Αν εξαιρέσουμε τις συζητήσεις για το μέγεθος του πρωτογενούς πλεονάσματος, όλα τα υπόλοιπα ζητήματα είναι διαρθρωτικού χαρακτήρα. Αυτή η έμφαση σε όσα κρίνουν την ικανότητα της κυβέρνησης να πετυχαίνει καλύτερα αποτελέσματα με μικρότερη ή, έστω, συγκρατημένη δαπάνη θα είναι το χαρακτηριστικό του προγράμματος, δηλαδή του μνημονίου, μέχρι τη λήξη του. Πρακτικώς, μέχρι το τέλος του έτους πρέπει να γνωρίζουμε τι θα συμβεί μετά το μνημόνιο. Στην κυβέρνηση διαβεβαιώνουν προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν θα αποστούν σε κανέναν από τους στόχους της νέας αναθεώρησης του μνημονίου.
Η εκφρασθείσα αισιοδοξία και η συνοδεύουσα αυτήν διαβεβαίωση ότι τα θέματα θα κλείσουν είτε το Ταμείο συμμετάσχει είτε «μείνει έξω», τελικώς, δεν ανταποκρίνεται σε ρεαλιστικές εκτιμήσεις. Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί. Ο πρωθυπουργός φέρεται να έχει δώσει το «πράσινο φως» στον ανασχεδιασμό των «κόκκινων γραμμών» που ανοήτως έδωσαν την ευκαιρία στον κ. Σόιμπλε να μεταθέσει τη συζήτηση επί του ελληνικού ζητήματος.
Οσο όμως κι αν υποχωρεί η κυβέρνηση, όσο κι αν εμφανίζεται πρόθυμη να επανέλθει στα θρανία της αξιολόγησης και να σταματήσει τη «μαθητική αποχή» –ο μόνος αγών που είχε δώσει εξ απαλών ονύχων ο κ. Τσίπρας– όσο και αν ελπίζει σε έναν ρεαλιστικό συμβιβασμό (όχι απαραιτήτως «έντιμο»), η λύση δεν φαίνεται δεδομένη. Η δεύτερη, δίδυμη, πρόκληση είναι η συμμετοχή του Ταμείου εφόσον δεχτεί να συντάξει έκθεση βιωσιμότητας του χρέους με πρωτογενή πλεονάσματα «γύρω στο 2%» για την περίοδο μεταξύ 2018 – 2021. Συναφώς, μεγάλη πρόκληση είναι και η επόμενη αξιολόγηση του προγράμματος, με την οποία θα πληρωθούν τα υψηλά χρέη του Ιουνίου. Ανάμεσα σε αυτές φιγουράρει η πρόκληση της αποδοχής από τον Μάριο Ντράγκι ότι με τούτα τα δεδομένα μπορεί να αναχρηματοδοτήσει τις ελληνικές τράπεζες.
Ο πρωθυπουργός θα διαθέτει ένα χρήσιμο όπλο εφόσον διατηρηθεί το υποτονικό κλίμα στις συνδικαλιστικές διεκδικήσεις. Αν η κοινωνία παραμείνει «απογοητευμένος παρατηρητής», η πολιτική απαξίωση και η ραγδαία απώλεια δημοτικότητας δεν θα ρίξουν την κυβέρνηση.
Πολλά άλλωστε εξαρτώνται από τις προκλήσεις που συνδέονται με την ταχύτατη αποδιάρθρωση του ερντογανικού καθεστώτος. Αν πάντως κερδηθεί η τριπλή πρόκληση «εκεχειρία στη Συρία – στρατιωτική ήττα των ισλαμιστών του ISIS – συγκράτηση του κύματος των προσφύγων», ο πρωθυπουργός θα ανασάνει: οι υποσχέσεις του στη σφυροκοπούμενη Γερμανίδα καγκελάριο θα αποκτήσουν και πάλι μια κάποια διαπραγματευτική αξία.
Η πιο δύσκολη πρόκληση είναι, όμως, η προετοιμασία της εξόδου από το μνημόνιο. Στα τέλη του 2017 πρέπει όλα να είναι έτοιμα. Αν οι αγορές δεν έχουν πειστεί ότι λίγους μήνες αργότερα, η Ελλάδα θα είναι πράγματι ικανή να ζήσει μόνη της, χωρίς δανεικά από τους Ευρωπαίους, ο κ. Τσίπρας πρέπει να εξασφαλίσει μια επέκταση στο μνημόνιο. Κι επειδή στον σύγχρονο καπιταλισμό όλα προεξοφλούνται, ο πολιτικά χρήσιμος χρόνος για την κυβέρνηση τελειώνει μαζί με την προσεχή άνοιξη. Τότε και όχι αργότερα, πρέπει να αποφασίσει αν θα επιχειρήσει την εκλογική αναμέτρηση. Χωρίς θριαμβευτικό επίλογο στην παρούσα αξιολόγηση, καλούς οιωνούς στην οικονομία, υψηλές μεταρρυθμιστικές επιδόσεις και πολλή τύχη, ο ΣΥΡΙΖΑ θα περάσει στο περιθώριο.
Αυτός είναι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο είναι αδύνατον να κάνουμε οιαδήποτε επαρκώς ρεαλιστική εκτίμηση των προκλήσεων που τελικά θα αντιμετωπίσει η χώρα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους.