ΒΑΛΕΤΑ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Κάθε έξι μήνες, ένα κράτος–μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης αναλαμβάνει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ετσι δίνεται η ευκαιρία σε χώρες που δεν έχουν συνήθως την ευκαιρία να θέσουν την ατζέντα, να αναλάβουν τα ηνία και να προεδρεύουν σε όλα τα συμβούλια. Αυτήν τη φορά είναι η σειρά της μικρότερης χώρας της Ε.Ε., της Μάλτας, που αναλαμβάνει σε μια εποχή που η Ε.Ε. έχει να αντιμετωπίσει σειρά από κρίσεις. Ο πρωθυπουργός του νησιού της Μεσογείου, Τζόζεφ Μούσκατ, φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά τι έχει να αντιμετωπίσει τους επόμενους μήνες. «Υπάρχει μια τεράστια απόσταση παγκοσμίως ανάμεσα στους πολιτικούς και στις ζωές των κανονικών ανθρώπων», λέει στην εναρκτήρια ομιλία της προεδρίας, έχοντας στο πλευρό του τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Για τη μαλτέζικη προεδρία αυτό που αποτελεί σίγουρα προτεραιότητα –μπορεί και το μόνο θέμα που θέλουν να προχωρήσουν αποφασιστικά τους επόμενους μήνες– είναι η μετανάστευση. «Είναι αναγκαίο να προστατέψουμε τα σύνορά μας όλοι μαζί», ανέφερε ο κ. Μούσκατ στην ομιλία του. Παρόλο που στη Μάλτα έχουν σταματήσει να φθάνουν διά θαλάσσης μετανάστες από τη Βόρεια Αφρική, ο αριθμός αιτήσεων για άσυλο δεν έχει μειωθεί, καθώς όπως φαίνεται πλέον οι μετανάστες έρχονται αεροπορικώς και ζητάνε άσυλο με την άφιξή τους.
Συγχρόνως, από τη στιγμή που η Ιταλία επέκτεινε την περιοχή στην οποία διεξάγει τις επιχειρήσεις αναζήτησης και διάσωσης στη Μεσόγειο, η Μάλτα έχει ελάχιστες αφίξεις διά θαλάσσης. Παρά τα πρόσφατα μικρά νούμερα αφίξεων, το θέμα της μετανάστευσης παραμένει το Νο 1 θέμα εδώ, με το 65% των Μαλτέζων να δηλώνει σε πρόσφατο ευρωβαρόμετρο ότι τους ανησυχεί σοβαρά. Συγχρόνως ο κ. Μούσκατ ανέφερε πως προτεραιότητά του θα είναι να πιέσει για μία συμφωνία με τη Λιβύη –τη χώρα την οποία η πλειονότητα των μεταναστών από τη Β. Αφρική χρησιμοποιεί για να φτάσει στην Ευρώπη– αντίστοιχη με αυτή που έκανε η Ε.Ε. με την Τουρκία και οι αφίξεις στα ελληνικά νησιά μειώθηκαν δραστικά.
Η Σλοβακία, η χώρα που είχε το προηγούμενο εξάμηνο την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κράτησε πολύ σκληρή στάση στο θέμα της μετανάστευσης, υποστηρίζοντας περισσότερο τα εθνικά συμφέροντα και λιγότερο την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, την οποία θέλει να ενισχύσει η μαλτέζικη προεδρία.
Απογείωση
Η Μάλτα είναι μία από τις πιο υποστηρικτικές χώρες της Ενωσης. Σε πρόσφατο ευρωβαρόμετρο η αισιοδοξία για το μέλλον της Ευρώπης στο νησί της Μεσογείου βρισκόταν στο 67%, πολύ υψηλότερη από το 50% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ισως ένας λόγος να είναι ότι η μαλτέζικη οικονομία την τελευταία δεκαετία έχει βελτιωθεί δραματικά. «Πέρυσι είχαμε 6% ανάπτυξη», λέει ο υπουργός Οικονομικών Εντουαρντ Σικλούνα, ενώ τις προηγούμενες ημέρες ο οίκος αξιολόγησης S&P αναβάθμισε τη χώρα από το ΒΒΒ σε Α-. Ο κ. Σικλούνα δήλωνε με υπερηφάνεια ότι ενώ το 2013 η Μάλτα συγκαταλεγόταν στις χώρες με υπερβολικό έλλειμμα πλέον βρίσκεται στο ελάχιστο 0,7% και η ανεργία βρίσκεται τόσο χαμηλά που η Μάλτα πλέον «εισάγει» εργαζομένους από την Ευρώπη για να καλύψει τις ανάγκες που έχουν προκύψει από τη ραγδαία κατασκευαστική ανάπτυξη.
Οσον αφορά την Ελλάδα, ο κ. Σικλούνα ήθελε να εξηγήσει στους Ευρωπαίους δημοσιογράφους που βρίσκονταν στο νησί ότι όσο και αν θέλει να δει την Ελλάδα να στέκεται στα πόδια της, «δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει “κούρεμα” χρέους». Ο λόγος; «Εχουμε συνεισφέρει στο ελληνικό πρόγραμμα το 3,3% του ΑΕΠ μας», έλεγε, και μπορεί το ποσό που μας έχουν δανείσει οι Μαλτέζοι να είναι μικρό, ως ποσοστό του ΑΕΠ όμως είναι αναλογικά υψηλότερο ακόμη και από αυτό που έχουν συνεισφέρει οι Γερμανοί. «Αυτά είναι λεφτά των Μαλτέζων κι έχουμε δανειστεί σε πολύ υψηλότερο επιτόκιο για να δανείσουμε με τη σειρά μας την Ελλάδα σε πολύ χαμηλότερο», εξηγούσε ο κ. Σικλούνα.
Αν κάποιος έκρινε από την αισιοδοξία και την πίστη των Μαλτέζων στην Ε.Ε., την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και τη μείωση των αφίξεων διά θαλάσσης των μεταναστών, θα πίστευε ότι η Μάλτα έχει ξεφορτωθεί τα πιο βασικά προβλήματα. Ομως ο Νο 2 της κυβέρνησης, Λουίς Γκρεχ, προειδοποιούσε ότι στο μικρό αρχιπέλαγος της Μεσογείου παρατηρείται «ακραίος εθνικισμός» και «ακραία ξενοφοβία», κάτι το οποίο φαίνεται να είναι φαινόμενο των καιρών και όχι αποτέλεσμα της οικονομικής ή προσφυγικής κρίσης.