Ξεκινήσαμε με το αίτημα, που έλαβε διαστάσεις προϋπόθεσης, να υπάρξει διμερής συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ταγίπ Ερντογάν πριν από την πολυμερή διάσκεψη της Γενεύης. Τελικά, ο Τούρκος πρόεδρος δεν «συναίνεσε». Μικρό το κακό. Μια διμερής συνάντηση των ηγετών Ελλάδας και Τουρκίας θα ήταν χρήσιμη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα συνιστούσε από μόνη της «άλμα προς την λύση». Στη συνέχεια ζητούσαμε να έρθει τουλάχιστον στην πολυμερή, αλλά ούτε και γι’ αυτό μπορούσε να δεσμευθεί. Ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήριζε τη διάσκεψη «μεγάλη ευκαιρία» αλλά μας κρατούσε σε αγωνία και δεν απεκάλυπτε εάν επρόκειτο να συμμετάσχει.
Τελικά, επικοινώνησε χθες με τον Ελληνα πρωθυπουργό, συμφώνησαν να παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Γενεύη και αν υπάρξει προοπτική συμφωνίας –δεν θα υπάρξει–, να μεταβούν και οι δύο στη διάσκεψη.
Ωστόσο, πέρα από τη σκηνοθεσία και τις εμφανίσεις των πρωταγωνιστών, που έχουν τη σημασία τους, καλό είναι να μην παραγνωρίζουμε την ουσία. Εάν ο κ. Ερντογάν θέλει λύση του Κυπριακού γνωρίζει ότι πρέπει να είναι παρών ο ίδιος, και να πάρει αποφάσεις. Μόνο αυτός μπορεί να το κάνει.
Ομως αυτή την περίοδο δεν έχει τα πολιτικά περιθώρια να προβεί στις αναγκαίες κινήσεις. Χρειάζεται την υποστήριξη των εθνικιστών στην τουρκική Εθνοσυνέλευση για να περάσει τη διαδικασία αναθεώρησης του συντάγματος. Το όραμά του να καταστεί ο απόλυτος άρχοντας της χώρας έως το 2029 έχει μεγαλύτερη σημασία από τη λύση του Κυπριακού. Απλούστατα, δεν είναι η σωστή συγκυρία.
Οσο για τη διάσκεψη που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Γενεύη, προς το παρόν θα αρκεστούμε σε μια προσπάθεια για περαιτέρω συγκλίσεις από τους κ. Αναστασιάδη και Ακιντζί που θα περιλαμβάνει την εκ μέρους τους κατάθεση χαρτών για τις εδαφικές αναπροσαρμογές της λύσης. Θα ακολουθήσει συζήτηση στο επίπεδο των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας, αλλά και της Βρετανίας, της τρίτης εγγυήτριας δύναμης που θα εκπροσωπηθεί στη Γενεύη από τον Μπόρις Τζόνσον, και τελικά θα υπάρξει συμφωνία για νέες συναντήσεις στο πλαίσιο της «ανοικτής» –open ended– διαδικασίας που έχει γίνει αποδεκτή από όλους.
Ελπίζεται, λοιπόν, ότι τις επόμενες ημέρες θα γίνει ουσιαστική δουλειά και θα υπάρξει πρόοδος. Ωστόσο, είναι σαφές –και αυτό δεν αποτελεί κάποια υποκειμενική εκτίμηση της «άλλης πλευράς», αλλά είναι η αντικειμενική πραγματικότητα– ότι το «κλειδί» βρίσκεται στην Αγκυρα. Και μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία αναθεώρησης του συντάγματος, συμπεριλαμβανομένης και της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, δύσκολα θα υπάρξει από την Αγκυρα η αναγκαία ευελιξία που θα επιτρέψει την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό.
Αφού κερδίσει το δημοψήφισμα, ο παντοδύναμος πλέον Τούρκος πρόεδρος μπορεί, αν το θέλει, να λύσει το Κυπριακό εντός ολίγων εβδομάδων.