Μια μοιραία έκδοση και οι οκτώ Τούρκοι

Μια μοιραία έκδοση και οι οκτώ Τούρκοι

5' 6" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

O Ευάγγελος Ανδριανός, ο ενενηντάχρονος επίτιμος αρεοπαγίτης, όλο αυτό το διάστημα παρακολουθεί τις ειδήσεις περιμένοντας να μάθει οτιδήποτε νεότερο για τους οκτώ Τούρκους αξιωματικούς. «Συγκλονίστηκα με την ιστορία τους», λέει στην «Κ» για τους άνδρες που κατηγορούνται στη χώρα τους ως πραξικοπηματίες και περιμένουν σε λίγες ημέρες τη δίκη τους εδώ, στον Αρειο Πάγο, για να αποφασιστεί εάν τελικά θα εκδοθούν ή όχι στην Τουρκία.

Τα τελευταία χρόνια και αφού συνταξιοδοτήθηκε, ο κ. Ανδριανός μένει στην Κυπαρισσία –κατάγεται από τη Σπάρτη– και, όπως ο ίδιος λέει, μπορεί να μην είναι πλέον «μέσα στα πράγματα» αλλά αγωνιά: «Φοβάμαι πως μπορεί να γίνει ξανά το ίδιο λάθος που είχαμε κάνει πριν από 42 χρόνια», λέει ο δικαστικός με τη μακρά εμπειρία.

Μια παρόμοια ιστορία

Η ιστορία στην οποία αναφέρεται εκτυλίχθηκε το 1975. Τότε, ένας 24χρονος Βούλγαρος, ο Ντότσιο Ιβάνοφ Γκάκοφ, είχε φτάσει στην Ελλάδα για να ζητήσει πολιτικό άσυλο με έναν… ανορθόδοξο τρόπο. Σε μια εσωτερική πτήση, μεταξύ Σόφιας και Βάρνας, πλησίασε την καμπίνα του πιλότου και με ένα ψεύτικο πιστόλι τον ανάγκασε να αλλάξει κατεύθυνση και να πάει στη Θεσσαλονίκη. «Θέλω πολιτικό άσυλο στη χώρα σας. Θα σας εξηγήσω τους λόγους», είπε στους αστυνομικούς με σπασμένα αγγλικά μόλις το αεροπλάνο προσγειώθηκε.

Το υπουργείο Εξωτερικών είχε σπεύσει να ανακοινώσει πως επρόκειτο για ψυχοπαθή και ως εκ τούτου θα έπρεπε άμεσα να εκδοθεί. Ηταν εμφανές πως αυτή θα ήταν μια βολική λύση για την τότε κυβέρνηση: ένα πολιτικό άσυλο θα δημιουργούσε προβλήματα στις υπό αναθέρμανση σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, ενόψει μάλιστα και της προγραμματισμένης επίσκεψης του τότε Ελληνα πρωθυπουργού στη Βουλγαρία. Από την άλλη, η έκδοσή του θα παραβίαζε τους διεθνείς κανόνες και ο πληρεξούσιος δικηγόρος του ΟΗΕ, βλέποντας την πολιτική πίεση που ασκείτο, είχε ανακοινώσει πως θα ταξίδευε στη Θεσσαλονίκη για να παραστεί στη διαδικασία.

«Σίγουρα μια τέτοια ιστορία μπορεί να επηρεάσει τις διπλωματικές σχέσεις δύο χωρών. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα με τους οκτώ Τούρκους», εξηγεί ο κ. Ανδριανός. «Παρακολουθώ τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, υπέρ της έκδοσης, προφανώς ο κ. Τσίπρας ελπίζει για μια πολύ συγκεκριμένη έκβαση της υπόθεσης. Αλλά αυτή είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των δικαστηρίων. Στο όνομα μιας πολιτικής, που μπορεί να είναι και λάθος, δεν μπορεί να παίζονται ζωές».

Η μοιραία απόφαση

Εκείνο το καλοκαίρι του ’75, ο Γκάκοφ βρέθηκε ενώπιον του κ. Ανδριανού στο Πενταμελές Συμβούλιο Εφετών για να πει την ιστορία του. Για τα χρόνια στην κομμουνιστική νεολαία «Δημητρόφ», την αποχώρησή του ύστερα από έντονες διαφωνίες, το πώς ξαφνικά βρέθηκε στο στόχαστρο, αλλά και το πώς πήρε την επικίνδυνη απόφαση να φύγει από τη χώρα, καθώς ένιωθε μονίμως σε κίνδυνο. Ο κ. Ανδριανός και ακόμη ένας εφέτης πείστηκαν πως δεν θα έπρεπε να εκδοθεί. «Στην κομμουνιστική Βουλγαρία, η έκδοση αντικαθεστωτικού ισοδυναμούσε με καταδίκη σε θάνατο», εξηγεί. Μάταια είχαν προσπαθήσει να πείσουν τότε τους άλλους τρεις εφέτες που είχαν αντίθετη άποψη, και τελικά μειοψήφησαν.

Στο σκεπτικό της γνωμοδότησης μπήκε όμως ένας όρος, ότι πίσω στη χώρα του δεν θα δικαζόταν για τίποτα άλλο παρά μόνο για την αεροπειρατεία. Ο Γκάκοφ ήταν συντετριμμένος. Ηξερε προφανώς πως η βουλγαρική πλευρά δεν θα τηρούσε την υπόσχεση αυτή, γνώριζε πως θα πλήρωνε πολύ ακριβά τις πράξεις του. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που οι οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί γνωρίζουν σήμερα πως εάν εκδοθούν, διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο.

Ο δικηγόρος του Γκάκοφ άσκησε τότε έφεση ενώπιον του Αρείου Πάγου και ο 24χρονος μεταφέρθηκε στις φυλακές του Κορυδαλλού για να παραστεί στην εκδίκαση της εφέσεώς του. Εκεί όμως κατάφερε να ξεφύγει από τους φρουρούς και έπεσε στο κενό από τον 2ο όροφο. «Αυτοκτόνησε, προφανώς αναλογιζόμενος ότι η απόρριψη της εφέσεώς του θα σήμαινε τη δολοφονία του με βασανιστήρια», θυμάται ο κ. Ανδριανός, ο οποίος δεν ξέχασε ποτέ την ιστορία εκείνη, το πώς μια λάθος απόφαση απέβη τελικώς μοιραία και στοίχισε μια ζωή.

Σήμερα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: «Η έκδοση των αξιωματικών στο σημερινό καθεστώς της Τουρκίας ισοδυναμεί με βέβαιο θάνατό τους με βασανιστήρια. Εμείς οι παλαιότεροι θυμόμαστε το τι τραβούσαν οι αιχμάλωτοι της Μικράς Ασίας, έχουμε δει την ταινία “Το Εξπρές του Μεσονυχτίου”. Είναι σαφές πως ο Ερντογάν δεν σέβεται πλέον τίποτα και κανέναν, έχει μάλιστα ανακοινώσει πως θα επαναφέρει τη θανατική ποινή και μάλιστα αναδρομικά. Ανήκουστα πράγματα. Οι οκτώ Τούρκοι κινδυνεύουν και δεν πρέπει να εκδοθούν», προειδοποιεί.

Στην Τουρκία «οι κατηγορούμενοι στερούνται και το δικαίωμα στη ζωή»

«Καμία δημοκρατική χώρα δεν επιτρέπεται να εκδώσει κάποιον στην Τουρκία». Ο Αϊκάν Ερντεμίρ, πρώην βουλευτής της αντιπολίτευσης στο τουρκικό Κοινοβούλιο, είναι κατηγορηματικός. Εδώ και έναν χρόνο εργάζεται στην Ουάσιγκτον σε ένα think tank για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, γι’ αυτό άλλωστε μπορεί και μιλάει ανοικτά για τη σκληρή πραγματικότητα όσων βρίσκονται στο στόχαστρο του Ερντογάν.

«Μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου, μια σειρά από έκτακτα κυβερνητικά διατάγματα έχουν ουσιαστικά περιορίσει κάθε νομική διαδικασία», λέει στην «Κ». «Χιλιάδες κόσμος έχει συλληφθεί και προφυλακιστεί τους τελευταίους μήνες. Θεωρητικά και σύμφωνα με έναν νόμο, δεν έχουν πρόσβαση στον δικηγόρο τους για πέντε ημέρες, αλλά ξέρω αμέτρητες περιπτώσεις που η προσωρινή κράτηση έχει ξεπεράσει τους δύο μήνες». Το τι συμβαίνει όλο αυτό το διάστημα της κράτησης είναι ένα άλλο θέμα.

«Ξέρουμε για πολλές αυτοκτονίες, κάποιες από αυτές μπορεί να οφείλονται στην ψυχολογική πίεση που ασκείται στους κρατουμένους, αλλά έχουν καταγραφεί και πολλές περιπτώσεις βασανιστηρίων». Ο ίδιος επικοινωνεί με δικηγόρους που χειρίζονται υποθέσεις και αυτά που του μεταφέρουν είναι εξίσου ανησυχητικά: ενημερώνονται το πολύ μία ώρα πριν από την εκδίκαση της υπόθεσής τους. Συνήθως δεν έχουν χρόνο να συναντηθούν με τον πελάτη τους, δεν έχουν γνώση της δικογραφίας ούτε καν του κατηγορητηρίου. Εάν καταφέρουν να συναντήσουν τον πελάτη τους σε κάποιο κρατητήριο, αυτό γίνεται πάντα παρουσία κάποιου αγνώστου που καταγράφει

τα όσα λέγονται.

Αλλά ακόμα και εάν κάποιος ξεπεράσει όλα τα παραπάνω και φτάσει στο δικαστήριο, μπορεί άραγε να ελπίζει σε μια δίκαιη δίκη; «Οταν ακόμα και στο συνταγματικό δικαστήριο με ένα κυβερνητικό διάταγμα δύο δικαστές παύονται ξαφνικά από τα καθήκοντά τους, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για ανεξάρτητη Δικαιοσύνη στην Τουρκία. Δεν θα έπρεπε να είναι θέμα συζήτησης ή ντιμπέιτ, αλλά αυτονόητη η μη έκδοση κάποιου στην Τουρκία. Δεν συζητάμε πλέον για κάποια μικρά, μεμονωμένα περιστατικά κατάχρησης εξουσίας, αλλά την επιστροφή σε μια σκοτεινή εποχή. Μέχρι η χώρα μου να επανακάμψει σε κράτος δικαίου, οι κατηγορούμενοι στερούνται ακόμα και το δικαίωμα στη ζωή».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή