Με σημαντική καθυστέρηση η Τράπεζα της Τουρκίας προχώρησε χθες στη λήψη μέτρων για τη στήριξη της τουρκικής λίρας. Κατόρθωσε να ανακόψει την πτώση της και να στηρίξει το νόμισμα, επιβάλλοντας έμμεσα περιοριστική νομισματική πολιτική. Χορήγησε στις τράπεζες της χώρας δάνεια με επιτόκιο 10%, δηλαδή κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από εκείνο της δημοπρασίας εβδομαδιαίων δανείων. Ακολούθησε ενίσχυση της λίρας κατά 1,5% έναντι του δολαρίου, έπειτα από πέντε συναπτές ημέρες υποχώρησης του νομίσματος.
Νωρίτερα ο Ταγίπ Ερντογάν είχε αποδώσει τη μεγάλη πτώση της τουρκικής λίρας σε κερδοσκοπικές κινήσεις, που χαρακτήρισε μάλιστα «τρομοκρατικές». «Δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε έναν τρομοκράτη που χρησιμοποιεί ως όπλο μια βόμβα και σε έναν τρομοκράτη που χρησιμοποιεί το δολάριο, το ευρώ και τα επιτόκια για τους σκοπούς του», είπε. Αυτούς τους «τρομοκράτες» των αγορών κατηγόρησε ότι προσπαθούν «να γονατίσουν την Τουρκία και χρησιμοποιούν ως όπλο τα επιτόκια για να το επιτύχουν». Την είδηση για την παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας ανέφεραν στο Bloomberg πηγές που προτίμησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, καθώς η κίνηση της τράπεζας δεν ήταν ανακοινώσιμη.
Οι ίδιες πηγές ανέφεραν, επίσης, ότι η Τράπεζα της Τουρκίας εξετάζει το ενδεχόμενο να παρέμβει στην αγορά συναλλάγματος με μαζικές πωλήσεις ξένου συναλλάγματος. Μέχρι στιγμής δεν έχει κάνει χρήση του βασικού όπλου της για τη στήριξη του νομίσματος, αυτού της αύξησης των επιτοκίων. Εξαίρεση ήταν η μοναδική αύξηση των επιτοκίων των τελευταίων τριών ετών, στην οποία προέβη τον Νοέμβριο. Προς το παρόν αυτή η αύξηση έχει αποδειχθεί ανεπαρκής για να ανακόψει την πτώση του νομίσματος, εν μέσω πολιτικής αβεβαιότητας και αλλεπάλληλων τρομοκρατικών επιθέσεων. Η τουρκική λίρα υποτιμήθηκε 17% στη διάρκεια του 2016 και από τις αρχές του 2017 έχασε ακόμη 8,5% από την αξία του. Σημειωτέον ότι η πτώση του νομίσματος επιταχύνθηκε από τη Δευτέρα, όταν το Κοινοβούλιο της χώρας άρχισε να εξετάζει το σχέδιο της συνταγματικής αναθεώρησης, που ενισχύει τις εξουσίες του Ερντογάν και προβληματίζει τους επενδυτές.
«Η κίνηση της κεντρικής τράπεζας σίγουρα θα στηρίξει τη λίρα βραχυπρόθεσμα, καθώς αυξάνει το κόστος του δανεισμού που προσφέρει η κεντρική τράπεζα στην αγορά», προέβλεψε ο Σακίρ Τουράν, οικονομολόγος της Odeabank. Οπως τόνισε ο Πιοτρ Ματίς, αναλυτής συναλλάγματος στη Rabobank του Λονδίνου, «φαίνεται ότι η κεντρική τράπεζα εισήγαγε από την πίσω πόρτα την περιοριστική νομισματική πολιτική». Ο ίδιος, όμως, έσπευσε να προειδοποιήσει πως είναι πρόωρη οποιαδήποτε εκτίμηση για το κατά πόσον έχει λήξει η ελεύθερη πτώση της τουρκικής λίρας. Εξέφρασε, άλλωστε, την εκτίμηση πως ίσως να χρειαστεί ουσιαστική αύξηση των επιτοκίων στη συνεδρίαση που έχει προγραμματίσει η κεντρική τράπεζα για τις 24 Ιανουαρίου. Στην αρχή της εβδομάδας, η κεντρική τράπεζα εξέφρασε την πρόθεση να παρέμβει για να προστατεύσει τις τιμές και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ανακόπτοντας την πτώση του νομίσματος.
Παράλληλα ανακοίνωσε μέτρα για την τόνωση της ρευστότητας σε ξένο συνάλλαγμα, ενώ επέβαλε περιορισμούς στον δανεισμό των τραπεζών. Απέφυγε, πάντως, μία ακόμη φορά να αυξήσει τα επιτόκια, αφήνοντας την τουρκική λίρα να συνεχίσει την πτώση της. Οπως επισημαίνει το Bloomberg, το γεγονός ότι η Τράπεζα της Τουρκίας δεν έχει αυξήσει τα επιτόκια της λίρας έχει απογοητεύσει τους επενδυτές, οι οποίοι ασκούν πιέσεις για να αυξηθεί το κόστος δανεισμού και να δοθεί τέλος στην υποτίμηση της λίρας. Πέραν, όμως, της χαλαρής νομισματικής πολιτικής, η πτώση της τουρκικής λίρας οφείλεται στη φυγή του ξένου κεφαλαίου. Οι ξένοι επενδυτές εγκαταλείπουν μαζικά την Τουρκία, εξαιτίας της τρομοκρατίας και της πολιτικής αστάθειας, ιδιαίτερα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στα μέσα του περασμένου Ιουλίου. Οι εκροές κεφαλαίων έχουν επιδεινωθεί, καθώς ο πληθωρισμός αυξάνεται και έχει υπερβεί το 8,5% από τον Δεκέμβριο, ενώ το τρίτο τρίμηνο του 2016 το τουρκικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε 1,8%.