Αποψη: Πώς η ελληνική οικονομία μπορεί να ανακάμψει το 2017

Αποψη: Πώς η ελληνική οικονομία μπορεί να ανακάμψει το 2017

4' 21" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Π​​αραβιάζοντας τους όρους του Τρίτου Προγράμματος (μνημονίου), η κυβέρνηση μοίρασε ένα «χριστουγεννιάτικο δώρο» στους συνταξιούχους. Αυτό έγινε με επιπλέον δανεισμό από την Ε.Ε., αφού ο προϋπολογισμός του Δημοσίου δεν είναι ισοσκελισμένος και η Ελλάδα δεν μπορεί να δανειστεί από τις χρηματαγορές. Η κίνηση αυτή της κυβέρνησης έκανε τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης να «παγώσουν» τις διαδικασίες για αναδιάρθρωση του χρέους. Η Ελλάδα ξαναφθάνει στον γκρεμό.

Αυτή είναι η σημερινή οικονομική τραγωδία της Ελλάδας. Αντίθετα με τις συνήθως τρίπρακτες αττικές τραγωδίες χωρίς φόνους επί σκηνής, η σημερινή ελληνική τραγωδία έχει πολλές πράξεις και συχνά τα φρικτά γίνονται επί σκηνής. Οι πρωταγωνιστές παίζουν αλλοπρόσαλλους ρόλους. Η ελληνική κυβέρνηση επανειλημμένως απειλεί με αυτοκτονία (εκλογές). Το ΔΝΤ προσπαθεί να επιβάλει τους ίδιους κανόνες ανεξάρτητα από το επίπεδο ανάπτυξης της κάθε χώρας. Οι γραφειοκράτες της Ε.Ε. παρουσιάζουν μια υπεραισιόδοξη εικόνα της ελληνικής οικονομίας, και ο κ. Σόιμπλε διαβάζει τους ίδιους κανόνες λιτότητας, ανεξάρτητα από τις συνθήκες της οικονομίας. Χειρότερο από όλα είναι ότι δεν υπάρχει διάλογος ανάμεσα στους πρωταγωνιστές. Ο καθένας τους μονολογεί προς το δικό του ακροατήριο, χωρίς να δίνει και πολύ σημασία στους άλλους.

Πώς ξαναφθάσαμε εκεί, υπάρχει ελπίδα και, πιο σημαντικό, πώς τελειώνει η παράσταση;

Υστερα από δύο μεγάλα προγράμματα δανεισμού από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, το 2010 και 2012, και έπειτα από «κούρεμα» 100 δισ. ευρώ στα ελληνικά ομόλογα, η Ελλάδα βρέθηκε κοντά στην έξοδο από την κρίση το 2014. Αντέστρεψε το 15% και πλέον έλλειμμα του Δημοσίου, κατάφερε ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα (πριν από πληρωμές τόκων) και έφθασε στην ανάπτυξη μετά 4 χρόνια ύφεσης. Δύο χρόνια μετά το βαθύ «κούρεμα» των ομολόγων, πέτυχε να εκδώσει νέα ομόλογα. Ομως η δημοσιονομική προσαρμογή δεν έγινε με μείωση των δαπανών του Δημοσίου αλλά με την επιβολή μεγάλων φόρων που έφεραν πολυετή ύφεση. Εχοντας χάσει το 25% του εισοδήματός τους, με την ανεργία στο 25%, δυσαρεστημένοι πολίτες εξέλεξαν ένα πολύ μικρό κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην αρχή του 2015.

Αρχίζοντας με μια προκλητική στάση στο πρώτο εξάμηνο του 2015, που οδήγησε σε κλειστές τράπεζες, capital controls, αναστροφή της ανάπτυξης, τεράστια αβεβαιότητα και αποκλεισμό από τις χρηματαγορές, η παρούσα κυβέρνηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς υπέγραψε μια συμφωνία με πολύ βαρείς όρους. Η συμφωνία (τρίτο μνημόνιο) έδωσε στην Ελλάδα νέο δάνειο 87 δισ. ευρώ, αλλά απαιτεί 3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα για αριθμό ετών (μέσω επιπλέον λιτότητας). Αυτός ο στόχος ήταν και είναι προφανώς μη πραγματοποιήσιμος, και η Τράπεζα της Ελλάδος πρότεινε πρωτογενές πλεόνασμα 1,5%-2% του ΑΕΠ. Το ΔΝΤ συμφώνησε με αυτόν τον στόχο και ζήτησε από την Ε.Ε. να αναδιαρθρώσει το χρέος της Ελλάδας προς την Ε.Ε., έτσι ώστε να μπορεί να επιτευχθεί ο μικρότερος στόχος. Συγχρόνως, το ΔΝΤ ζήτησε διαρθρωτικές αλλαγές που θα κάνουν την ελληνική οικονομία ανταγωνιστική. Ομως η Ε.Ε. επέμενε στον υπογραμμένο από τον κ. Τσίπρα στόχο του 3,5% και παρουσίασε μια υπεραισιόδοξη εικόνα της ελληνικής οικονομίας ώστε ο στόχος του 3,5% να εμφανίζεται εφικτός. Αντιθέτως με το ΔΝΤ, η Ε.Ε. δεν πιέζει ιδιαίτερα την Ελλάδα να κάνει μεταρρυθμίσεις.

Η επιλογή της Ελλάδας έπρεπε να είναι προφανής. Να υποστηρίξει τη θέση του ΔΝΤ, να έχει λιγότερη λιτότητα και να εφαρμόσει τις διαρθρωτικές αλλαγές που θα κάνουν την Ελλάδα πιο ανταγωνιστική, θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη της οικονομίας, θα βγάλουν την Ελλάδα από την κρίση, και θα δώσουν τη δυνατότητα στη χώρα να αποπληρώσει το χρέος της σε βάθος χρόνου. Αντί γι’ αυτό, η κυβέρνηση προτίμησε τη θέση της Ε.Ε., δέχθηκε πιο βαριά λιτότητα και μικρότερη αναδιάρθρωση του χρέους! Γιατί; Γιατί η κυβέρνηση προσπαθεί με κάθε τρόπο να μην αναμορφώσει και να μη μειώσει το μέγεθος του κράτους, επειδή οι δημόσιοι υπάλληλοι ήταν κύριοι υποστηρικτές της. Επιδεινώνοντας τη λανθασμένη επιλογή της, η κυβέρνηση παραβίασε τη δημοσιονομική συμφωνία και οπισθοδρόμησε στην προκλητική τακτική του πρώτου εξαμήνου του 2015.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει ελπίδα. Η λύση στην οικονομική κρίση είναι προφανής και ήταν προφανής από καιρό. Χρειάζονται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, μείωση των κρατικών δαπανών, μείωση των φόρων, απλούστευση της διαδικασίας επενδύσεων, άνοιγμα των αγορών στον ανταγωνισμό και να γίνουν επιτέλους οι αποκρατικοποιήσεις. Η παρούσα κυβέρνηση έχει αποτύχει σε όλες τις παραπάνω δράσεις που θα μας έβγαζαν από την κρίση.

Ευτυχώς για την Ελλάδα, είμαστε πια κοντά στην ομοφωνία υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Ολα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, εκτός από το ΚΚΕ και τη Χρυσή Αυγή, έχουν θέσεις υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Επιπλέον, ένας μεταρρυθμιστής πολιτικός, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, εκλέχθηκε αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, που είναι πρώτη στις δημοσκοπήσεις με μεγάλη διαφορά. Ο κ. Μητσοτάκης έχει προτείνει μια σαφώς μεταρρυθμιστική οικονομική πολιτική.

Δύο επιπλέον παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα να επιτύχουν οι μεταρρυθμίσεις τώρα. Πρώτον, το ΔΝΤ υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις και είναι διατεθειμένο να πολεμήσει με τους Ευρωπαίους για βαθιά αναδιάρθρωση του χρέους, λιγότερη λιτότητα και πιο πολλές μεταρρυθμίσεις. Το ΔΝΤ απειλεί με μη συμμέτοχη στο δανειοδοτικό πρόγραμμα (τρίτο μνημόνιο) αν δεν γίνει βαθιά αναδιάρθρωση του χρέους. Δεύτερον, πολλοί Ελληνες, έχοντας δοκιμάσει όλα τα άλλα, τώρα βλέπουν ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι ο μόνος δρόμος που θα βγάλει την Ελλάδα από την κρίση.

Μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική πειθαρχία είναι ο μόνος δρόμος για την επιβίωση και την ευημερία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο μόνος άλλος εναλλακτικός δρόμος, το Grexit, θα βυθίσει την Ελλάδα στη φτώχεια, τον υπερπληθωρισμό και τη δυστυχία, δημιουργώντας μια κρίση τύπου Βενεζουέλας στην Ευρώπη.

* Ο κ. Νίκος Οικονομίδης είναι καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή