Στην εποχή των παγετώνων

4' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τ​​ην κινηματογραφική «Εποχή των παγετώνων» τη χαίρονται και οι μεγάλοι μαζί με τους μικρούς. Ενίοτε δε τα πιτσιρίκια είναι απλώς μια ημιπειστική δικαιολογία για τους ενήλικους, ώστε να δουν δίχως αργοπορία, στη μεγάλη οθόνη και όχι στη στενάχωρη τηλεοπτική, τις περιπέτειες στις οποίες μπλέκουν τα μαμούθ, οι βραδύποδες και η συντροφιά τους. Και κυρίως το σκιουράκι, ο Σκρατ, που βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση του χαμένου βελανιδιού του. Στον πραγματικό κόσμο όμως τίποτε το ευχάριστο δεν έχουν να πουν οι ειδήσεις για τους παγετώνες. Η ραγδαία φθορά τους, τόση μέσα σε δέκα ή είκοσι χρόνια όση δεν είχαν υποστεί επί αιώνες ή και χιλιετίες, αποτελεί ισχυρότατο πειστήριο πως η κλιματική αλλαγή δεν είναι αντιεπιστημονικός εσχατολογικός μύθος ή κακοήθης φήμη συνωμοσιολογούντων περιβαλλοντιστών, αλλά μια πραγματικότητα πιθανόν αναπότρεπτη.

Φαντάζομαι ότι το να μιλάει κανείς για παγετώνες σε μέρες που όλη η χώρα, και όλη η Ευρώπη, είναι παγωμένη, δεν είναι ό,τι πιο ταιριαστό ή παραμυθητικό. Ετσι κι αλλιώς όμως τίποτε το παρήγορο δεν υπάρχει στην είδηση που δημοσιεύτηκε στις αρχές του νέου έτους, θαρρείς για να ανακόψει τον εθιμικό ευχολογικό ενθουσιασμό ή για να λειτουργήσει σαν απογοητευτικός οιωνός: Ενα τεράστιο παγόβουνο της Ανταρκτικής, με μέγεθος ίσαμε μιάμιση Εύβοια, ένα από τα δέκα μεγαλύτερα που έχουν καταγραφεί ποτέ σύμφωνα με τα ειδησεογραφικά πρακτορεία, είναι έτοιμο να αποκολληθεί. Η ρωγμή που υπήρχε στη βορειότερη κρηπίδα πάγου της Ανταρκτικής, τη «Larsen C», την τέταρτη σε έκταση παγκοσμίως, η οποία συγκρατεί τη ροή των παγετώνων, διευρύνθηκε ξαφνικά τον περασμένο Δεκέμβριο. Και πια τα δεσμά που εμπόδιζαν το ταξίδι του παγόβουνου χαλάρωσαν επικίνδυνα. Οι πιθανότητες να συμβεί ό,τι και το 1995, όταν κατέρρευσε το τμήμα «Larsen A», αλλά και το 2002, με θύμα το «Larsen Β», είναι σαφώς περισσότερες.

Μολαταύτα, οι ερευνητές του βρετανικού προγράμματος «Μίδας», οι οποίοι και ανακοίνωσαν τα δυσοίωνα νέα, επιμένουν ότι πρόκειται για γεγονός γεωλογικού και όχι κλιματικού χαρακτήρα. Σίγουρα γνωρίζουν κάτι περισσότερο, κάτι βαθύτερο μάλλον, από τους κοινούς θνητούς. Και οι ίδιοι οι επιστήμονες πάντως υποθέτουν πως η αποκόλληση του παγόβουνου επιταχύνθηκε εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Δεν θεωρούν όμως επαρκές αποδεικτικό στοιχείο το γεγονός ότι στην περιοχή η θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου τα τελευταία πενήντα χρόνια, αρκετές φορές πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Αποδέχονται επίσης ότι συμβάν ανάλογης κλίμακας έχει να συμβεί από την τελευταία εποχή των παγετώνων, δηλαδή πριν από 12.000 χρόνια περίπου. Τέλος, συμφωνούν ότι αν καταλήξει στις θάλασσες όλος ο πάγος που συγκρατεί η κρηπίδα «Larsen C», η στάθμη των ωκεανών θα ανέβει κατά δέκα εκατοστά, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για νησιά και παράκτιες πόλεις, σε κάθε ωκεανό. Τείχη στη θάλασσα δεν είναι εύκολο να υψώσει κανείς, όπως υψώνονται στη στεριά, για να αναχαιτίσουν τη ροή ανθρώπων.

Καθησυχαστικός παρ’ όλα αυτά ο επικεφαλής του προγράμματος «Μίδας», ο κ. Αντριαν Λάκμαν, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σουόνσι, λέει πως η κατάρρευση δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό να συμβεί τώρα αλλά «στα επόμενα χρόνια ή στις επόμενες δεκαετίες». Και λοιπόν; Εδώ δεν θα είμαστε όλοι μας, ζώντες και τεθνεώτες, βουνίσιοι και θαλασσινοί, και «στα επόμενα χρόνια ή στις επόμενες δεκαετίες»; Δεν είναι ο χρόνος μία από τις διαστάσεις του ανθρώπινου πνεύματος και του ανθρώπινου βίου, μια διάσταση που όταν την περιφρονούμε, απλώς καταντάμε άλογα, αμνήμονα και αναίσθητα όντα, μέχρις αυτοκαταστροφής εγωπαθή; Οταν διακρίνουμε γνωρίσματα προνοητικότητας και προληπτικής φροντίδας ακόμα και σε πλάσματα ταπεινά, ταπεινότατα, πώς είναι δυνατόν να αποδεχτούμε, εμείς, τα έμφρονα δίποδα, η κορωνίδα της πλάσης, ότι είναι διανοητικά υψηλή και ηθικά τίμια η αδιαφορία για οτιδήποτε θα συμβεί αύριο – μεθαύριο, δηλαδή πάντα στον καιρό μας, αφού ο καιρός μας δεν ισούται με τον χρόνο του ατομικού μας βίου, αλλά τον υπερβαίνει κατά πολύ, και προς τα πίσω και προς τα εμπρός;

Ας υποθέσουμε πως το παγόβουνο που ετοιμάζεται να αποπλεύσει από την Ανταρκτική είναι ένα σημάδι του ίδιου του πλανήτη προς τον Ντόναλντ Τραμπ. Μια παράκληση –θερμή, παρά τον πάγο της– προς τον νέο πλανητάρχη. Για τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ, και σύμφωνα με όσα κήρυσσε κατά τη χαμηλότατου επιπέδου προεκλογική αντιπαράθεση, η κλιματική αλλαγή είναι απάτη, η υπερθέρμανση φάρσα και το φαινόμενο του θερμοκηπίου συνωμοσία. Απάτη των Κινέζων –που θέλουν λέει να προλάβουν και να ξεπεράσουν τους Αμερικανούς στην κούρσα του βιομηχανικού ανταγωνισμού–, συνωμοσία όσων υποκρίνονται τους οικολογικά υπερευαίσθητους, να, σαν τον Αλ Γκορ και τον Λεονάρντο ντι Κάπριο, και κακόγουστη φάρσα διεφθαρμένων επιστημόνων. Τις πρώτες μέρες μετά την εκλογή του, ο κ. Τραμπ έδειξε ότι το ξανασκέφτεται, αλλά απλώς το έδειξε. Πόσο νόημα θα μπορούσε να αποδώσει άλλωστε κανείς, και ο πιο καλοπροαίρετος, σε όσα απάντησε στην ερώτηση δημοσιογράφων των New York Times, τέλη Νοεμβρίου, αν η υπερθέρμανση συνδέεται με την ανθρώπινη δραστηριότητα. «Υπάρχει κάποια σχέση. Κάποια, κάτι. Εξαρτάται σε τι βαθμό», είπε πονηρά ασαφώς, αυτός που όπου τον βολεύει είναι ωμά σαφής.

Προς τα μέσα Δεκεμβρίου, και σε συνέντευξή του στο οικείο του κανάλι Fox News, ήταν απόλυτος: «Κανείς δεν γνωρίζει όντως αν η κλιματική αλλαγή είναι μια πραγματικότητα». Κανείς. Ούτε οι περιβαλλοντολόγοι ούτε οι μετεωρολόγοι, που αιφνιδιάζονται από απανωτά «απροσδόκητα» και «αντικανονικά» φαινόμενα. Ούτε οι πιγκουίνοι και οι πολικές αρκούδες. Ούτε τα θερμόμετρα ούτε οι παγετώνες, που αποκόπτονται από την κρηπίδα τους κι αρχίζουν να ταξιδεύουν στους ωκεανούς, ίσως και με προορισμό την Ουάσιγκτον. Εφόσον ο ίδιος δεν γνωρίζει, δηλαδή δεν θέλει να γνωρίσει και να αποδεχτεί, συμπεραίνει, όπως κάθε νοσηρά φίλαυτος, ότι ουδείς γνωρίζει: «Ο κόσμος είμαι εγώ». Γι’ αυτό και «μελετά» την απόσυρση της χώρας του από τη Διεθνή Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, στην οποία συναποφασίστηκε να ληφθούν μέτρα ώστε να μειωθεί η υπερθέρμανση κατά δύο βαθμούς Κελσίου. Γι’ αυτό και έσπευσε να ορίσει επικεφαλής της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος τον Σκοτ Προύιτ, πολέμιο κάθε περιβαλλοντικής κίνησης του Μπαράκ Ομπάμα, φανατικό αρνητή της κλιματικής αλλαγής και υπερασπιστή της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων.

Ο πλανήτης ας ετοιμάζεται να υποδεχτεί τον νέο ηγεμόνα του. Υπερθερμαινόμενος μεν, παγωμένος δε από όσα τού μέλλονται.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή