Στις 18 Ιανουαρίου σε επίπεδο τεχνοκρατών, θα πραγματοποιηθεί το επόμενο βήμα στην προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού, έπειτα από τις αποψινές έντονες διεργασίες στο Παλάτι των Εθνών στη Γενεύη.
Το πόρισμα των εργασιών των τεχνοκρατών θα κρίνει πότε θα συνεχιστεί η Διάσκεψη σε πολιτικό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση, η Διάσκεψη θα συνεχιστεί από το σημείο στο οποίο διεκόπη απόψε.
Νωρίτερα, Νίκος Κοτζιάς είχε κάνει λόγο για συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των εγγυητριών χωρών (Μεγάλη Βρετανία, Ελλάδα, Τουρκία) στις 23 Ιανουαρίου, ωστόσο πληροφορίες ανέφεραν ότι υπήρξαν διαφωνίες των υπολοίπων πλευρών ως προς τη συγκεκριμένη ημερομηνία.
Πιο αναλυτικά, Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, στις δηλώσεις του, τόνισε την ανάγκη αποχώρησης του τουρκικού στρατού κατοχής με συνεχή ροή, μία μεγάλη αποχώρηση την πρώτη εβδομάδα και συγκεκριμένη καταληκτική ημερομηνία. «Το Κυπριακό είναι, πάνω απο όλα, θέμα κατοχής», υπογράμμισε. Παράλληλα, εξήγησε ότι πρότεινε να εισέλθει αυτό το σχέδιο «υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ, να υπάρξει μια ειδική ομάδα που να καταγράψει με ακρίβεια το μέγεθος του τουρκικού στρατού, αλλά και της ΕΛΔΥΚ- δεν έχουμε καμία αντίρρηση-, τον οπλισμό που έχει και τον τύπο του οπλισμού και να μπορεί αυτή η ομάδα κατόπιν – ο ΟΑΣΕ και ο ΟΗΕ έχουν μεγάλες εμπειρίες – να καταγράφει τη ροή αποχώρησης αυτών των ομάδων».
Εστιάζοντας περαιτέρω στις συζητήσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του πρώτου μέρους της Διάσκεψης τόνισε ότι το κεντρικό πρόβλημα ως προς την απόκλιση απόψεων είναι το ζήτημα των εγγυήσεων και των παρεμβατικών, τονίζοντας την ανάγκη κατάργησης του καθεστώτος αυτού. «Θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε να φτιαχτεί -μια πιθανότητα είναι αυτή- μια διεθνής ομάδα που να παρατηρεί και να κάνει υπό το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εκθέσεις για το πώς θα πηγαίνει η υλοποίηση των αποφάσεων», τόνισε ο κ. Κοτζιάς και επισήμανε ότι «είναι φανερό ότι η δική μας πλευρά δεν θέλει παρεμβατικά δικαιώματα και επιθυμεί αποχώρηση του στρατού».
«Νομίζω ότι είχαμε μια δημιουργική συζήτηση», είπε ο υπουργός Εξωτερικών, επισημαίνοντας ότι «για πρώτη φορά χθες τέθηκαν χάρτες στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης ανάμεσα στις δύο κοινότητες», ενώ τις προηγούμενες φορές «οι χάρτες ήταν πρωτοβουλίες του ΟΗΕ και προτάσεις του Ανάν».
Ο κ. Κοτζιάς τόνισε τη σημασία που είχε αυτή η πρώτη «συνδυασμένη συζήτηση ανάμεσα στις εγγυήτριες δυνάμεις», καθώς σε διμερές επίπεδο είχαν γίνει συζητήσεις και με την Τουρκία και με τη Βρετανία. «Προσπαθούμε εδώ και πάρα πολύ καιρό, θα έλεγα από τον Απρίλη του 2015, να οργανωθεί αυτή η συζήτηση. Πολλοί θέλησαν να την αποφύγουν, να την αναβάλλουν. Ορισμένοι πίστευαν ότι στον δρόμο θα χανόταν αυτό το τρίπτυχο συζήτησης: εγγυήσεις-παρεμβατικά δικαιώματα-στρατός. Αυτό το είχαμε δει σε παρελθούσες διαπραγματεύσεις, όπου από την ελληνική σκοπιά δεν υπήρχε επιμονή και υπήρχε μια παθητική αποδοχή ότι αυτά θα παραμείνουν ή θα περιοριστούν απλώς» προσέθεσε.
Ο κ. Κοτζιάς σημείωσε ότι πρόκειται για «ένα θετικό βήμα και δίδαγμα για την ελληνική διπλωματία ότι έχουμε ξεκινήσει σε πολλούς τομείς- και ένας από αυτούς είναι η Κύπρος- μια μακρόχρονη διπλωματία, στηριγμένη πέρα από τους διπλωμάτες μας και τους εμπειρογνώμονες και τους νομικούς μας που κάνανε εξαιρετική δουλειά», εξηγώντας ότι αυτή η δουλειά «στηρίζεται και σε 5 καθηγητές διεθνούς δικαίου οι οποίοι βοηθάνε τη δουλειά μας πάρα πολύ και οι οποίοι θα συνεχίσουν. Εθελοντικά θέλω να υπογραμμίσω».
Ο πυρήνας της ημερήσιας διάταξης στο Κυπριακό, όπως σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών, «είναι τα θέματα που θέσαμε τον Απρίλιο του 2015» και τότε «πάρα πολλοί θεώρησαν παράτολμο να τεθεί το θέμα των εγγυήσεων, πάρα πολλοί θεώρησαν ότι δεν μπορεί να τεθεί τέτοια ημερήσια διάταξη, έτσι όπως είχε γίνει και στη διαπραγμάτευση του 2002-2004, αλλά και στις συζητήσεις που είχαν εξελιχθεί το 2008-2009».
Ο κ. Κοτζιάς τόνισε τη σημασία που είχε η επιστημονική τεκμηρίωση και η σταθερότητα σε ένα αίτημα ως δίδαγμα για την επίτευξη ενός στόχου όπως αυτός του να μπει στην ημερήσια διάταξη των συζητήσεων κι είναι σήμερα το κύριο θέμα αυτής της πολυμερούς διάσκεψης.
«Αυτό» πρόσθεσε «σημαίνει ότι υπενθυμίσαμε και σήμερα και διά όλης αυτής της στρατηγικής ότι το πρόβλημα του Κυπριακού δεν είναι μόνο ένα θέμα σχέσεων ανάμεσα στις δύο κοινότητες, αλλά είναι πριν από όλα ένα θέμα κατοχής της Κύπρου και παράνομης επέμβασης στο εσωτερικό της».
Γκουτιέρες: Τεράστια πρόοδος, συνεχίζουμε με στόχο τη λύση
Νωρίτερα, πραγματοποιήθηκε το γεύμα εργασίας των Αναστασιάδη – Ακιντζί με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες. Ο γενικός γραμματέας εμφανίστηκε αισιόδοξος δηλώνοντας πως σε εδαφικό, περιουσιακό και εξωτερική πολιτική έχει γίνει τεράστια πρόοδος, ενώ υπογράμμισε πως μια ενδεχόμενη συμφωνία θα επικυρωθεί από τους δύο λαούς.
Ξεκαθάρισε πως υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα για τους δύο ηγέτες, αλλά φανέρωσε την προσήλωσή του στον στόχο της επίλυσης, λέγοντας χαρακτηριστικά: «θα εργαστούμε για να πετύχουμε αυτό το στόχο, για να φτάσουμε στην επίλυση». Ο κ. Γκουτιέρες, αφού χαιρέτισε την ηγεσία Ακιντζί και Αναστασιάδη, σημείωσε ότι στη δική τους δουλειά το τελευταίο διάστημα οφείλεται η ιστορική σημερινή διάσκεψη. Ο ίδιος επισήμανε την πολυπλοκότητα των θεμάτων της ασφάλειας των εγγυήσεων και ξεκαθάρισε πως η διάσκεψη θα συνεχίσει όσο χρειαστεί, καθώς στόχος δεν είναι ένα χρονοδιάγραμμα αλλά μία κατάληξη.
Σημείωσε, τέλος, οτι θα πρέπει να βρεθούν τα όργανα για να καθυσηχάσουν τις ανησυχίες τόσο των ελληνοκυπρίων, όσο και των τουρκοκυπρίων. Ο Κύπριος Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, ανέφερε πως έγινε η αρχή μιας δύσκολης διαδικασίας, ενώ η παρουσία και οι παρεμβάσεις της Ε.Ε., τόνισε, υπήρξαν καίριες για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Ο κ. Χριστοδουλίδης, σημείωσε πως οι θέσεις του κ. Γιουνκέρ για την ασφάλεια ήταν απόλυτα καθαρές, ενώ ο Νίκος Αναστασιάδης έκανε εισήγηση για την ανάγκη να υπάρξει διασφάλιση εφαρμογής της λύσης. Ο δρόμος είναι δύσκολος επανέλαβε ο κ. Χριστοδουλίδης ωστόσο σημείωσε πως όλοι εργάζονται προς την επίλυση.