ΛΕΥΚΩΣΙΑ. «Θυμάστε ότι κάποτε κάποιοι ισχυρίζονταν ότι στο Κυπριακό όλοι οι πλανήτες έχουν πλέον ευθυγραμμιστεί και ότι οι ξένες δυνάμεις είναι έτοιμες για τη λύση; Πριν από λίγες ημέρες, οι ΗΠΑ, σε μια απρόβλεπτη κίνηση, απέλασαν Ρώσους διπλωμάτες οι οποίοι κατηγορήθηκαν για κατασκοπεία. Το εν λόγω γεγονός της απέλασης και το ενδεχόμενο της ενεργού κατασκοπείας επί ξένου εδάφους εκ μέρους της Ρωσίας αποτελούν εξελίξεις οι οποίες μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι επόμενες κινήσεις των μεγάλων δυνάμεων δεν μπορούν πλέον να προβλεφθούν. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν προκύπτει η ανάγκη και για τη συμμετοχή των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στη διάσκεψη της Γενεύης. Η Κύπρος δεν πρέπει να μετατραπεί σε γρασίδι που θα το ποδοπατήσουν οι μεγάλοι ελέφαντες». Η συγκεκριμένη αξιοσημείωτη τοποθέτηση έρχεται μόλις λίγες ημέρες πριν από τη διεθνή διάσκεψη για το Κυπριακό, από τον τέως διαπραγματευτή της τουρκοκυπριακής πλευράς και ακαδημαϊκό Κουντρέτ Οζερσάι.
Ο κ. Οζερσάι γνωρίζει πολύ καλά τα δεδομένα στο Κυπριακό και διατηρεί οδούς επικοινωνίας με την τουρκική πρωτεύουσα. Ο έμπειρος διπλωμάτης εκφράζει προβληματισμό σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα της διάσκεψης της Γενεύης, καθώς δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία της τουρκοκυπριακής (τ/κ) ηγεσίας. Από τη δική του σκοπιά η λύση του Κυπριακού, παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να είναι εφικτή, είναι ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα.
Με σημείο εκκίνησης τις πρόσφατες τοποθετήσεις του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη στην «Κ», ο κ. Οζερσάι τονίζει τα εξής: «Ο Ελληνοκύπριος ηγέτης επιχειρεί να μετατρέψει τη διάσκεψη της Γενεύης σε μια νέα διάσκεψη του Μον Πελερέν, δηλαδή σε μια ενδιάμεση διαδικασία. Εάν δεν τεθούν όλα τα θέματα στο τραπέζι των συνομιλιών στη Γενεύη και εάν δεν πραγματοποιηθεί μια πραγματική διαδικασία πάρε-δώσε, οι διαπραγματεύσεις θα παραμείνουν σε καθεστώς στασιμότητας».
Την άποψη του κ. Οζερσάι συμμερίζεται και ο έμπειρος Τουρκοκύπριος ακαδημαϊκός Μεχμέτ Χάσγκιουλερ, ο οποίος τονίζει ότι, παρά τις «κενές δηλώσεις», η άμεση επίλυση του Κυπριακού ζητήματος δεν αποτελεί την απώτερη προτεραιότητα της Ε.Ε. και των ξένων παραγόντων. Από τη δική του σκοπιά, οι ξένες δυνάμεις στοχεύουν στη διαχείριση και στην ανασυγκρότηση του κυπριακού ζητήματος με βάση τα δικά τους συμφέροντα και κυρίως τα νέα δεδομένα στον ενεργειακό χάρτη. Σε αυτό το σημείο, ο κ. Χάσγκιουλερ μας επισημαίνει ότι Τουρκία, τ/κ πλευρά, τ/κ Δεξιά και τ/κ υποστηρικτές της λύσης εστιάζουν σε πολύ διαφορετικούς στόχους για τη διάσκεψη της Γενεύης.
Ο παράγων Ερντογάν
Οι τελευταίες πληροφορίες της «Κ» από τον κύκλο του νέου προεδρικού μεγάρου της Τουρκίας δείχνουν ότι ο ισχυρός πολιτικός άνδρας της γειτονικής χώρας προετοιμάζεται για τη διάσκεψη της Γενεύης θέτοντας ως προτεραιότητα τους δικούς του στόχους. Στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο, ο κ. Ερντογάν έχει ενώσει τις δυνάμεις του με το κίνημα των «Γκρίζων Λύκων» και οδηγεί τη χώρα σε συνταγματική αναθεώρηση και σε ένα νέο προεδρικό σύστημα. Η συγκεκριμένη συνεργασία εδράζεται πάνω σε κοινές αρχές και φυσικά στα κοινά συμφέροντα των δύο πλευρών. Οι πληροφορίες της «Κ» δείχνουν ότι στα «εθνικά ζητήματα», Ερντογάν και «Γκρίζοι Λύκοι» συμφωνούν ότι η τουρκική πλευρά πρέπει να τηρήσει «αποφασιστική στάση». Αυτή η επιλογή δεν κλείνει την πόρτα στον διάλογο, ωστόσο υπερτονίζει τις «κόκκινες γραμμές» της Τουρκίας σε μια σειρά ζητημάτων, όπως λ.χ. το Κυπριακό.
Στην περίπτωση του Κυπριακού, η οπτική γωνία του προέδρου Ερντογάν είναι ξεκάθαρη. Η τουρκική πλευρά στοχεύει στον περιορισμό των εδαφών που θα επιστραφούν με τη λύση στην ελληνοκυπριακή (ε/κ) πλευρά, δίχως να αποκλείει ταυτοχρόνως κάποια «βήματα καλής θελήσεως» που θα ικανοποιήσουν την ε/κ πλευρά σε αυτό το πεδίο (λ.χ. επιστροφή ορισμένων παραμεθόριων περιοχών και του Βαρωσιού). Στο κεφάλαιο των εγγυήσεων, η Αγκυρα αναζητεί τη «μαγική φόρμουλα» για τη διαιώνιση του καθεστώτος των εγγυήσεων και την παραμονή του τουρκικού στρατού στο νησί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Τέλος, υπάρχουν τουρκικές «ευαισθησίες» και σε ό,τι αφορά την αυτονομία του τ/κ «ιδρυτικού κράτους» και τις δομές και τις εξουσίες του κεντρικού ομόσπονδου κράτους.
Μπορεί η διάσκεψη της Γενεύης να μην αποτελεί «το τέλος του κόσμου» για τον πρόεδρο Ερντογάν και τους συνεργάτες του, ωστόσο στο στρατόπεδο του τ/κ ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, η συνολική εικόνα είναι πολύ διαφορετική. Από τη σκοπιά της τ/κ Δεξιάς, η Γενεύη αποτελεί ορόσημο για το Κυπριακό ζήτημα και τη δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα της Κύπρου. Στη διάσκεψη της Γενεύης κρίνεται το μέλλον ολόκληρου του νησιού και οι δύο πλευρές καλούνται να λάβουν ιστορικής σημασίας αποφάσεις. Η λύση ανοίγει τον δρόμο για ένα σύμφωνο περιφερειακής συνεργασίας και τη δημιουργία της Ενωμένης Ομόσπονδης Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, ο κ. Ακιντζί δεν αποκλείει κανένα ενδεχόμενο…