«Οverview effect» ονομάζεται το αίσθημα που βιώνει ένας αστροναύτης, καθώς βλέπει τη Γη να απομακρύνεται και συνειδητοποιεί πως δεν είναι παρά μια μικροσκοπική σφαίρα μέσα στην απεραντοσύνη του Διαστήματος. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τo 1987 από τον Φρανκ Γουάιτ, συγγραφέα του ομότιτλου βιβλίου και ιδρυτή του Οverview Institute. Ιδωμένα από απόσταση, τα εθνικά σύνορα, τα «αγεφύρωτα» χάσματα, που χωρίζουν τους λαούς και όλα τα «ανυπέρβλητα» προβλήματα της ανθρωπότητας ανακτούν το φυσικό τους μέγεθος, ενώ η ανάγκη προστασίας αυτής της εύθραυστης, γαλάζιας κουκκίδας ζωής γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ.
Οταν, πριν από σχεδόν τρία χρόνια ο Μπέντζαμιν Γκραντ, σύμβουλος στρατηγικού σχεδιασμού με έδρα τη Νέα Υόρκη, άρχισε να αναρτά δορυφορικές φωτογραφίες του πλανήτη μας στην πλατφόρμα Ιnstagram, επιδίωκε να προσφέρει μια «προσομοίωση» της εμπειρίας των αστροναυτών στην πλειονότητα των χρηστών του Διαδικτύου, που πιθανότατα δεν θα διασχίσουν ποτέ το όριο της γήινης ατμόσφαιρας.
Αυτό που δεν φανταζόταν ήταν πως το πρότζεκτ που δημιούργησε στον ελεύθερο χρόνο του, δίνοντάς του τον τίτλο «Τhe Daily Overview», θα συγκέντρωνε πάνω από μισό εκατομμύριο «ακόλουθους» στο Instagram και πολύ περισσότερους στο Facebook και το Twitter, θα αποκτούσε δική του ιστοσελίδα και θα προβαλλόταν στα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά κανάλια ανά τον κόσμο. Στα τέλη του 2016, το ομότιτλο λεύκωμα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Amphoto Books και συμπεριλήφθηκε στη λίστα του Αmazon με τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς.
Επιπλέον, ο Γκραντ κλήθηκε να συνεργαστεί με τους υπεύθυνους της έκθεσης «Καλωσήλθατε στην Ανθρωπόκενο: Η Γη στα χέρια μας», που παρουσιάστηκε στο Deutsches Museum του Μονάχου έως τον Ιανουάριο του 2016. «Πιστεύω πως η επιτυχία του εγχειρήματος οφείλεται στην απήχηση που έχουν οι φωτογραφίες στους ανθρώπους ανεξάρτητα από την κουλτούρα ή τη χώρα προέλευσής τους», λέει στην «Κ» ο Μπέντζαμιν Γκραντ. «Το μήνυμα είναι απλό: Ζούμε όλοι μαζί σε αυτόν τον πλανήτη και θα πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί αν θέλουμε να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον για το ένα και μοναδικό σπίτι μας».
Οι εικόνες, που αρχικά αναπαρήγαγε o Γκραντ από το Google Earth και αργότερα εξασφάλισε μέσω μιας συνεργασίας με την DigitalGlobe (η εταιρεία χρησιμοποιεί δορυφόρους, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά σε απόσταση από 500 έως 770 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης), μας ταξιδεύουν σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη. Ταυτόχρονα, μας «ανυψώνουν», ξεδιπλώνοντας μπροστά στα μάτια μας έναν κόσμο πολύχρωμο και γεμάτο θαύματα, από τα κανάλια της Βενετίας ώς τους καταρράκτες του Νιαγάρα, αλλά και μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε πόσο μεγάλο είναι το αποτύπωμα του ανθρώπου στον πλανήτη. Το «αποτύπωμα» μεταφράζεται άλλοτε σε εντυπωσιακά επιτεύγματα, όπως το τεχνητό νησί σε σχήμα φοίνικα του Ντουμπάι και άλλοτε σε τεράστιες καταστροφές: Οι λίμνες κόκκινης λάσπης δίπλα στις βιομηχανίες παραγωγής αλουμινίου της Λουιζιάνα, τα ορυχεία εξόρυξης λιγνίτη στη Γερμανία, τα λατομεία μαρμάρου στην Καράρα της Ιταλίας και το τοπίο ερήμωσης γύρω από τον πυρηνικό αντιδραστήρα της Φουκουσίμα είναι μερικά από τα «ανοιχτά τραύματα», με τα οποία έχουν κατά καιρούς έρθει αντιμέτωποι οι επισκέπτες του Daily Overview. Το μήνυμα συχνά έχει και κοινωνική διάσταση, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον προσφυγικό καταυλισμό Ζαατάρι στην Ιορδανία, ο οποίος δημιουργήθηκε σε μία σχεδόν ακατοίκητη περιοχή για να στεγάσει πρόσφυγες από τη Συρία και πλέον έχει μετατραπεί σε πόλη με 80.000 κατοίκους.
«H απόφαση να ξεκινήσω το πρότζεκτ γεννήθηκε μέσα από τα ενδιαφέροντά μου στον χώρο της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, όσο και από την αγάπη μου για το Διάστημα. Οταν ανακάλυψα πως μπορούσα να χρησιμοποιήσω δορυφορικές εικόνες για να αναδείξω μια νέα οπτική του πλανήτη, κυριεύθηκα από ενθουσιασμό και ικανοποίηση», υπογραμμίζει ο εμπνευστής του εγχειρήματος.
Ελπίδα του είναι πως, μακροπρόθεσμα, οι φωτογραφίες που δημοσιεύει θα συμβάλλουν, λίγο ή περισσότερο, στην ανάδειξη μεγάλων περιβαλλοντικών προβλημάτων και θα ωθήσουν ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να αναλάβουν δράση για την επίλυσή τους.
«Πιστεύω ότι η συνειδητοποίηση είναι το πρώτο βήμα πριν προβούμε σε αλλαγές συμπεριφοράς. Πρέπει να γνωρίζεις πως υπάρχει ένα πρόβλημα πριν αναζητήσεις τη λύση», αναφέρει. «Κατά τη γνώμη μου, η προοπτική του Οverview μας δίνει τη δυνατότητα να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Αν περισσότεροι από μας φτάσουν στην κατανόηση, είναι πιο πιθανό πως θα βρούμε μια λύση».
www.dailyoverview.com και το www.instagram.com/dailyoverview