Το φαινόμενο της αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ, ενώ το εισόδημα των Ελλήνων και οι λιανικές πωλήσεις μειώνονται, εξηγούν οι αναλυτές της Alpha Bank. Σύμφωνα με τους οικονομολόγους της τράπεζας, η ενίσχυση των εσόδων οφείλεται στη χρήση «πλαστικού χρήματος» και στην άνοδο των συντελεστών του ΦΠΑ. Ομως, η τελευταία έχει μόνο βραχυπρόθεσμο θετικό όφελος, καθώς μακροπρόθεσμα θα επιφέρει μείωση φορολογικών εσόδων.
Ειδικότερα, στο οικονομικό της δελτίο, η Alpha Bank αναφέρει ότι παρά την ανάκαμψη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο τρίτο τρίμηνο του έτους, την αύξηση της απασχόλησης και την παραμονή της ιδιωτικής αποταμίευσης σε αρνητικό έδαφος κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, ο όγκος του λιανικού εμπορίου ακολούθησε πτωτική πορεία, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία.
Ο ρυθμός μεταβολής του όγκου λιανικού εμπορίου διατηρεί για όγδοο συνεχές έτος αρνητικό πρόσημο στο δεκάμηνο του 2016 και διαμορφώνεται στο -1%. Σύμφωνα με το Household Sector Report της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων μειώθηκε κατά 1,2% και 0,4% το πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο του 2016 αντιστοίχως. Η συμβολή στη μεταβολή αυτή των φόρων στο εισόδημα και την περιουσία ήταν -1,2% και 0,1%, ενώ των καθαρών κοινωνικών μεταβιβάσεων ήταν -0,7% και -1,0% αντίστοιχα στα δύο πρώτα τρίμηνα. Η επίπτωση αυτή αντισταθμίστηκε μόνο μερικώς από τη συμβολή της ανόδου των εισοδημάτων εξαρτημένης εργασίας κατά 2,9% και 1,8% αντιστοίχως στα δύο πρώτα τρίμηνα του έτους. Και τούτο διότι η αύξηση της απασχόλησης προήλθε σε μεγαλύτερο βαθμό μέσω νέων συμβάσεων μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης –από ό,τι πλήρους απασχόλησης– με αποτέλεσμα η επίδραση της απασχόλησης επί της αγοραστικής δύναμης να είναι σχετικά ασθενής.
Καταναλωτικά δάνεια
Η υποτονική καταναλωτική ζήτηση αντανακλάται επίσης στον ρυθμό μεταβολής του υπολοίπου των χορηγήσεων καταναλωτικών δανείων που διατηρεί το αρνητικό πρόσημο της τελευταίας εξαετίας αν και φθίνει με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Τα έσοδα από τον φόρο προστιθέμενης αξίας συνιστούν ένα ακόμη μέτρο της ενεργού καταναλωτικής ζήτησης, αφού συνδέονται αναλογικά με τον όγκο των συναλλαγών. Τα δύο τελευταία έτη και κυρίως το 2016, ωστόσο, τα έσοδα από τον ΦΠΑ ακολουθούν αντίστροφη πορεία. Αυξάνονται δηλαδή, αν και με σχετικά μικρό ρυθμό, ως αποτέλεσμα των διαδοχικών αυξήσεων του φορολογικού συντελεστή τον Ιούλιο του 2015 και τον Μάιο του 2016, καθώς και της αυξημένης χρήσεως των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών.