παραγωγής, που τις έφεραν στην πρώτη και τη δεύτερη θέση μεταξύ των εταιρειών πώλησης τροφίμων. Μάλιστα, τότε δημιουργήθηκαν κέντρα εκμάθησης ΜακΝτόναλντς, όπου οι «μαθητές» εκπαιδεύονταν με στρατιωτικού τύπου πειθαρχία στις τυποποιημένες τεχνικές.
Και φθάνουμε στο σήμερα και στην είδηση των τελευταίων ημερών: Τα εγκαίνια καταστήματος MακΝτόναλντς στο Βατικανό, λίγα μέτρα από την πλατεία του Αγίου Πέτρου. Το «Μακ Βατικανό», όπως ονομάστηκε από τον Τύπο, ξεσήκωσε πολλές αντιδράσεις. Μα πώς είναι δυνατόν σε έναν χώρο τόσο πνευματικό να «εισβάλλει» ένα τέτοιο κατάστημα, σύμβολο μαζικής και τυποποιημένης κατανάλωσης, ήταν η κύρια κριτική που ασκήθηκε. Συμπληρώνουμε: Σύμβολο της παγκοσμιοποίησης και του αμερικανικού τρόπου ζωής, συχνά επίκεντρο κριτικής για την επιχειρησιακή ηθική, την παχυσαρκία και την υπευθυνότητα των εταιρειών απέναντι στους καταναλωτές. Και πολλά πολλά άλλα. Οπως και να ‘χει, το χάμπουργκερ μπήκε στην Αγία Εδρα με τις ευλογίες του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος έδωσε και την καλύτερη απάντηση στους επικριτές: Στη βραδινή του προσευχή ζήτησε από τους πιστούς να βοηθήσουν τους νέους να βρουν στόχο ζωής μέσα στον κόσμο όπου ζούμε, σημειώνοντας ως παράδοξο ότι «ένας κόσμος που εξιδανικεύει τα νιάτα δεν γίνεται να μη διαθέτει χώρους για τους νέους ανθρώπους». Εστω ένα φαστφουντάδικο.